Krystyna Sienkiewicz (aktorka)

Krystyna Sienkiewicz

Krystyna Sienkiewicz w 2004 r.
Data i miejsce urodzenia	14 lutego 1935 Ostrów Mazowiecka
Data i miejsce śmierci	12 lutego 2017 Warszawa
Zawód	aktorka
Współmałżonek	Włodzimierz Rylski (rozwód), Andrzej Przyłubski (rozwód)
Lata aktywności	1955–2017
Zespół artystyczny
STS w Warszawie (1957–1964 i 1970–1975), Teatr Ateneum w Warszawie (1964–1970), Teatr Syrena w Warszawie (1975–1984)
Odznaczenia
Strona internetowa

Krystyna Sienkiewicz, zdjęcie z Haftowanych gałganów (1988)

Krystyna Waleria Sienkiewicz (ur. 14 lutego 1935 w Ostrowi Mazowieckiej, zm. 12 lutego 2017 w Warszawie) – polska aktorka teatralna, filmowa i telewizyjna, wykonawczyni piosenki poetyckiej.

Życiorys

Rodzina Krystyny Sienkiewicz pochodziła z okolic Grodna. Jej rodzice nie przeżyli II wojny światowej – ojciec został zamordowany w obozie koncentracyjnym Oranienburg, a matka zmarła na skutek choroby^[1]. Po zakończeniu wojny, Krystynę i jej brata Ryszarda odnalazła stryjeczna siostra ich ojca. Ciotka zabrała ją do Szczytna, a jej brat Ryszard został w łódzkim sierocińcu.

Od najmłodszych lat była uzdolniona humanistycznie. Już jako czteroletnia dziewczynka potrafiła czytać i pisać. Na scenie zadebiutowała przez zbieg okoliczności. Studiując na warszawskiej Akademii Sztuk Pięknych, 1 września 1955 zastąpiła chorą koleżankę w Studenckim Teatrze Satyryków (STS). Krzysztof Teodor Toeplitz napisał wtedy o niej: „różowe zjawisko STS-u”. W 1957 ukończyła studia plastyczne i została zaangażowana jako aktorka do STS-u. Rok później zadebiutowała na dużym ekranie w dramacie Wojciecha Jerzego Hasa Pożegnania (1958) u boku Tadeusza Janczara. W komedii sensacyjnej Jana Batorego Lekarstwo na miłość (1965) zagrała Jankę, przyjaciółkę Joanny (Kalina Jędrusik), w komedii wojennej Rzeczpospolita babska (1969) wystąpiła w roli szeregowego Anieli. W serialu Rodzina Leśniewskich (1978) wcieliła się w rolę matki, Jadwigi Leśniewskiej. W serialu Rozalka Olaboga pojawiła się jako nauczycielka Bożkowa, mama tytułowej bohaterki.

Występowała w teatrach warszawskich: Ateneum im. Stefana Jaracza (1964–1970), Rozmaitości (1973), Syrena (1975–1984, 2000, 2004), Komedia (1988, 1994), Scena Prezentacje (1994–1995), Na Woli (1995), Rampa na Targówku (2006–2008) oraz Teatrze Polskim w Poznaniu (1985).

W latach 1958–1966 pojawiała się w programie Kabaret Starszych Panów. W 1971 otrzymała Nagrodę Specjalną Jury na IX Krajowym Festiwalu Piosenki Polskiej w Opolu. W latach 70. przez pewien czas towarzyszyła Andrzejowi Zaorskiemu w prowadzeniu programu Studio Gama. Była jedną z gwiazd programów kabaretowych Olgi Lipińskiej, począwszy od cyklu Gallux Show (m.in. w duecie z Barbarą Wrzesińską jako Siostry Sisters) poprzez kolejne edycje programów Właśnie leci kabarecik i Kurtyna w górę. W słuchowisku radiowym Rodzina Poszepszyńskich Jacka Janczarskiego i Macieja Zembatego często odgrywała rolę panny Ingi, sąsiadki tytułowej rodziny. W 1996 odebrała Nagrodę Artystyczną Polskiej Estrady Prometeusz.

Postanowieniem Prezydenta RP z dnia 7 października 2003 za wybitne zasługi w działalności na rzecz rozwoju studenckiego ruchu kulturalnego została odznaczona Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski^[2].

W 2007 z rąk Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego Kazimierza Michała Ujazdowskiego odebrała Złoty Medal „Zasłużony Kulturze Gloria Artis”.

W 2004 w wyniku krwotoku przedsiatkówkowego obu oczu utraciła 85% wzroku^[3], ale mimo to nie przerwała swojej pracy zawodowej. Później, dzięki terapii prof. Ariadny Gierek-Łapińskiej stan jej wzroku znacznie się poprawił^[4].

W październiku 2015 nakładem Wydawnictwa Marginesy ukazała się biografia Krystyny Sienkiewicz autorstwa Grzegorza Ćwiertniewicza, Krystyna Sienkiewicz. Różowe zjawisko.

W 2014 doznała udaru mózgu^[5], a rok później zdiagnozowano u niej czerniaka oka^[5]. Zmarła 12 lutego 2017 w jednym z warszawskich szpitali na skutek komplikacji spowodowanych infekcją układu oddechowego^[6][7]. Została pochowana 21 lutego w kolumbarium na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach (Q kolumb. 7-2-8)^[8] i zgodnie z jej wolą, uroczystości te miały charakter świecki^[9][10].

Życie prywatne

Pierwszym mężem aktorki był piosenkarz Włodzimierz Rylski, drugim Andrzej Przyłubski^[11], z którym miała adoptowaną córkę Julię. Bratankiem Krystyny Sienkiewicz jest lekarz i muzyk Kuba Sienkiewicz. Mieszkała w Warszawie na Bielanach przy ul. Płatniczej 35^[12].

Filmografia

Filmy fabularne
Rok	Tytuł	Rola	Ocena
1958	Pożegnania	prostytutka z papierosem	–
1959	Inspekcja pana Anatola	dziewczyna w klubie parodiująca Giuliettę Masinę	–
1962	Jutro premiera	ekspedientka w kwiaciarni	–
1963	Smarkula	Julka Wronicz, siostra Jurka, koleżanka Krysi	–
1963	Godzina pąsowej róży	koleżanka Karola; wnuczka na plaży	–
1965	Lekarstwo na miłość	Janka, przyjaciółka Joanny	Filmweb.pl
1967	Zwariowana noc	służąca Cesia	Filmweb.pl
1967	To jest twój nowy syn	Ala	Filmweb.pl
1967	Paryż – Warszawa bez wizy	radiotelegrafistka Zula	–
1967	Dziadek do orzechów		Filmweb.pl
1969	Rzeczpospolita babska	szeregowy Aniela	Filmweb.pl
1971	Motodrama	Krysia, sekretarka klubu sportowego, narzeczona Jacka	Filmweb.pl
1971	Milion za Laurę	członek komisji w telewizji	Filmweb.pl
1980	Rodzina Leśniewskich	mama Jadwiga Leśniewska	Filmweb.pl
2006	Bezmiar sprawiedliwości	oburzona kobieta w restauracji	–
Seriale telewizyjne
1964	Barbara i Jan	robotnica w zakładach im. Róży Luksemburg (odc. 1)	–
1968	Klub profesora Tutki	Weronika (odc. 6); „interesująca” aktorka (odc. 7)	–
1978	Rodzina Leśniewskich	mama Jadwiga Leśniewska	Filmweb.pl
1984	Rozalka Olaboga	nauczycielka Bożkowa, mama Rozalki	Filmweb.pl
1988	Mistrz i Małgorzata	pisarka Karaulina, członkini Massolitu	–
1989	Paziowie	kucharka Serczykowa	–
1998	Z pianką czy bez	babcia klozetowa Tola (odc. 8 i 9)	–
1999–2000	Graczykowie	babcia Aniela	Filmweb.pl
2002	Na dobre i na złe	pani Regina (odc. 96)	–
2004	Daleko od noszy	matka Kidlera (odc. 39)	–
2005	Anioł Stróż	ciotka Krystyna (odc. 11)	–
2006	Egzamin z życia	kobieta w kawiarni (odc. 46)	–
2006	Hela w opałach	Lusia, prababcia dzieci Heleny (odc. 11)	–
2006	Ale się kręci	Matylda, ciotka Magdy	Filmweb.pl
2006	Bezmiar sprawiedliwości	oburzona kobieta w restauracji (odc. 3)	–
2007	Codzienna 2 m. 3	w roli samej siebie (odc. 47)	–
2013	Na dobre i na złe	pani Łucja, pierwsza pacjentka Oli (odc. 518)	–
2014	Lekarze	Zofia Grzelak (odc. 52)	–

Wybrane role teatralne

Odcisk dłoni Krystyny Sienkiewicz w Alei Gwiazd w Międzyzdrojach

Grób Krystyny Sienkiewicz na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach w Warszawie

Role teatralne
Rok	Tytuł	Rola	Teatr
1964	Niech no tylko zakwitną jabłonie	Krysia Traktorzystka	Teatr Ateneum w Warszawie
1965	Ptak	Marysia
1966	Śmierć na gruszy	nieznajomy
1967	Zmierzch	Kłasza Zubariewa/Sąsiadka
1968	Lato	Lusia
1971	Sobie i państwu	Ona/Żona	Studencki Teatr Satyryków w Warszawie
1974	Łotrzyce	Waleria	Teatr Rozmaitości w Warszawie
1985	Wyspy Galapagos	Krysia	Teatr Polski w Poznaniu
1995	Nunsense	siostra Mary Amnezja	Teatr na Woli w Warszawie
2008	Klimakterium i już	Krycha	Teatr Rampa w Warszawie
2011	Zamknięty świat	Lucyna	Teatr Impresaryjny Finestra w Warszawie
2013	Harold i Matylda	Matylda	Teatr Komedia w Warszawie

Twórczość literacka

Książki
Rok	Tytuł	Data wydania	Wydawnictwo	Ocena
1988	Haftowane gałgany	1988	Młodzieżowa Agencja Wydawnicza	Lubimyczytac.pl Merlin.pl Gandalf.com.pl Biblionetka.pl
1997	...zgadnij z kim leżę	1.01.1997	Instytut Wydawniczy „Świadectwo”	Lubimyczytac.pl
2013	Cacko	5.03.2013	Prószyński i S-ka	Lubimyczytac.pl Ceneo.pl Empik.com
2016	Skrawki	22.11.2016	Prószyński i S-ka	Lubimyczytac.pl Gandalf.com.pl

Dyskografia

Albumy
Rok	Tytuł	Data wydania	Wydawca	Ocena
2002	Kiedyś byłam lalką[13]	1.01.2002	EMI Music Poland	Empik.com

Odznaczenia i nagrody

• Srebrny Krzyż Zasługi (1979)
• Złoty Krzyż Zasługi (1979)^[14]
• Prometeusz – Nagroda Artystyczna Polskiej Estrady za szczególne osiągnięcia dla sztuki estradowej (1996)
• Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski (2003)
• Złoty Medal „Zasłużony Kulturze Gloria Artis” (2007)
• II miejsce na Przeglądzie Teatralno-Kabaretowym Letniej Sceny Forum w Łodzi (2009)

Przypisy

Linki zewnętrzne

• Krystyna Sienkiewicz w bazie filmpolski.pl
• Krystyna Sienkiewicz, [w:] Encyklopedia teatru polskiego (osoby). [online] [dostęp 2021-04-09] .
• Krystyna Sienkiewicz w bazie IMDb (ang.)
• Krystyna Sienkiewicz w bazie Filmweb
• Krystyna Sienkiewicz na zdjęciach w bazie Filmoteki Narodowej „Fototeka”