Krystyna Zgrzebnicka

Krystyna Zgrzebnicka
Data i miejsce urodzenia

21 marca 1943
Olkusz

Zawód, zajęcie

historyk sztuki

Stanowisko

wojewódzki konserwator zabytków w Katowicach
(19851991)

Krystyna Zgrzebnicka (ur. 21 marca 1943 w Olkuszu) – historyk sztuki, konserwator zabytków, zabytkoznawca, wojewódzki konserwator zabytków w Katowicach w latach 19851991.

Życiorys

W 1971 ukończyła historię sztuki na Katolickim Uniwersytecie Lubelskim. Następnie została zatrudniona Muzeum Górnośląskim w Bytomiu, a stamtąd oddelegowano ją do pomocy w biurze wojewódzkiego konserwatora zabytków w Katowicach. Powierzono jej m.in. nadzór nad archiwum zakładowym. W 1973 ukończyła Studium Konserwacji Zabytków na Wydziale Architektury Politechniki Warszawskiej. W listopadzie 1974 została kierownikiem Biura Badań i Dokumentacji Zabytków w Katowicach, będącego aparatem pomocniczym dla wojewódzkiego konserwatora zabytków (pracowała tam do 1981)[1]. W 1979 była w gronie założycieli oddziału katowickiego Stowarzyszenia Historyków Sztuki[2]. W 1985 wygrała konkurs na stanowisko wojewódzkiego konserwatora zabytków w Katowicach (objęła je oficjalnie 15 listopada 1985)[1].

Podczas jej kadencji prowadzono prace m.in. w oficynie pałacu w Będzinie-Gzichowie, zamku w Raciborzu, obiektach w skansenach w Chorzowie i Lipowcu, pałacu w Pilicy, ruinach zamków w Rabsztynie, Ogrodzieńcu, Smoleniu i Sławkowie. Restaurowano także mury miejskie w Żorach, Gliwicach i Raciborzu. Prowadzono badania średniowiecznego zamku w Sławkowie, zakończone utworzeniem w 1988 tan rezerwatu archeologicznego[1].

Krystyna Zgrzebnicka rozpoczęła wpisywanie do rejestru zabytków obiektów modernistycznych, np. zakład kąpielowy w Bytomiu, kościół św. Kazimierza Królewicza w Katowicach i budynek Domu Handlowego „Ikar” przy ul. Zwycięstwa 23 w Gliwicach. Udało się jej też doprowadzić w 1987 roku do końca sprawę objęcia ochroną pozostałej części osiedla Giszowiec. Sprawą kontrowersyjną za czasów jej kadencji była zgoda wojewódzkiego konserwatora zabytków na zajęcie części terenów zabytkowego Parku im. T. Kościuszki w Katowicach pod budowę autostrady A4[1].

Trudności ze strony władz kopalni, miasta i województwa dotyczyły kwestii ochrony konserwatorskiej dla osiedla „Rymer” w Rybniku, którego część wpisano do rejestru zabytków w 1986 (kopalnia i władze miasta odwołały się od tej decyzji). Wojewoda katowicki poparł stanowisko wojewódzkiego konserwatora zabytków. Drugą część osiedla wpisano do rejestru zabytków w 1990. Sporną sprawą była kwestia jakości prac prowadzonych w zespole pałacowo-klasztornym w Rudach. Zarzuty dotyczące rzekomego braku właściwego nadzoru nad pracami przez wojewódzkiego konserwatora zabytków stały się pretekstem do ogłoszenia nowego konkursu na to stanowisko. Konkurs nie został rozstrzygnięty, ale spowodował, że Krystyna Zgrzebnicka przestała być wojewódzkim konserwatorem zabytków 31 marca 1991. Badacze dopatrują się prawdziwej przyczyny tej zmiany z konflikcie personalnym między wojewodą katowickim a wojewódzkim konserwatorem zabytków[1].

W latach 90. XX w. była miejskim konserwatorem zabytków w Bielsku-Białej[3][4].

Przypisy

  1. a b c d e Jarosław Rolak, Ochrona zabytków na Górnym Śląsku i ziemiach przyległych. Działalność Matyldy Konior-Opiłki i Krystyny Zgrebnickiej w latach 1983–1991, „Wiadomości Konserwatorskie Województwa Śląskiego”, rok 2013, nr 5, s. 208-214.
  2. Oddział Górnośląski – Historia oddziału (pol.) shs.pl [dostęp 2020-09-01]
  3. Z prasy fachowej (pol.) archiwum.rp.pl [dostęp 2020-09-01]
  4. Reklamowy chaos / BIELSKO-BIAŁA. Za reklamę trzeba płacić i mieć na nią zgodę (pol.) archiwum.wyborcza.pl [dostęp 2020-09-01]

Media użyte na tej stronie

Distinctive emblem for cultural property.svg
Blue Shield - the Distinctive emblem for the Protection of Cultural Property. The distinctive emblem is a protective symbol used during armed conflicts. Its use is restricted under international law.