Krytyka czystego rozumu

Krytyka czystego rozumu
Kritik der reinen Vernunft
Ilustracja
Strona tytułowa wydania z 1781 roku
Autor

Immanuel Kant

Tematyka

epistemologia

Typ utworu

traktat filozoficzny

Wydanie oryginalne
Język

niemiecki

Data wydania

1781

Pierwsze wydanie polskie
Data wydania polskiego

1911

Krytyka czystego rozumu (tytuł oryginału niem. Kritik der reinen Vernunft) – praca Immanuela Kanta, wydana po raz pierwszy w 1781 roku w Rydze (wydanie A), znacznie zmieniona w drugim wydaniu (wydanie B, 1787)[1], uważana za jedną z najważniejszych prac w dziedzinie filozofii[2].

Obok Krytyki praktycznego rozumu i Krytyki władzy sądzenia tworzy krytyczną filozofię Kanta, w której starał się on badać filozoficzne podstawy ludzkiego poznania. Głównym celem Krytyki czystego rozumu jest odpowiedź na pytanie, czy metafizyka jest możliwa i jakie są granice ludzkiego poznania. W tym celu bada on poszczególne władze poznawcze człowieka[2].

Książka przez dłuższy czas nie była znana poza środowiskami akademickimi, stopniowo jednak zdobywała rozgłos. Stała się jednym z podstawowych dzieł filozofii niemieckiej, podstawą niemieckiego idealizmu filozoficznego. Spośród jej krytyków znaczący są młodohegliści (Otto Bauer, Ludwig Feuerbach, Karol Marks), a także Friedrich Nietzsche[3]. Istotne prace krytyczne często akcentowały jeden z aspektów Krytyki czystego rozumu, np. filozoficzne uzasadnienie nauki (neokantyści – Hermann Cohen, Heinrich Rickert), kwestie ontologiczne (Martin Heidegger, Heinz Heimsoeth), analizę granic poznania zmysłowego (Peter Frederick Strawson), funkcjonowanie rozumu w świecie (Hannah Arendt, Jean-François Lyotard)[3].

Dzieło zostało umieszczone w index librorum prohibitorum dekretem z 1827 roku[4].

W Polsce ukazały się trzy przekłady Krytyki: Piotra Chmielowskiego (1904), Romana Ingardena (1957) i Mirosława Żelaznego (2013).

Przypisy

  1. ↑ Holzhey i Murdoch 2005 ↓, s. 96.
  2. ↑ a b Holzhey i Murdoch 2005 ↓, s. 95.
  3. ↑ a b Caygill 2000 ↓, s. 149.
  4. ↑ Index librorum prohibitorum Ssmi D.N. Leonis XIII iussu et auctoritate recognitus et editus : praemittuntur constitutiones apostolicae de examine et prohibitione librorum, Rzym 1900, s. 171.

Bibliografia

  • Howard Caygill, Kant Dictionary, Blackwell Publishing, 2000, s. 144-149.
  • Helmut Holzhey, Vilem Murdoch, Historical Dictionary of Kant and Kantianism, Lanham, Maryland – Toronto – Oxford: The Scarecrow Press, Inc, 2005, s. 95-98.

Linki zewnętrzne

Media użyte na tej stronie

Kant-KdrV-1781.png
Title page of 1781 edition of Immanuel Kant's Critique of Pure Reason.