Kryzys berliński 1961

Amerykańskie czołgi M48 Patton naprzeciwko radzieckich T-55 na Checkpoint Charlie, październik 1961
Amerykańskie czołgi i samochody naprzeciwko wschodnioniemieckiej armatki wodnej na Checkpoint Charlie

Kryzys berliński (4 czerwca – 9 listopada 1961) – epizod zimnej wojny, którego efektem była budowa Muru Berlińskiego. Kryzys wywołany został przez ultimatum Chruszczowa, żądające wycofania wojsk zachodnich z Berlina.

W ultimatum, przedstawionym prezydentowi USA Johnowi F. Kennedy’emu na szczycie wiedeńskim 4 czerwca 1961, premier Nikita Chruszczow domagał się wycofania sił alianckich z Berlina do końca roku 1961. Związek Radziecki zagroził, że w przeciwnym razie podpisze dwustronne porozumienie pokojowe z Niemcami Wschodnimi, które jego zdaniem zakończy prawo sił amerykańskich, brytyjskich i francuskich do przebywania w Berlinie Zachodnim. W odpowiedzi na stanowisko radzieckie, 25 lipca, prezydent Kennedy w orędziu telewizyjnym zapowiedział zwrócenie się do senatu USA o dodatkowe 3,25 mld dolarów na zwiększenie uzbrojenia konwencjonalnego oraz ogłosił plan potrojenia poboru do wojska. Jednocześnie, władze Niemiec Wschodnich w tajemnicy przygotowywały się do budowy muru, który miałby uniemożliwić dalszą ucieczkę obywateli do Berlina Zachodniego. Polecenie zamknięcia granicy podpisane zostało w sobotę 12 sierpnia. W odpowiedzi na próbę odcięcia aliantów od Berlina Zachodniego, Kennedy powołał 31 sierpnia 148 tys. rezerwistów do czynnej służby, Jesienią 1961 roku USA przegrupowały do Europy 8 związków taktycznych lotnictwa wojskowego (216 samolotów). Pomimo szeregu incydentów związanych z blokadą granicy Berlina Zachodniego, Amerykanie, obawiając się konfrontacji zbrojnej, nie zdecydowali się na zniszczenie muru i de facto zaakceptowali wymuszony przez stronę radziecką status quo.

Zobacz też

Bibliografia

Media użyte na tej stronie

US Army tanks face off against Soviet tanks, Berlin 1961.jpg
US Army tanks face off against Soviet armor at Checkpoint Charlie, Berlin, October 1961.
EUCOM Checkpoint Charlie Standoff 1961.jpg
Soldiers from the U.S. Army Berlin Command face off against police from the former East Germany during one of several standoffs at Checkpoint Charlie in 1961. On several occasions that year, a U.S. quick reaction force of tanks and infantry Soldiers stood watch as armed military policemen escorted U.S. personnel across the border into East Berlin. (U.S. Army Photo)