Krzaczasta karłowatość maliny

Krzaczasta karłowatość maliny (ang. crumbly fruit of raspberry, symptomless decline of raspberry[1]) – wirusowa choroba malin wywołana przez wirusa krzaczastej karłowatości maliny (Raspberry bushy dwarf virus, RBDV)[2].

Występowanie i szkodliwość

Choroba znana jest w Ameryce Północnej i Południowej, Afryce Południowej, Australii i Europie. Atakuje nie tylko maliny uprawiane, ale także większość gatunków dziko rosnących malin. Z przeprowadzonych w Polsce badań wynika, że ogniska tej choroby w Polsce występują w ogrodach przydomowych, na plantacjach, oraz na dziko rosnących malinach w lasach, na nieużytkach i obrzeżach zbiorników wodnych[2].

Porażone rośliny dają mniejszy plon i zazwyczaj bardzo złej jakości. Owoce dojrzewają nierównomiernie, są zniekształcone i podczas zbierania często rozsypują się[2]. Według Instytutu Ogrodnictwa w Skierniewicach choroba ma duży stopień szkodliwości – drugi w trzystopniowej skali[3]. W przypadku niektórych, wrażliwych na tę chorobę odmian plon owoców może być mniejszy nawet o 70%[4].

Objawy

Charakterystycznymi objawami choroby są karłowacenie krzewów i ich krzaczastość spowodowana wyrastaniem z pąków śpiących cienkich i słabych pędów. Owoce dojrzewają nierównomiernie i rozpadają się. Przy silnym porażeniu następuje osłabienie, lub nawet zahamowanie wzrostu i[3]. U niektórych odmian następuje chloroza liści[4].

Ochrona

Wirus wywołujący chorobę roznoszony jest wraz z pyłkiem przez owady dokonujące zapylenia malin. Powoduje to, że zwalczanie choroby jest niemożliwe. Nie można bowiem wyeliminować zapylenia. Można jedynie ograniczać rozwój choroby przez działania zapobiegawcze:

  • produkcję sadzonek wyłącznie ze zdrowych roślin,
  • zachowanie dużej odległości plantacji od miejsc, w których występuje ta choroba,
  • lustracja plantacji i bezwzględne usuwanie roślin z najmniejszymi nawet objawami porażenia przez choroby wirusowe[2].

Wszystkie te działania tylko ograniczają rozwój choroby, nie dopuszczając do epidemii, nie są jednak w stanie całkowicie chorobę wyeliminować. W przypadku podejrzenia tej choroby pobiera się próbki podejrzanych roślin i w laboratorium wykonuje się na nich testy biologiczne, serologiczne (test ELISA) i inne metodami biologii molekularnej[2].

Istnieją odmiany odporne na wirusa RBDV, lub przynajmniej tolerancyjne. Są to ‘Haida’, ‘Haritage’, ‘Latham’, ‘Newburg’, ‘Chilcotin’, ‘Cowichan’, ‘Coho’, ‘Valentina’, ‘Cascade Dawn’. Odmiany te nie mają dużego znaczenia w uprawie, mogą jednak być przydatne przy wyhodowaniu nowych, odpornych odmian[2].

Przypisy

  1. ↑ EPPO Global Database [dostęp 2022-07-31].
  2. ↑ a b c d e f Mirosława Cieślińska, Zagrożenie RBDV w Polsce, [w:] Truskawka, malina, jagoda, Wyd.Plantpress, 2014 (nr 12), s. 14.
  3. ↑ a b Barbara H. Łabanowska (red.), Metodyka integrowanej ochrony maliny dla producentów, Skierniewice, Instytut Ogrodnictwa 2013.
  4. ↑ a b Józef Rusnak (oprac.), Ochrona malin przed chorobami, Karniowice: Małopolski Ośrodek Doradztwa Rolniczego, 2011, ISBN 83-60394-37-7 [dostęp 2017-08-24] [zarchiwizowane z adresu 2015-04-12].
Najczęstsze choroby maliny i jeżyny