Krzcięcice

Krzcięcice

wieś
Kościół pw. św. Prokopa
Państwo	Polska
Województwo	świętokrzyskie
Powiat	jędrzejowski
Gmina	Sędziszów
Liczba ludności (2022)	178[1]
Strefa numeracyjna	41
Kod pocztowy	28-340[2]
Tablice rejestracyjne	TJE
SIMC	0267074
Położenie na mapie gminy Sędziszów Krzcięcice
Położenie na mapie Polski (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de Krzcięcice
Położenie na mapie województwa świętokrzyskiego Krzcięcice
Położenie na mapie powiatu jędrzejowskiego Krzcięcice
50°35′07″N 20°10′42″E/50,585278 20,178333

Krzcięcice – wieś sołecka^[3] w Polsce położona w województwie świętokrzyskim, w powiecie jędrzejowskim, w gminie Sędziszów^[4][5][6], nad rzeką Mierzawą.

W latach 1954–1972 wieś należała i była siedzibą władz gromady Krzcięcice. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa kieleckiego.

W miejscowości znajduje się szkoła podstawowa.

Części wsi

Historia

Przed rokiem 1167 wieś stanowiła własność arcybiskupa gnieźnieńskiego, następnie przeszła na własność klasztoru cystersów w Jędrzejowie. W roku 1166 rzeczony arcybiskup gnieźnieński Jan nadaje klasztorowi jędrzejowskiemu między innymi kupioną przez siebie wieś Krzcięcice (Kodeks Małopolski t.2, 374 - tekst wydany został pod datą 1174-5, Długosz wspomina o tym w L.B. t.3 s.362). Przed rokiem 1346 wieś stała się z własnością szlachecką ^[7]. W roku 1346 w księgach ziemskich występuje Piotr zwany Garb dziedzic Chrancicz (Krzęcic) (Kodeks Małopolski t.3, s.680).

Zabytki

• Późnogotycki kościół pw. św. Prokopa, wybudowany w latach 1531–1542. Pierwsze wzmianki o kościele i parafii pochodzą z 1325 lub 1326 r., nie wiadomo jednak, kto ufundował, prawdopodobnie w 1314 r., drewniany kościół pw. św. Prokopa. Po pożarze, z którego ocalała modrzewiowa dzwonnica, w latach 1531–1542 wzniesiono obecny murowany z fundacji dziedzica Jerzego Niemsty Kuli z rodu Jastrzębiec. Na tablicy erekcyjnej zapisano rok ukończenia budowy 1542; tuż obok na gzymsie wykute jest imię budowniczego: ALBERTUS MURATOR FORM; tablica znajduje się na wschodniej ścianie kościoła, nad nieistniejącym już freskiem. W 2. poł. XVI w. kościół pełnił funkcję zboru kalwińskiego. Syn fundatora przekazał kościół na potrzeby braci polskich^[8]. Konsekrowany w 1670 r. przez bpa Mikołaja Oborskiego. Kościół jest orientowany, murowany z cegły w stylu późnogotyckim, składa się z nawy dwuprzęsłowej i węższego prostokątnego prezbiterium dwuprzęsłowego. Po bokach nawy dwie kaplice. Do kościoła dobudowana jest od północy zakrystia, a od strony zachodniej wysoka kruchta. W kościele do połowy XX w. na ścianach była polichromia, jednak w trakcie remontu w 1956 r. została zamalowana. Obecnie można zobaczyć gwiaździste sklepienia w układzie żeber kamiennych, o zwornikach ozdobionych herbami Jastrzębiec i Topór.Pomnik nagrobny fundatora znajduje się w kaplicy Mariackiej, zwanej lokalnie Matką Boską Krzcięcicką. W kościele znajdują się 7-głosowe organy o trakturze pneumatycznej, prospekt organowy neogotycki. Na parapecie chóru znajduje się seria malowideł ukazujących żywot św. Prokopa. Kościół oraz dzwonnica są wpisane do rejestru zabytków nieruchomych (nr rej.: A.132/1-2 z 24.12.1932 (wypis) i z 11.02.1967)^[9]
• dzwonnica drewniana z XVIII w.
• zespół dworski: dwór z połowy XIX w. i park z XIX w. (nr rej.: A.133/1-2 z 7.12.1957 i z 3.05.1977)^[9]
• nieczynny drewniany młyn wodny z 1892 r.

Zobacz też

• Jakub Sylwiusz

Przypisy

Linki zewnętrzne

• Historia parafii na stronie diecezji kieleckiej
• Krzcięcice, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. IV: Kęs – Kutno, Warszawa 1883, s. 770 .
• Krzcięcice, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XV, cz. 2: Januszpol – Wola Justowska, Warszawa 1902, s. 179 .