Krzemieńczuk

Krzemieńczuk
Кременчук
Herb	Flaga
Państwo	Ukraina
Obwód	połtawski
Data założenia	1571
Prawa miejskie	1635
Burmistrz	Witalij Małecki
Powierzchnia	96 km²
Wysokość	80 m n.p.m.
Populacja (2019); • liczba ludności	; 219 477
Nr kierunkowy	+380-5366
Kod pocztowy	39600-39689
Tablice rejestracyjne	BI. HI / 17
	Położenie na mapie obwodu połtawskiego Krzemieńczuk
	Położenie na mapie Ukrainy (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de Krzemieńczuk
	49°04′N 33°25′E/49,066667 33,416667
	Strona internetowa
	Portal Ukraina

Krzemieńczuk (ukr. Кременчук, Kremenczuk) – miasto w środkowej części Ukrainy, w obwodzie połtawskim.

Historia

Krzemieńczuk ok. 1900 roku

Krzemieńczuk prawdopodobnie został założony w 1571 roku^[2]. Leżał wówczas w województwie kijowskim Korony Królestwa Polskiego. W 1596 r. został tu wzniesiony przez Polaków zamek^[3]. W XVII wieku twierdzę w Krzemieńczuku obwarował Guillaume Le Vasseur de Beauplan. W 1625 na obszarze współczesnego Krzemieńczuka została podpisana ordynacja kurukowska pomiędzy Polską a zbuntowanymi Kozakami. W 1635 roku Krzemieńczuk uzyskał prawa miejskie magdeburskie od Władysława IV^[4]. Krzemieńczuk wraz z Ukrainą Lewobrzeżną odpadł od Polski w połowie XVII wieku na skutek powstania Chmielnickiego. Na mocy Artykułów Moskiewskich z 1665 roku w mieście ustanowiono garnizon rosyjski. Utratę miasta na rzecz Rosji potwierdził pokój Grzymułtowskiego w 1686 roku. Od 1803 r. przynależało administracyjnie do guberni połtawskiej Imperium Rosyjskiego.

W 1897 r. miasto zamieszkiwało 63 007 ludzi, głównie Żydzi, Ukraińcy i Rosjanie, w mniejszym stopniu Polacy, Niemcy i Tatarzy^[5].

W latach 1899–1917 w mieście kursowała komunikacja tramwajowa.

Od 1922 r. miasto należało do ZSRR. Znajdowało się pod okupacją niemiecką od września 1941 do września 1943 roku.

W 2014 roku mer Krzemieńczuka Ołeh Babajew został zastrzelony^[6].

27 czerwca 2022 miasto stało się celem ataku rakietowego ze strony wojsk rosyjskich^[a]^[7].

Zabytki

Kościół katolicki pw. św. Mikołaja
Dawna siedziba ziemstwa
Gmach Banku Państwowego
Dwie wieże ciśnień
Dom kupca Czurkina
Dom fabrykanta Rabinowicza

Kościół św. Mikołaja
Gmach Banku Państwowego
Dom Czurkina
Dom Rabinowicza

Transport

Port nad Dnieprem. Duży ośrodek przemysłowy, m.in. fabryka ciężarówek KrAZ, rafineria ropy naftowej Ukrtatnafta(ang.), zakłady budowy taboru kolejowego. W pobliżu miasta znajdują się złoża rudy żelaza.

Transport

Religia

Eparchia krzemieńczucka

Sport

Stadion Politechnik w Krzemieńczuku
Wahonobudiwnyk Krzemieńczuk – klub piłkarski
Kremiń Krzemieńczuk (wcześniej Torpedo) – klub piłkarski
Naftochimik Krzemieńczuk – klub piłkarski
Adoms Krzemieńczuk – klub piłkarski
HK Krzemieńczuk – klub hokejowy

Urodzeni w Krzemieńczuku

Aleksandr Pieczerski – jeden z przywódców powstania w Sobiborze
Maria Holder-Eggerowa – polska działaczka społeczna, posłanka na Sejm II RP
Konrad Krzyżanowski – polski malarz
Mikołaj Lachowski – major UB
Emmanuel Mané-Katz – żydowsko-francuski malarz
Leo Ornstein – amerykański pianista
Dimitri Tiomkin – amerykański pianista rosyjskiego pochodzenia
Dimitrij Chorwat – generał-porucznik w siłach Białych za czasów rewolucji październikowej