Krzemionki Zakrzowskie

Krzemionki Zakrzowskie
Ilustracja
Widok z Solnika
Państwo Polska
PołożenieKraków
Położenie na mapie Krakowa
Mapa konturowa Krakowa, po lewej znajduje się czarny trójkącik z opisem „Krzemionki Zakrzowskie”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, na dole znajduje się czarny trójkącik z opisem „Krzemionki Zakrzowskie”
Położenie na mapie województwa małopolskiego
Mapa konturowa województwa małopolskiego, blisko centrum na lewo u góry znajduje się czarny trójkącik z opisem „Krzemionki Zakrzowskie”
Ziemia50°02′24″N 19°54′24″E/50,040000 19,906667

Krzemionki Zakrzowskie[1] – wzgórze zrębowe w południowo-zachodniej części Krakowa na południe od Wisły[1]. W różnych opracowaniach nosi też inne nazwy: Zakrzówek[2], Zrąb Zakrzówka, Skały Twardowskiego[3], Zrąb Południowy[4]. Dawniej wzgórze znajdowało się w obrębie wsi Zakrzówek, która została włączona do Krakowa[1], obecnie znajduje się w Krakowie, w Dzielnicy VIII Dębniki[2], w mezoregionie Pomost Krakowski, w makroregionie Brama Krakowska[5].

Od kilkuset lat na Krzemionkach Zakrzowskich wydobywano wapienie dla potrzeb budownictwa, najbardziej intensywne wydobycie miało miejsce od początku XX wieku. Na obszarze wzgórza istniały wówczas cztery kamieniołomy: Łom Bergera, Skałki Twardowskiego, Kapelanka i Zakrzówek[3]. Największy był kamieniołom Zakrzówek. Pozostało po nim ogromne zagłębienie terenu, które po zaprzestaniu eksploatacji w szybkim czasie wypełniła woda. Dziś jest to popularne wśród krakowian miejsce wypoczynku, tzw. Zalew Zakrzówek[6]. Większa część wzgórza stała się terenem rekreacyjnym Krakowa o nazwie Uroczysko Skałki Twardowskiego[7]. W północno-wschodniej jego części znajduje się suchy kamieniołom Kapelanka, którego skalne ściany mające postać murów skalnych stanowią bardzo popularne miejsce wspinaczkowe nie tylko krakowskich wspinaczy. Wspinacze wyróżniają wśród nich skały: Baba Jaga, Ciąża, Freney, Niski Mur, Problemówka, Rdzawe Zacięcie, Szara Ścianka, Sadystówka[8]. Pozostałą część Krzemionek porasta las. Przez wzgórze prowadzi gęsta sieć ścieżek spacerowych z ławkami dla turystów i koszami na śmieci[6].

Wśród skał Krzemionek Zakrzowskich jest kilkanaście jaskiń, największa Jaskinia Twardowskiego znajduje się w zachodniej części Krzemionek. Pozostałe jaskinie i schroniska to: Jaskinia Jasna, Jaskinia Koguta, Jaskinia Musza, Jaskinia Niska, Jaskinia pod Nyżą, Jaskinia przed Problemówką, Jaskinia Pychowicka, Jaskinia w Anastomozach, Jaskinia Wywiew, Jaskinia z Kulkami, Kawerna Magazyn, Okienko Zbójnickie, Rurka, Schronisko nad Sadystówką, Schronisko obok Anastomozów, Tunel w Pychowicach[4].

Przypisy

  1. ↑ a b c Encyklopedia Popularna PWN, Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 1996, ​ISBN 83-01-12060-6​
  2. ↑ a b Geoportal. Mapa topograficzna i lotnicza [dostęp 2019-10-03].
  3. ↑ a b Jerzy Górecki, Edyta Sermet, Kamieniołomy Krakowa – dziedzictwo niedocenione [dostęp 2019-10-05].
  4. ↑ a b Jaskinie Polski, Państwowy Instytut Geologiczny [dostęp 2019-09-29].
  5. ↑ Jerzy Kondracki, Geografia regionalna Polski, Warszawa: PWN, 1998, ​ISBN 83-01-12479-2​
  6. ↑ a b Kraków. Skałki Twardowskiego na Zakrzówku [dostęp 2019-09-29].
  7. ↑ Zbigniew Sikora, Miłosz Podwika. Szlak lasów miejskich Krakowa. W: Biuletyn Informacji Publicznej – Miasto Kraków [on-line]. 2017-03-31. [dostęp 2017-11-16].
  8. ↑ Paweł Haciski, Południowa część Jury Krakowsko-Częstochowskiej, Warszawa, RING, 2015, ​ISBN 978-83-937960-0-7​

Media użyte na tej stronie

Kraków location map.svg
Autor: SANtosito, Licencja: CC BY-SA 4.0
Mapa lokacyjna miasta Kraków. Punkty graniczne mapy:
  • N: 50.15 N
  • S: 49.95 N
  • W: 19.76 E
  • E: 20.26 E
Relief Map of Poland.svg
Autor: TUBSEmail Silk.svg Gallery, Licencja: CC BY-SA 3.0
Location map of Poland
U+25B2.svg
Black up-pointing triangle ▲, U+25B2 from Unicode-Block Geometric Shapes (25A0–25FF)
Jaskinia Twardowskiego DK46 (3).jpg
Autor: Jerzy Opioła, Licencja: CC BY-SA 4.0
Jaskinia Twardowskiego
Krzemionki Zakrzowskie DK47.jpg
Autor: Jerzy Opioła, Licencja: CC BY-SA 4.0
Widok z Solnika na Krzmeionki Zakrzowskie w Krakowie
Skałki Twardowskiego DK45 (2).jpg
Autor: Jerzy Opioła, Licencja: CC BY-SA 4.0
Tereny dawnego kamieniołomu Skałki Twardowskiego w Uroczysku Skałki Twardowskiego na Zakrzówku w Krakowie
Szara Ściana DK46.jpg
Autor: Jerzy Opioła, Licencja: CC BY-SA 4.0
Szara Ściana na Zakrzówku w Krakowie
Lesser Poland Voivodeship Relief location map.svg
Autor: SANtosito, Licencja: CC BY-SA 4.0
Relief Location map of Lesser Poland Voivodeship, Poland. Geographic limits of the map:
  • N: 50.59 N
  • S: 49.07 N
  • W: 18.92 E
  • E: 21.55 E
Skałki Twardowskiego DK46.jpg
Autor: Jerzy Opioła, Licencja: CC BY-SA 4.0
Tereny dawnego kamieniołomu Skałki Twardowskiego w Uroczysku skałki Twardowskiego na Zakrzówku w Krakowie
Jasna Cave in Zakrzówek Park DK45 (8).jpg
Autor: Jerzy Opioła, Licencja: CC BY-SA 4.0
Jasna Cave in Zakrzówek Park