Krzesimir Dębski

Krzesimir Dębski

Imię i nazwisko	Krzesimir Marcin[a] Dębski
Data i miejsce urodzenia	26 października 1953 Wałbrzych
Instrumenty	fortepian, skrzypce
Gatunki	muzyka filmowa, muzyka poważna, muzyka współczesna, jazz, pop, rock
Zawód	aranżer, dyrygent, kompozytor, skrzypek
Aktywność	od 1973
Współpracownicy
Anna Jurksztowicz Jacek Cygan Radzimir Dębski Zbigniew Górny Kazimierz Jonkisz
Zespoły
The Hazards Maszyna Rytmu Warsztat String Connection Di Rock Cimbalisten Orkiestra Ósmego Dnia
Odznaczenia
Strona internetowa

Krzesimir Dębski jako dyrygent wraz z Toruńską Orkiestrą Symfoniczną i Chórem Astrolabium podczas nagrywania swojej kompozycji Cosmopolis.

Krzesimir Dębski podczas Kawiarenki festiwalowej, „Sanato”, Busko-Zdrój

Krzesimir Dębski z przyjaciółmi podczas koncertu jazzowego w Piasecznie koło Warszawy. Październik 2008

Krzesimir Dębski, Busko-Zdrój, 26.11.2013

Odcisk dłoni w Alei Gwiazd w Międzyzdrojach

Krzesimir Marcin^[a] Dębski (ur. 26 października 1953 w Wałbrzychu) – polski kompozytor, m.in. muzyki współczesnej i muzyki filmowej, skrzypek jazzowy i dyrygent. Lider zespołu jazzowego String Connection.

Studiował kompozycję w Akademii Muzycznej im. I. J. Paderewskiego w Poznaniu u Andrzeja Koszewskiego oraz dyrygenturę u Witolda Krzemieńskiego. Mąż Anny Jurksztowicz, z którą ma syna Radzimira i córkę Marię^[1]. Z pierwszego małżeństwa ma syna Tolisława i córkę Dobromiłę.

Pochodzenie

Dziadek kompozytora, Leopold Dębski herbu Radwan, urodzony w Kołomyi, pochodził z drobnej szlachty. Jego rodzina doświadczyła represji po powstaniu styczniowym. Podczas I wojny światowej w szpitalu we Włodzimierzu Poleskim, gdzie miał swój przydział jako lekarz, poznał Ukrainkę Anisję Czemierkin, z pochodzenia Kozaczkę. Po I wojnie małżeństwo Dębskich zamieszkało we Lwowie, gdzie na świat przyszło dwóch synów: Jerzy i Włodzimierz Sławosz. W latach 30. XX w. przeprowadzili się do Kisielina w województwie wołyńskim. Leopold pracował jako lekarz, często leczył biednych za darmo^[2].

Rodzice Krzesimira, Aniela Sławińska i Włodzimierz Sławosz Dębski zaręczyli się^[2] w trakcie obrony kościoła w Kisielinie przed atakiem nacjonalistów ukraińskich z UPA. Rodzina przeżyła i kilka dni ukrywała się u zaprzyjaźnionych Ukraińców. Dziadkowie Krzesimira, którzy powrócili do Kisielina, zostali porwani przez bojówkę UPA i zamordowani. W latach 80. i 90. ojciec Krzesimira Dębskiego prowadził prywatne śledztwo dotyczące okoliczności śmierci swoich rodziców, którego wyniki były zaskakujące^[2]. Krzesimir Dębski ustalił tożsamość zabójcy dziadków i osobiście go poznał. Sprawca nie został jednak pociągnięty do odpowiedzialności ze względu na śmierć^[3].

Ojciec Krzesimira, Włodzimierz Dębski był muzykiem pianistą. Ze wspomnień syna wynika, że był wzywany przez oficera niemieckiego do jego domu, by grać z nim na 4 ręce wyciągi z Symfonii Beethovena^[4]. Włodzimierz pomimo odniesionych obrażeń zgłosił się do 27 Wołyńskiej Dywizji AK i przeszedł cały szlak bojowy tej dywizji. Do 27 Dywizji trafiła też Aniela. Spotkali się jednak dopiero po wojnie w Zamościu. Wzięli ślub i wyjechali w okolice Wałbrzycha^[5].

Przebieg kariery zawodowej

Krzesimir Dębski w czasie nauki w szkole średniej grywał w zespołach amatorskich The Hazards oraz Maszyna Rytmu. Z tym ostatnim zadebiutował w 1973 na Festiwalu Młodzieżowej Muzyki Współczesnej w Kaliszu. W 1975 na festiwalu „Jazz nad Odrą” we Wrocławiu zadebiutował jako muzyk (skrzypek) jazzowy w grupie muzycznej Warsztat (z liderem i pianistą Bogdanem Jarmołowiczem, perkusistą Krzysztofem Przybyłowiczem, trębaczem Waldemarem Świergielem oraz kontrabasistą i gitarzystą basowym Zbigniewem Wromblem). Z zespołu tego odszedł w 1979, po czym nawiązał współpracę z poznańskim kabaretem Tey, zespołem jazzowym Kazimierza Jonkisza, a także orkiestrami – Zbigniewa Górnego i Orkiestrą Ósmego Dnia.

Jako lider jazzowego zespołu String Connection koncertował od 1980 w 25 krajach: niemal całej Europie, a także w USA i Kanadzie. Występował z nim także na festiwalach jazzowych: Baden-Baden, Paryżu, Hadze, Helsinkach, Berlinie, Montrealu, Reno, Norymberdze, Bilbao, Budapeszcie i Jazz Jamboree w Warszawie. Równocześnie Dębski działał też jako solista. Wraz ze swoim zespołem String Connection został laureatem I nagrody Światowego Konkursu Jazzowego w Hoeilaart w Belgii (1983)^[6] oraz Nagrody im. Stanisława Wyspiańskiego (1985). W latach osiemdziesiątych wielokrotnie zdobywał tytuł „Najlepszego Skrzypka, Kompozytora, Aranżera Roku” w ankietach magazynu „Jazz Forum”. W roku 1985 znalazł się na liście dziesięciu najlepszych skrzypków jazzowych amerykańskiego pisma Down Beat. Zdobył również wiele nagród w konkursach radiowych i płytowych. Uczestniczył w festiwalach w Reno (USA), Paryżu, Norymberdze, Helsinkach, Hadze, Montrealu, Kongsbergu, Baden-Baden. Nagrał kilkanaście płyt ze swoimi kompozycjami dla wielu wytwórni płytowych. Ponadto współpracował z wieloma muzykami światowej sławy, m.in. z Tonym Lakatosem i Charlesem Tolliverem. Prowadził też zespół Di Rock Cimbalisten.

Od 1988 pracuje jako kompozytor i aranżer. Jego twórczość jest połączeniem wpływów, tendencji i postaw występujących w szeroko pojętej muzyce współczesnej. W ostatnich latach skomponował ponad pięćdziesiąt utworów symfonicznych i kameralnych m.in. operę, 4 oratoria, utwory religijne, 11 koncertów instrumentalnych. Jest laureatem wielu konkursów kompozytorskich, m.in. konkursu z okazji 25-lecia Festiwalu „Poznańska Wiosna Muzyczna”, nagrody Kanadyjskiej Akademii Filmowej „Genie Award ’88”, nagrody premiera za Twórczość dla Dzieci.

Nagrywał też dla radia: Warszawa, Opole, Szczecin, Malmö, San Francisco, Oslo, Baden-Baden.

Piosenki napisane przez Krzesimira Dębskiego wykonują tacy artyści jak: Krzysztof Antkowiak, Artur Gadowski, Edyta Górniak, Anna Jurksztowicz, Kayah, Beata Kozidrak, Grażyna Łobaszewska, Ryszard Rynkowski, Stanisław Sojka, Zdzisława Sośnicka, Mieczysław Szcześniak, Natasza Urbańska, Borys Szyc. Współpracował z autorem tekstów piosenek Jackiem Cyganem.

Krzesimir Dębski był również wiceprezesem Polskiego Towarzystwa Muzyki Współczesnej. Wykładał na letnich kursach muzycznych, m.in.: w Ankarze, Darmstadt, San Diego. Tworzy również muzykę filmową, teatralną i eksperymentalną. Skomponował przeszło 40 utworów symfonicznych i kameralnych, muzykę do ponad 50 filmów fabularnych i telewizyjnych, do 35 sztuk teatralnych oraz utwory dla dzieci. Jest autorem ponad 100 piosenek. Podjął również działalność dyrygencką przygotowując nagrania m.in. dla Sony Classical Records. Prowadził koncerty z udziałem takich międzynarodowych gwiazd, jak: José Carreras, Ewa Małas-Godlewska, Nigel Kennedy, Adam Makowicz, Canadian Brass, Vadim Riepin, Jean-Luc Ponty, Mark O’Connor, John Blake, Alberto Iglesias i José Cura. W USA film Andrzeja Maleszki – Maszyna Zmian z muzyką Krzesimira Dębskiego otrzymał nominację do Emmy Award ’98. W roku 2000 Dębski otrzymał nagrodę Fryderyk w kategorii „Kompozytor Roku” oraz nagrodę Międzynarodowej Akademii Filmowej – Philip Award za muzykę do filmu Ogniem i mieczem. W 2001 otrzymał nagrodę za muzykę do W pustyni i w puszczy na Międzynarodowym Festiwalu Filmowym w Pyros w Grecji.

W 2010 został uhonorowany Orderem Ecce Homo – polskim odznaczeniem kościelnym nadanym przez Kapitułę Orderu Ecce Homo za opisywanie życia muzyką, muzyczny retusz na obrazie kraju i świata, piękne kształtowanie codziennej rzeczywistości przez dobroć, ład i harmonię^[7]. 14 października 2015 roku odebrał Srebrny Medal „Zasłużony Kulturze Gloria Artis”^[8]. W 2017 otrzymał „medal Pro Patria” za „szczególnie zasługi dla tradycji niepodległościowej”^[9].

Obecnie prowadzi z Wojciechem Olszewskim klasę kompozycji i aranżacji w swojej Alma Mater - Akademii Muzycznej im. I. J. Paderewskiego w Poznaniu^[10]. W 2020 otrzymał tytuł profesora sztuk muzycznych^[11].

Nagrody

Indywidualne

• 1977 – II nagroda na Studenckim Festiwalu Jazzowym Jazz nad Odrą we Wrocławiu
• 1978 – nagroda specjalna na festiwalu Jazz nad Odrą
• 1983-1988 – tytuły muzyka, kompozytora i aranżera roku w ankietach czasopisma „Jazz Forum”
• 1985 – Nagroda Ministerstwa Kultury i Sztuki im. S. Wyspiańskiego
• 1985 – I nagroda na Krajowym Festiwalu Polskiej Piosenki w Opolu za piosenkę Diamentowy kolczyk
• 1986 – został uznany za jednego z dziesięciu najlepszych skrzypków jazzowych świata w ankiecie krytyków amerykańskiego pisma „Down Beat”
• 1986 – I nagroda konkursu Poznańskiej Wiosny Muzycznej
• 1986 – I nagroda konkursu kompozytorskiego za muzykę do Wielkoludów na Festiwalu Sztuk dla Dzieci w Wałbrzychu (spektakl teatralny)
• 1987 – tytuł aranżera roku w ankiecie czytelników „Jazz Forum”
• 1988 – II nagroda na KFPP w Opolu za utwór Będzie tak, jak jest
• 1988 – wyróżnienie na KFPP w Opolu za piosenkę Zakazany owoc
• 1988 – Genie Award Kanadyjskiej Akademii Filmowej
• 1989 – nagroda prezesa Rady Ministrów za twórczość kompozytorską dla filmu, teatrów i widowisk TV
• 1990 – tytuł muzyka lat 80. w ankiecie czytelników „Jazz Forum”
• 1991 – II nagroda w koncercie Premier na KFPP w Opolu za piosenkę Muszelko, ratuj mnie
• 1992 – nagroda za muzykę do filmu Ofelia na wakacjach na XII Festiwalu Polskich Filmów dla Dzieci i Młodzieży w Poznaniu
• 1993 – I nagroda za muzykę do spektaklu Książę niezłomny w reżyserii Lecha Chojnackiego w wykonaniu Państwowego Teatru Animacji z Poznania na XVI OFTL w Opolu
• 1994 – Grand Prix na KFPP w Opolu za utwór Mrok
• 1997 – Poznańskie Koziołki za muzykę do serialu Tajemnica Sagali w konkursie krajowym na Festiwalu Filmów dla Dzieci
• 2000 – Fryderyk'99 w kategorii „kompozytor roku” – nagroda za muzykę do filmu Ogniem i mieczem
• 2000 – Philip Award za muzykę do filmu Ogniem i mieczem (TP SA Music and Film Festival, Warszawa)
• 2001 – Srebrne Koziołki za muzykę do filmu W pustyni i w puszczy na XIX Międzynarodowym Festiwalu Filmów Dla Dzieci „Ale kino!” w Poznaniu
• 2001 – nagroda za muzykę do filmu W pustyni i w puszczy na Międzynarodowym Festiwalu Filmowym w Pyros (Grecja)
• 2004 – Złota Kaczka (nagroda w plebiscycie czytelników miesięcznika „Film”) za muzykę do filmu i serialu Stara baśń

Zespołowe

• 1976 – IV nagroda na grupy Warsztat na Studenckim Festiwalu Jazzowym Jazz nad Odrą we Wrocławiu
• 1977 – III nagroda na grupy Warsztat na festiwalu Jazz nad Odrą
• 1978 – wyróżnienie dla Orkiestry Ósmego Dnia na festiwalu Jazz nad Odrą
• 1983 – I nagroda Ogólnoświatowego Konkursu Jazzowego w Hoeillart w Belgii dla zespołu String Connection

Wybrane kompozycje

Muzyka orkiestrowa

• Musica per archi (1985) – na orkiestrę smyczkową
• Passacaglia – improvisazioni (1990) – na orkiestrę symfoniczną
• Synchromie – Dance Fantasy (1990) – na orkiestrę symfoniczną
• Three Forms (1990) – na orkiestrę symfoniczną
• Moment Musical (1992) – na orkiestrę symfoniczną
• Toccata (1993) – na orkiestrę symfoniczną
• Sinfonietta (1993) – na orkiestrę symfoniczną
• Preludium – Interludium – Postludium (1995) – na orkiestrę smyczkową
• Zyklus (1996) – na orkiestrę symfoniczną
• Tempi concertati (1996) – na orkiestrę smyczkową
• Musica Dominicana (2001) – na orkiestrę dętą
• Autuminty (2007) – na orkiestrę symfoniczną

Kompozycje na instrumenty solowe i orkiestrę

• Fantazja (1978) – na organy i orkiestrę symfoniczną
• Impromptu (1990) – na skrzypce, wiolonczelę, fortepian i orkiestrę symfoniczną
• Solo, duo, trio e orchestra (1990) – na skrzypce, wiolonczelę, fortepian i orkiestrę symfoniczną
• Koncert skrzypcowy nr 1 (1990)
• Koncert fortepianowy [Czeczeński] (1991)
• Koncert waltorniowy (1995)
• Concerto per flauto dolce nr 1 (1997) – na flet i orkiestrę smyczkową
• Koncert klarnetowy (1998) – na klarnet i orkiestrę smyczkową
• Koncert fletowy nr 2 (1998)
• Koncert skrzypcowy nr 2 (1998)
• Koncert podwójny (1999) – na skrzypce, altówkę i orkiestrę symfoniczną
• Notturno (2000) – na skrzypce, altówkę i orkiestrę symfoniczną
• Landscape (2000) – klarnet i orkiestrę symfoniczną
• Quasi una fantasia (2000) – na skrzypce i orkiestrę smyczkową
• W góry idziemy po życie (2001) – na róg alpejski i orkiestrę
• Sounds from Serengeti (2002) – na skrzypce, obój i orkiestrę smyczkową
• Koncert wiolonczelowy (2004)
• Solemn Concerto (2005) – na trąbkę, organy i orkiestrę smyczkową
• Q + O (2005) – na kwartet i orkiestrę symfoniczną

Kompozycje wokalno-instrumentalne

• Oratorium Pie Jesu Domine (1988) – na sopran, tenor, chór i orkiestrę symfoniczną
• Missa puerorum (1988) – na chór chłopięcy, obój, klarnet, fagot, organy, perkusję i orkiestrę smyczkową
• Missa brevis (1988) – na chór chłopięcy, obój, klarnet, fagot i organy
• Psalmodia Paratum cor meum Deus (1989) – na chór mieszany a cappella
• Laudate Dominum (1990) – na chór żeński, obój, klarnet, fagot i organy
• Biografioły [do poezji Stanisława Barańczaka] (1993) – na 6 głosów męskich
• Kantata o Świętym Zygmuncie (1995) – na chór mieszany i orkiestrę symfoniczną
• 7 Pieśni [do poezji Wisławy Szymborskiej] (1997) – na sopran, tenor, chór żeński i orkiestrę symfoniczną
• Misterium (2000) – na sopran, 2 recytatorów, chór mieszany i orkiestrę
• I Symfonia Nihil homine mirabilius (2002) – na mezzosopran, chór mieszany i orkiestrę symfoniczną
• II Symfonia Ver redit (2003) – na sopran, improwizatora, chór mieszany i orkiestrę symfoniczną
• Formy (2006) – na głosy, chór mieszany i orkiestrę symfoniczną
• Psalm nr 1 [do poezji Czesława Miłosza] (2007) – na chór i orkiestrę symfoniczną
• Cykl Lux Aeterna (2007) – trzy pieśni na chór mieszany a cappella
• Cosmopolis na chór i orkiestrę (2008)
• Rhythmi Urbani na chór i orkiestrę (2010), dzieło napisane na zamówienie miasta Szczecinek z okazji 700-lecia.

Muzyka teatralna i baletowa

Teatr Telewizji

Filmografia

Kompozytor

Filmy pełnometrażowe

Seriale

Filmy krótkometrażowe

Filmy animowane

Dyrygent

Filmy pełnometrażowe

Seriale

Piosenki

• Będzie tak, jak jest
• Czas nas uczy pogody
• Diamentowy kolczyk
• Dumka na dwa serca (piosenka promująca film Ogniem i mieczem)
• Mały biznes (piosenka z filmu Mów mi Rockefeller)
• Matki, żony i kochanki (piosenka z serialu)
• Mrok
• Muszelko, ratuj mnie
• Na dobre i na złe (piosenka z serialu)
• Nie od razu raj (piosenka z serialu Sfora)
• Przyjaciel wie...
• Rzeka marzeń (piosenka promująca film W pustyni i w puszczy)
• Stan pogody
• Szuflandia (piosenka z filmu Kingsajz)
• Video-dotyk
• Za mały
• Zakazany owoc
• Zima lubi dzieci
• Zmysły precz (piosenka z filmu Kingsajz)
• Życie jest nowelą (piosenka z serialu Klan)

Przed kamerą

• 1991 – V.I.P. jako kompozytor w studiu nagrań
• 1997 – Ciemna strona Wenus jako Znany dyrygent na uroczystości w pałacu
• 1997 – Linia opóźniająca w cyklu filmowym Opowieści weekendowe jako kierownik muzyczny programu
• 2002 – Bez litości jako Skrzypek
• 2002 – Rób swoje, ryzyko jest twoje jako Krzysztof Kaldorf, reżyser filmu Przodem do tyłu
• 2002 – Sfora jako Skrzypek

Filmy dokumentalne

jako on sam

• 1985 – World music
• 1986 – Od raga do rocka z Joe Berendtem
• 1994 – Przestrzeń Krzesimira...
• 1999 – Było sobie miasteczko...

Życie prywatne

Dwukrotnie żonaty, obecnie z Anną Jurksztowicz. Dzieci: Tolisław, Dobromiła, Maria i Radzimir (który również jest kompozytorem).

Uwagi

Przypisy

Bibliografia

• Wolański R., Leksykon Polskiej Muzyki Rozrywkowej, Warszawa 1995, Agencja Wydawnicza MOREX, ISBN 83-86848-05-7, tu hasło Dębski Krzesimir, s. 40, 41.
• Grzegorz Tusiewicz: Dębski Krzesimir. W: Elżbieta Dziębowska: Encyklopedia muzyczna PWM. T. cd suplement. Kraków: Polskie Wydawnictwo Muzyczne, 2001, s. 80. ISBN 978-83-224-0722-6. OCLC 644404619. (pol.).

Linki zewnętrzne

• Oficjalna strona kompozytora
• Krzesimir Dębski w bazie Filmweb
• Krzesimir Dębski w bazie filmpolski.pl
• Krzesimir Dębski, [w:] Encyklopedia teatru polskiego (autorzy). [online] [dostęp 2021-04-10] .