Krzew gorejący

Krzew indentyfikowany z Krzewem gorejącym znajdujący się na terenie Klasztoru św. Katarzyny u podnóża góry Synaj w Egipcie.
Domniemany Krzew gorejący z bliska
Krzew gorejący – obraz z 1770 r., Mojżesz z tetragramem JHWH w krzewie gorejącym
Krzew dostępny dla pielgrzymów i turystów, których jest ponad 100 tys. rocznie. Jest to jedyny tego typu krzak na całym Synaju

Krzew gorejący (hebr. ‏הַסְּנֶה הַבּוֹעֵר‎) – postać, pod którą – według Księgi WyjściaBóg Jahwe objawił się pod Horebem (Synajem) i przemówił do Mojżesza[1].

Wydarzenie biblijne

Zjawisko to opisane jest w 3 rozdziale Księgi Wyjścia, gdy Mojżesz pasł owce swego teścia Jetry, pod górą Synaj (Horeb) ukazał się mu anioł Boży w płomieniu ognia, ze środka krzewu. Mojżesz widział, jak krzew płonął ogniem, a nie spłonął od niego. Jahwe nakazał Mojżeszowi zdjąć sandały, ponieważ ziemia, na której stał była święta w następstwie specjalnego objawienia Boga. Anioł Jahwe oznajmił Mojżeszowi, że Bóg powziął zamiar wyprowadzenia swego ludu z niewoli egipskiej. Bóg po raz pierwszy wyjawia znaczenie swojego świętego imienia, łącząc je ze swym zamierzeniem wyzwolenia ich i wprowadzenia ich do Ziemi Obiecanej. Historię tego zdarzenia przypominają Marek Ewangelista w Mr 12:26 oraz Łukasz Ewangelista w Łk 20:37 i w Dz 7:30-34.

Wydarzenie związane z krzewem gorejącym przedstawia znaczenia imienia Boga. Chociaż określenie Boga mianem JHWH było używane już wcześniej, to według Biblii znaczenie imienia zostało wyjaśnione dopiero wtedy. Powstało ono w oparciu o słowo היה = być, stać się. Jednakże יהוה [JHWH] nie jest 3. osobą liczby pojedynczej od היה, chociaż według Pięcioksięgu sens słowa był bliski znaczeniu [On] jest. Wydaje się więc, iż JHWH jest zlepkiem trzech zwrotów:

  • היה (gdzieniegdzie jako יהי) = był,
  • הוה (gdzieniegdzie jako היה) = jest,
  • יהיה = będzie.

JHWH jest kauzatywną (niedokonaną) formą hebrajskiego czasownika hawah i może być tłumaczone na „on powoduje że się staje”. Można więc powiedzieć, iż imię JHWH oznacza [On] jest zawsze lub Istniejący

Krzew gorejący na Synaju

Według tradycji krzew ten znajduje się na terenie Klasztoru św. Katarzyny u podnóża góry Synaj w muhafazie Synaj Południowy w Egipcie, w Parku Narodowym Świętej Katarzyny.

Rzymska cesarzowa Helena w 337 nakazała wybudować u stóp Góry Synaj kaplicę wokół domniemanego krzewu gorejącego, w celu uświęcenia miejsca ukazania się Boga pod jego postacią. Krzew ów już wcześniej przyciągał pustelników i pielgrzymów. Gorejący Krzew stanowi relikwię na dziedzińcu obecnego klasztoru, w jego północno-wschodniej części. Krzew przeniesiono na to miejsce (za absydę bazyliki św. Katarzyny) w związku z wybudowaniem na miejscu, w którym rósł pierwotnie, kaplicy Heleny. Obecnie jest on dostępny dla pielgrzymów i turystów. Jest to jedyny tego typu krzak na całym Synaju, a wszystkie próby wyhodowania gdzie indziej zakończyły się fiaskiem[2].

Na niektórych okolicznych skałkach można zauważyć czarny wzór liścia, niektórzy uważają, że wzory zostały spowodowane przez Boskie światło tak intensywne, że widać na kamieniach wzór żywych roślin, które przypominają liście z krzewu gorejącego. Geolodzy uważają, że wzory te powstały wskutek reakcji chemicznych, które pozostawiły związki manganu[3]. Na terenie monasteru znajduje się kaplica nazwana od Gorejącego Krzewu, którą można oglądać tylko po uzyskaniu specjalnego zezwolenia od tamtejszych prawosławnych greckich mnichów. Wewnątrz tutejszej granitowej bazyliki, na łuku można zobaczyć dwie sceny z Mojżeszem zdejmującym sandały przed krzakiem ognistym oraz otrzymującym od Boga Dekalog.

Co roku ogląda go ok. 100 tysięcy osób. Najczęściej po porannym zejściu z Górę Synaj, gdzie podziwia się wschód słońca. Zwiedzanie organizowane jest najczęściej przez biura turystyczne z oddalonego o ok. 100 km kurortu Szarm el-Szejk.

Próby naukowego wytłumaczenia

Pokazywany przez zakonników w Klasztorze św. Małgorzaty na Synaju krzew to jeżyna krwista (Rubus sanctus), która w czasie kwitnienia obsypana jest różowo-krwistymi kwiatami. Zdaniem J. Maillata i S. Maillata (botanicy, badacze roślin biblijnych) zdecydowanie nie mógł to być ten gatunek. Jeżyna krwista rośnie w miejscach wilgotnych, nad brzegami rzek i potoków, podczas gdy zjawisko miało miejsce na pustyni. Uczeni ci, a także N.H. Moldenke, A.L. Moldenke sugerują, że mógł to być gązewnik akacjowy (Plicosepalus acaciae), który jest rośliną pasożytniczą, zasiedla różne krzewy rosnące na pustyni, a jego szkarłatnoczerwone kwiaty są podobne do płomyków ognia. N. Haureveni odrzuca tę sugestię, zwracając uwagę, że Mojżesza nie mógł zmylić gązewnik, przez wiele lat przebywał bowiem na pustyni, a roślina ta jest w tych rejonach dość pospolita. Twierdzi, że zjawisko gorejącego krzewu mogło być często występującą na pustyni fatamorganą[4].

Niektórzy uważają, że krzewem gorejącym mógł być dyptam jesionolistny (Dictamnus albus), popularnie nazywany nawet krzewem gorejącym lub krzewem Mojżeszowym. W czasie upałów wydziela on duże ilości lotnych i łatwopalnych olejków eterycznych[5]. Jednak nie zapalają się one samorzutnie, po podpaleniu powstają tylko bardzo krótkotrwałe płomyki nie uszkadzające rośliny[6]. Ponadto nie występuje on ani w Egipcie, ani na Półwyspie Arabskim[7].

F.N. Hepper uważa że zjawiska gorejącego krzewu nie da się naukowo wyjaśnić, i trzeba je rozumieć w kategorii cudu[4].

Galeria

Przypisy

  1. Wj 3,3-4 w przekładach Biblii.
  2. D. Richardson, D. Jacobs Egipt ISBN 978-83-7304-689-4.
  3. The High Mountains: Nature Notes: Rays of God or Dendrites.
  4. a b Zofia Włodarczyk: Rośliny biblijne. Leksykon. Kraków: Instytut Botaniki im. W. Szafera PAN, 2011. ISBN 978-83-89648-98-3.
  5. Gorejący krzew Mojżesza. [dostęp 2014-12-20].
  6. Geoffrey Burnie i inni, Botanica : ilustrowana, w alfabetycznym układzie, opisuje ponad 10 000 roślin ogrodowych, Niemcy: Könemann, Tandem Verlag GmbH, 2005, ISBN 3-8331-1916-0, OCLC 271991134.
  7. Discover Life Maps. [dostęp 2014-12-20].
  8. Богомолець. О. Замок-музей Радомисль на Шляху Королів Via Regia. Київ, 2013.


Media użyte na tej stronie

The Call of Moses.jpg
The Call of Moses, as in Exodus 3:1-12, illustration from a Bible card published 1900 by the Providence Lithograph Company
BrennenderBusch.jpg
(c) Yak, CC-BY-SA-3.0
Katharinenkloster, Ägypten 2003 yak 12:18, 4. Mai 2006 (CEST),
Burning Bush, St Catherine's Monastery.jpg
Autor: Dale Gillard, Licencja: CC BY 2.0
Burning Bush, St Catherine's Monastery
Neopalimaya kupina (kust).JPG
Autor: Testus, Licencja: CC BY-SA 3.0
Burning bush in Saint Catherine's Monastery, Mount Sinai
Jhwh skepplanda.jpg
Takmålning från 1770 med tetragrammet JHWH i Skepplanda kyrka
Krzewgorejący.JPG
Autor: Юрий Рудницкий, Licencja: CC BY-SA 3.0
Ikona Matki Bożej „Krzew gorejący według Starego Testamentu”
Figures 047 The Lord Appears to Moses in a Burning Bush.jpg
The Lord Appears to Moses in a Burning Bush; as in Exodus 3:2-10: "And the angel of the Lord appeared unto him in a flame of fire out of the midst of a bush: and he looked, and, behold, the bush burned with fire, and the bush was not consumed. And Moses said, I will now turn aside, and see this great sight, why the bush is not burnt. And when the Lord saw that he turned aside to see, God called unto him out of the midst of the bush, and said, Moses, Moses. And he said, Here am I. And he said, Draw not nigh hither: put off thy shoes from off thy feet, for the place whereon thou standest is holy ground. Moreover he said, I am the God of thy father, the God of Abraham, the God of Isaac, and the God of Jacob. And Moses hid his face; for he was afraid to look upon God. And the Lord said, I have surely seen the affliction of my people which are in Egypt, and have heard their cry by reason of their taskmasters; for I know their sorrows; And I am come down to deliver them out of the hand of the Egyptians, and to bring them up out of that land unto a good land and a large, unto a land flowing with milk and honey; unto the place of the Canaanites, and the Hittites, and the Amorites, and the Perizzites, and the Hivites, and the Jebusites. Now therefore, behold, the cry of the children of Israel is come unto me; and I have also seen the oppression wherewith the Egyptians oppress them. Come now therefore, and I will send thee unto Pharaoh, that thou mayest bring forth my people the children of Israel out of Egypt."; illustration from the 1728 Figures de la Bible; illustrated by Gerard Hoet (1648–1733) and others, and published by P. de Hondt in The Hague; image courtesy Bizzell Bible Collection, University of Oklahoma Libraries
Rubus sanctus Burning bush in Saint Catherine monastery.jpg
Autor: Florian Prischl, Licencja: CC BY-SA 3.0
A Rubus sanctus bush in Saint Catherine's Monastery at the base of Mount Sinai, Egypt. This specific bush is traditionally believed to be the very same bush through which God (JHWH) revelated himself to Moses as described in Exodus 2,23-4,18. Also visible are some parts of the monastery.
Foster Bible Pictures 0060-1 Moses Sees a Fire Burning in a Bush.jpg
Moses Sees a Fire Burning in a Bush. Caption: "Moses has grown up to be a man. Now he is a shepherd, and takes care of sheep. He has taken his sheep up on a mountain to eat the grass there. He sees a fire burning in a bush. He comes toward it to look at it. He hears a voice speaking to him. It is God's voice speaking out of the fire to Moses. And Moses hides his face, for he is afraid to look upon God." Illustration from the 1897 Bible Pictures and What They Teach Us: Containing 400 Illustrations from the Old and New Testaments: With brief descriptions by Charles Foster
Moses Pluchart.jpg
God Appears to Moses in Burning Bush. Painting from Saint Isaac's Cathedral, Saint Petersburg