Krzyż Fryderyka

Krzyż Fryderyka
Awers II klasy (wojskowa i cywilna) oraz krzyża I klasy (bez wstążki)
Baretka wojskowa
Baretka cywilna
Ustanowiono	1914
Wycofano	1918
Dewiza	FÜR VERDIENST IM KRIEGE (za zasługi wojenne)
Wielkość	37 mm szer./wys.
Kruszec	brąz
Wydano	około 20 tys.
Powyżej	Order Alberta Niedźwiedzia
Powiązane	¹ Krzyż Żelazny ² Krzyż Fryderyka Augusta

Krzyż Fryderyka (niem. Friedrich-Kreuz) – odznaczenie wojenne Księstwa Anhaltu ustanowione 12 grudnia 1914 przez księcia Fryderyka II Askańskiego. Nadawane było za zasługi podczas I wojny światowej zarówno wojskowym jak i cywilom.

Podział odznaczenia

Krzyż podzielony był nieoficjalnie (na wzór pruskiego Krzyża Żelaznego i o kilka miesięcy młodszego oldenburgskiego Krzyża Fryderyka Augusta) na dwie klasy gdzie:

• I klasa – noszona była na agrafie na piersi bez wstążki,
• II klasa – noszona na wstążce na piersi,

Oficjalnym odznaczeniem była tylko tzw. II klasa i tylko ona nazywała się faktycznie Krzyżem Fryderyka.

Wygląd

Odznaka krzyża miała kształt krzyża rycerskiego (tj. krzyża kawalerskiego z wklęsłymi bokami ramion), z wieńcem dębowym podłożonym pod ramionami pionowymi, a położonym na ramionach poziomych. Wieniec przylegał do medalionu środkowego, na którym umieszczono inicjał władcy w postaci stylizowanej gotykiem litery „F”, na górnym ramieniu książęcą koronę, a na dolnym datę ustanowienia „1914”. Na rewersie II kl. napis w czterech rzędach „FÜR VERDIENST IM KRIEGE” (pol. za zasługi wojenne). Krzyż wykonany był z brązu.

Wstążka, noszona tylko przy tzw. II klasie, w przypadku nadań wojskowych miała kolor identyczny z anhalckim orderem domowym, była zielona z czerwonymi krawędziami. Przy nadaniach cywilnych była również zielona, ale z białymi krawędziami.

Odznaczeni

Odmianą wojskową odznaczono około 18-20 tys. osób, a cywilną 1174 osoby.

Bibliografia

• Jörg Nimmergut: Deutsche Orden & Ehrenzeichen 1800–1945. Deutschland-Katalog 1979/80. Monachium 1979, s. 11 (niem.)
• Wiesław Bończa-Tomaszewski: Kodeks orderowy. Warszawa: Główna Księgarnia Wojskowa, 1939, s. 410.
• Friedrich-Kreuz / Steckkreuz, www.ehrenzeichen-orden.de (niem.)
• Friedrich-Kreuz 1914, www.ehrenzeichen-orden.de (niem.)

Niemieckie odznaczenia do 1918 (I–II Rzesza) Ks. Anhalt Order Alberta Niedźwiedzia Krzyż Fryderyka Wlk. Ks. Badenii Order Wierności Order Lwa Zeryngeńskiego Krzyż Zasługi Orderu Lwa Zeryngeńskiego Order Zasługi Wojskowej Karola Fryderyka Order Bertholda I Krzyż Zasługi Wojennej Królestwo Bawarii/ /Palatynat Reński Order św. Huberta Order św. Jerzego Order Wojskowy Maksymiliana Józefa Order Zasługi Korony Bawarskiej Order Zasługi św. Michała Order Maksymiliana Order Zasługi Wojskowej Order Ludwika Order św. Elżbiety Order Teresy Order Lwa Palatyńskiego Brema/Hamburg/Lubeka Krzyż Hanzeatycki Krzyż Wybitnej Służby Odznaka za Służbę (Brema) Odznaka za Służbę (Hamburg) Odznaka za Służbę (Lubeka) Ks. Brunszwiku Order Henryka Lwa Krzyż Zasługi Wojennej Krzyż Wybitnej Służby Medal Waterloo Królestwo Hanoweru Order św. Jerzego Order Gwelfów Order Ernesta Augusta Medal Waterloo Wlk. Ks. Hesji (-Darmstadt) Order Ludwika Order Lwa Złotego Order Zasługi Filipa Wspaniałomyślnego Order Gwiazdy Brabancji Krzyż Zasługi Wojskowej Medal Waleczności Krzyż Wojskowy Sanitarny Odznaka Honorowa Powszechna Elektorat Hesji (-Kassel) Order Wilhelma Order Hełmu Żelaznego Order Lwa Złotego Order Zasługi Wojskowej Ks. Hohenlohe Order Feniksa Ks. Hohenzollern Order Książęcy Hohenzollernów Ks. Detmold-Lippe Order Lippeński Order Leopolda Krzyż Zasługi Wojennej Order Berty Order Róży Lippeńskiej Krzyż Pamiątkowy 1849 Ks. Schaumburg-Lippe Order Schaumburg-Lippeński Krzyż za Wierną Służbę Medal Zasługi Wojskowej Medal Zasługi Cywilnej Medal Zasługi Wlk. Ks. Meklemburgii-Schwerinu Order Korony Wendyjskiej Order Gryfa Krzyż Zasługi Wojskowej Wlk. Ks. Meklemburgii-Strelitzu Order Korony Wendyjskiej Order Gryfa Krzyż Zasługi za Odznaczenie się Podczas Wojny Wlk. Ks. Oldenburga Order Zasługi Krzyż Fryderyka Augusta Odznaka za Zasługi dla Czerwonego Krzyża Królestwo Prus Order Orła Czarnego Pour le Mérite (Order Szlachetności) Order Wilhelma Order Zasługi Korony Pruskiej Order Orła Czerwonego (Order Szczerości) Order Królewski Korony Order Hohenzollernów Order św. Jana Order Luizy Krzyż Zasługi dla Kobiet Krzyż Żelazny Krzyż Zasługi dla Kobiet i Dziewcząt Odznaka Honorowa Wojskowa Medal za Ratowanie Ginących Medal Czerwonego Krzyża Medal Waterloo Medal Koronacyjny (1862) Krzyż Szturmowy Duppelski Krzyż Alsen Medal Pamiątkowy Wojenny za 1864 Krzyż Pamiątkowy za 1866 Medal Pamiątkowy Wojenny za 1870/71 Medal Wilhelma I Medal Pamiątkowy Chin Medal Pamiątkowy Jubileuszowy Hanowerski Odznaka za Służbę Odznaka za Służbę dla Obrony Krajowej Krzyż Kulmski Order Łabędzia Ks. Reuss-Greiz i Reuss-Gera Krzyż Honorowy Reusski Krzyż Zasługi Krzyż Zasługi Wojennej Odznaka za Służbę Królestwo Saksonii Order Korony Rucianej Order św. Henryka Order Zasługi Cywilnej Medal Orderu Zasługi Cywilnej Order Alberta Order Sidonii Order Marii Anny Wlk. Ks. Saksonii-Weimaru Order Sokoła Białego (Order Czujności) Krzyż Wojenny Wilhelma Ernesta Krzyż Honorowy Wojenny Ks. Saksonii-Altenburga- -Koburg-Gota-Meiningen Order Ernestyński Order św. Joachima Medal Waterloo Ks. Schwarzburg-Rudolstadt Krzyż Honorowy Książęco-Schwarzburgski Medal Zasługi Wojennej Ks. Waldeck-Pyrmont Order Zasługi Krzyż Zasługi dla Osób Cywilnych i Wojskowych Odznaka za Służbę Królestwo Westfalii Order Korony Westfalii Królestwo Wirtembergii Order Korony Order Orła Złotego (Order Myśliwski) Order Zasługi Wojskowej Order Fryderyka Order Trupiej Głowy Order Olgi Krzyż Wilhelma Krzyż Karoliny Order Zasługi Cywilnej Medal Zasługi Cywilnej

Falerystyka Rodzaj odznaczenia Order krzyż medal gwiazda odznaka dystynktorium Elementy insygniów Godło łańcuch orderowy gwiazda orderowa rozetka galonik okucie wstęga orderowa Formy zredukowane Cywilna: miniaturka orderowa mundurowa: baretka Lista odznaczeń w Afryce Ameryce Południowej Ameryce Północnej i Środkowej Australii i Oceanii Azji Europie Lista baretek w Afryce Ameryce Południowej Ameryce Północnej i Środkowej Australii i Oceanii Azji Europie organizacjach międzynarodowych Prawo kapituła orderu odznaczenie państwowe order domowy order kobiecy System odznaczeń w Polsce Komisja Heraldyczna polski system orderowo-odznaczeniowy (lista) polskie odznaczenia resortowe polskie odznaczenia samorządowe