Krzyż Wojenny (Grecja)

Krzyż Wojenny
Πολεμικός Σταυρός
(Polemikos Stauros)
Awers
Awers II kl. (1940)
Awers
Awers III kl. (1917)
Rewers
Rewers III kl. (1917)
Baretka
Baretka I kl. (1917)
Baretka
Baretka II kl. (1917)
Baretka
Baretka III kl. (1917)
Baretka
Baretka (1940)
Baretka
Baretka I kl. (1974)
Baretka
Baretka II kl. (1974)
Baretka
Baretka III kl. (1974)
Ustanowiono11 listopada 1940
Kruszecmetal pozłacany, posrebrzany, patynowany brązowo
PowyżejKrzyż Męstwa

Krzyż Wojenny (gr. Πολεμικός Σταυρός, Polemikos Stauros) – greckie odznaczenie wojskowe ustanowione trzykrotnie w 1917, 1940 i 1974.

Historia i charakterystyka

Pierwszy Krzyż Wojenny, inspirowany francuskim odpowiednikiem, ustanowiono 28 lutego 1917 jako nagroda za heroizm podczas wojny, nadawana zarówno Grekom, jak i obcokrajowcom.

Drugi Krzyż Wojenny został ustanowiony 11 listopada 1940[1], wkrótce po najeździe wojsk włoskich na Grecję, jako wyróżnienie dla członków sił zbrojnych za bohaterskie czyny bojowe. Podczas II wojny światowej był nadawany greckim i obcym wojskowym za bohaterstwo na polu walki. Odznaczenie to przyznano wielu oficerom i żołnierzom alianckim biorącym udział w walkach w Grecji. Nadawano go także za bohaterstwo w walce podczas greckiej wojny domowej w latach 40. XX w[1].

Po zniesieniu monarchii w latach 70. XX w. odznaczenie, pozbawione symboli monarchistycznych, zostało przejęte przez władze republikańskie i od 1974 jest nadawane do dnia dzisiejszego.

Podział

Odznaczenie dzieli się na trzy klasy/stopnie.

  • I klasa – złoty krzyż (z palmą na wstążce/baretce),
  • II klasa – srebrny krzyż (z gwiazdką na wstążce/baretce),
  • III klasa – brązowy krzyż (bez oznaczeń na wstążce/baretce),

w latach 1940-1974 były to:

  • I klasa – krzyż ze złotą koroną,
  • II klasa – krzyż ze srebrną koroną,
  • III klasa – krzyż z brązową koroną[1],

a od 1974 jest:

  • I klasa – krzyż ze złotym herbem,
  • II klasa – krzyż ze srebrnym herbem,
  • III klasa – krzyż z brązowym herbem[2].

Wygląd odznaczenia

Pierwsza wersja z 1917 miała wygląd srebrnego krzyża złożonego z pionowego miecza skierowanego ostrzem do góry, położonego na wieńcu dębowym, który z kolei położono na poziomej tabliczce z mottem spartańskim "Η ΤΑΝ Η ΕΠΙ ΤΑΣ" (WRÓĆ DO DOMU z tarczą lub na tarczy). Poszczególne klasy/stopnie odznaczenia różniły się oznaczeniami umieszczanymi na wstążkach i baretkach, I klasa – palmę, II klasa – gwiazdkę, a III klasa – nic. Kolejne nadania oznaczano malutkimi gwiazdkami (mniejszymi niż przy II kl.). Krzyż wieszany był na czarnej wstążce z niebieskimi brzegami[3].

Odznaką Krzyża Wojennego od 1940 jest brązowy krzyż kawalerski z lekko wklęsłymi bokami ramion i dwoma skrzyżowanymi mieczami, umieszczonymi pomiędzy jego ramionami. Pośrodku krzyża umieszczony jest medalion z herbem Grecji. Przed 1974 w tym miejscu znajdowały się dwie skrzyżowane litery gamma pod koroną, a pod nimi, w niektórych egzemplarzach, litera beta, stanowiące monogram króla Jerzego II (Γεώργιος Β΄)[1][4], za panowania którego odznaczenie zostało ustanowione. W okresie monarchii (1940-1974) nad odznaką Krzyża Wojennego I klasy znajdowała się złota korona, srebrna dla klasy II i brązowa dla klasy III. Rewers odznaki był gładki z umieszczoną pośrodku datą 1940.

W 1974 zastąpiono ją napisem ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ (Republika Grecji).

Wstążka odznaczenia jest koloru czerwonego z szerokim niebieskim pasem pośrodku. W okresie monarchii przy ponownym nadaniu przypinano do wstążki koronę. Poszczególne egzemplarze odznaczenia przyznawanego w okresie monarchii różnią się drobnymi elementami, w zależności od miejsca produkcji krzyży. Te wykonane podczas wojny przez firmę Spink and Son w Londynie są nieco mniejsze od oryginalnych greckich i posiadają płaską koronę typu brytyjskiego.

Od 1974, po usunięciu korony i inicjałów królewskich z medalionu krzyża, herb Grecji był umieszczony nad krzyżem w miejscu korony, a w medalionie umiejscowiono wieniec dębowy. Od 2003 klasę rozróżnia się na podstawie złotego, srebrnego lub brązowego herbu Grecji umieszczonego w medalionie odznaczenia.

Poszczególne klasy/stopnie od 1974 oznaczane są na baretkach za pomocą metalowych gwiazdek, odpowiednio złotej, srebrnej lub brązowej[2].

Kolejne wersje awersów Krzyża Wojennego
GR Polemikos stayros a 1917.svg
1917 I kl.
GR Polemikos stayros b 1917.svg
1917 II kl.
GR Polemikos stayros c 1917.svg
1917 III kl.
GR Polemikos stayros a 1940.svg
1940 I kl.
GR Polemikos stayros b 1940.svg
1940 II kl.
Polemikos stayros c 1940.svg
1940 III kl.
GR Polemikos stayros a 1974.svg
1974 I kl.
GR Polemikos stayros b 1974.svg
1974 II kl.
GR Polemikos stayros c 1974.svg
1974 III kl.
GR Polemikos stayros a 1974 in 2003 version.svg
2003 I kl.
GR Polemikos stayros b 1974 in 2003 version.svg
2003 II kl.
GR Polemikos stayros c 1974 in 2003 version.svg
2003 III kl.

Odznaczeni

Przypisy

  1. a b c d Hieronymussen, Poul Ohm: Europæiske ordner i farver. Kopenhaga: Politikens Forlag, 1966, s. 200.
  2. a b Πολεµικός Σταυρός Απονέµεται για διακεκριµένες πράξεις που τελέσθηκ, www.army.gr (gr.)
  3. Ο ΠΟΛΕΜΙΚΟΣ ΣΤΑΥΡΟΣ.....μια ηθική αμοιβή για τους γενναίους (gr.). 2011-02-20. [dostęp 2020-11-11].
  4. Większość egzemplarzy odznaczenia nosi jedynie skrzyżowane litery gamma, ale już bez litery beta.

Bibliografia

Linki zewnętrzne

Media użyte na tej stronie

Coat of arms of Greece.svg
Coat of arms of Greece since 7 June 1975.
The Order of the White Eagle.png
Autor: Jakubkaja, Licencja: CC BY 3.0
Order Orła Białego – szkic
GRE War Cross A Class.png
Autor: 244wiki, Licencja: CC BY-SA 4.0
Πολεμικός Σταυρός Α΄ τάξεως.
GR Polemikos stayros c 1917.svg
Autor: Diafora, Licencja: CC BY-SA 3.0
Hellenic War Cross 3rd Class 1917 (1st version)
GRE War Cross B Class.png
Autor: 244wiki, Licencja: CC BY-SA 4.0
Πολεμικός Σταυρός Β΄ τάξεως.
GR Polemikos stayros c 1974 in 2003 version.svg
Autor: Diafora, Licencja: CC BY-SA 3.0
Hellenic War Cross 3rd Class
War Cross 1940 2nd class (Greece).jpg
GREECE: War Cross medal, 1940 issue 2nd class (Law 2646/1940).
GRE War Cross 1940 ribbon.svg
Autor: Boroduntalk, Licencja: CC BY 4.0
War Cross 1940/1974/2003 ribbon bar. Greece.
GR Polemikos stayros c 1974.svg
Autor: Diafora, Licencja: CC BY-SA 3.0
Hellenic War Cross 3rd Class 1976 (3nd version)
GR Polemikos stayros b 1974 in 2003 version.svg
Autor: Diafora, Licencja: CC BY-SA 3.0
Hellenic War Crass 2nd Class
War Cross 1917 3rd class front (Greece).jpg
Autor: FocalPoint, Licencja: CC BY-SA 4.0
War Cross 1917 3rd class front
GRE War Cross 1917 3rd class ribbon.svg
Autor: Boroduntalk, Licencja: CC BY 4.0
War Cross 1917 3rd class ribbon bar. Greece.
GR Polemikos stayros b 1917.svg
Autor: Diafora, Licencja: CC BY-SA 3.0
Hellenic War Cross 2nd Class 1917 (1st version)
GR Polemikos stayros a 1974.svg
Autor: Diafora, Licencja: CC BY-SA 3.0
Hellenic War Cross 1st Class 1974 (3nd version)
GR Polemikos stayros a 1940.svg
Autor: Diafora, Licencja: CC BY-SA 3.0
Hellenic War Cross 1st Class 1940 (2nd version)
GR Polemikos stayros b 1974.svg
Autor: Diafora, Licencja: CC BY-SA 3.0
Hellenic War Cross 2nd Class 1974 (3rd version)
GR Polemikos stayros b 1940.svg
Autor: Diafora, Licencja: CC BY-SA 3.0
Hellenic War Cross 2nd Class 1940 (2nd version)
GRE War Cross C Class.png
Autor: 244wiki, Licencja: CC BY-SA 4.0
Πολεμικός Σταυρός Γ΄ τάξεως.
GRE War Cross 1917 1st class ribbon.svg
Autor: Boroduntalk, Licencja: CC BY 4.0
War Cross 1917 1st class ribbon bar. Greece.
GR Polemikos stayros a 1917.svg
Autor: Diafora, Licencja: CC BY-SA 3.0
Hellenic War Cross 1st Class 1917 (1st version)
GRE War Cross 1917 2nd class ribbon.svg
Autor: Boroduntalk, Licencja: CC BY 4.0
War Cross 1917 2nd class ribbon bar. Greece.
GR Polemikos stayros a 1974 in 2003 version.svg
Autor: Diafora, Licencja: CC BY-SA 3.0
Hellenic War Cross 1st Class
Polemikos stayros c 1940.svg
Autor: Diafora, Licencja: CC BY-SA 3.0
Hellenic War Cross 3rd Class 1940 (2nd version)
War Cross 1917 3rd class back (Greece).jpg
Autor: FocalPoint, Licencja: CC BY-SA 4.0
War Cross 1917 3rd class back (Greece)