Krzyż Wojenny (Hiszpania)

Krzyż Wojenny (Cruz de Guerra)
Awers od 2003 roku
Baretka z palmami (do 2003 roku)
Baretka
Ustanowiono	29 marca 1938
Dewiza	AL MÉRITO EN CAMPAÑA (zasłudze wojennej - do 2003 roku) AL VALOR MILITAR (waleczności wojskowej - od 2003 roku)
Powyżej	Medal Wojskowy
Poniżej	Medal Armii Medal Morski Medal Lotniczy
Powiązane	Order Wojskowy Marii Krystyny Order Morski Marii Krystyny

Krzyż Wojenny (hiszp. Cruz de Guerra) – trzecie w hierarchii hiszpańskie odznaczenie wojskowe nadawane za waleczność lub zasługi podczas wojny.

Historia i zasady nadawania

Krzyż został ustanowiony 29 marca 1938 roku, jako kontynuacja Orderu Wojskowego Marii Krystyny, pierwotnie w jednej klasie (gwiazda), rozszerzonej do czterech w roku 1942. Wygląd odznaczenia i zasady nadawania zostały całkowicie zmienione dekretem królewskim z dnia 1 sierpnia 2003 roku.

W latach 1942–2003 odznaczenie było nadawane w następujących klasach:

• Krzyż Wielki (Gran Cruz) – dla generałów
• Krzyż dla Oficerów Starszych (Cruz para Jefes)
• Krzyż dla Oficerów Młodszych i Podoficerów (Cruz para Oficiales y Suboficiales)
• Krzyż dla Kaprali i Szeregowych (Cruz para Cabos y Soldados)

Każda z klas mogła być nadana w jednej z dwóch odmian:

• z palmami (con palmas) – za czyny waleczności, nie kwalifikujące jednak do nadania Medalu Wojskowego,
• bez palm – za zasługi w czasie wojny.

Podobnie jak przy większości wojskowych odznaczeń hiszpańskich, każda z klas mogła zostać nadana tej samej osobie wielokrotnie.

Zgodnie z dekretem z 2003 roku, odznaczenie jest nadawane w jednej klasie, bez względu na stopień wojskowy odznaczonego, "osobom, które dokonały czynów waleczności lub oddały zasługi podczas konfliktu zbrojnego lub operacji wojskowych z użyciem sił zbrojnych". Zlikwidowana została odmiana z palmami.

Insygnia

Oznaki odznaczenia 1942-2003

• Oznakę Krzyża Wielkiego stanowił złoto obramowany, srebrny, oksydowany krzyż grecki o siatkowanej powierzchni, z nałożoną pośrodku złotą koroną katolickich władców Hiszpanii. Między ramionami krzyża znajdowały się cztery rękojeści mieczy. Przy nadaniach z palmami, na ramionach krzyża umieszczano dodatkowo skrzyżowane złote gałązki palmowe. Odwrotna strona krzyża była gładka. Krzyż był noszony na jasnoniebieskiej wstędze z białym paskiem pośrodku, szerokości 1/4 szerokości wstęgi.

Gwiazda Wielkiego Krzyża była złota, ośmiopromienna o brylantowanych promieniach, na gwiazdę był nałożony złoty krzyż pizański, z nałożonymi na ramiona wizerunkami lwów (León) i wizerunkiem wieży (Kastylia), zaś na górnym ramieniu znajdowała się korona katolickich władców. Na okrągłej tarczy pośrodku krzyża znajdowały się dwie wieże w czerwonym polu, dwa lwy w polu białym oraz owalna tarcza z wizerunkiem figi na niebieskim tle. Tarczę otaczał niebieski pierścień z dewizą: AL MÉRITO EN CAMPAÑA (zasłudze wojennej). Pod ramiona krzyża podłożony był złoty laurowy wieniec i cztery uchwyty mieczy.

• Oznakę Krzyża dla Oficerów starszych stanowiła analogiczna gwiazda, jak w klasie Krzyża Wielkiego, lecz srebrna.
• Oznakę Krzyża dla Oficerów Młodszych i Podoficerów stanowiła analogiczna gwiazda, lecz brązowa, zaś nałożony nań krzyż był srebrny.
• Oznakę Krzyża dla Kaprali i Szeregowych stanowił krzyż grecki, analogiczny jak przy Wielkim Krzyżu, noszony na piersi na wstążce o takich samych barwach jak wstęga Wielkiego Krzyża.

Każde nadanie zaznaczano za pomocą okucia z datą nadania, umieszczanego na górnym ramieniu krzyża (w najniższej klasie – na wstążce).

Oznaka odznaczenia od 2003 roku

Dekret królewski z 2003 roku całkowicie zmienił wygląd insygniów. Oznakę jedynej odtąd klasy stanowi złoty krzyż pizański, analogiczny do tego, jaki był nałożony na gwiazdę, lecz o zmienionych szczegółach. Wizerunki lwów i wieży zostały zastąpione symbolami hiszp. wojsk lądowych, lotnictwa i marynarki wojennej, zaś pola tarczy środkowej zastąpiono polami ze współczesnego godła Hiszpanii. Dotychczasowa dewiza została zastąpiona nową: AL VALOR MILITAR (waleczności wojskowej). Krzyż jest noszony na piersi, na wstążce w barwach jak poprzednio.

Bibliografia

• Juan L. Calvó Pascual, Cruces y medallas 1807/1987, Monte Cotiño 1987.
• Dekret królewski 1040/2003 z dnia 1 sierpnia 2003, o nadawaniu odznaczeń wojskowych (Real Decreto de 1 de agosto, que establece el Reglamento de Recompensas Militares).

Zobacz też

• Order Wojskowy Marii Krystyny
• Order Morski Marii Krystyny

Hiszpańskie odznaczenia (według rangi) Ordery dynastyczne Order Złotego Runa Order Królowej Marii Luizy Odznaczenia wojskowe Order św. Ferdynanda Medal Wojskowy Krzyż Wojenny Medal Armii Medal Morski Medal Lotniczy Krzyż Zasługi Wojskowej Krzyż Zasługi Morskiej Krzyż Zasługi Lotniczej Order św. Hermenegilda Krzyż za Długoletnią Służbę Krzyż Fidelitas Medal Kampanii Odznaczenia cywilne Order Karola III Order Izabeli Katolickiej Order Zasługi Cywilnej Order Alfonsa X Mądrego Order Krzyża św. Rajmunda z Penafort Order Cisneros Zakony rycerskie Order św. Jakuba od Miecza Order Kalatrawy Order Alcántary Order Montesy Odznaczenia nienadawane i zniesione Order Siekiery † Order Królewski Hiszpanii † Order Wojskowy Marii Krystyny † Order Morski Marii Krystyny † Order Alfonsa XII † Order Dobroczynności † Order Jarzma i Strzał † Medal Kampanii w Rosji †

Falerystyka Rodzaj odznaczenia Order krzyż medal gwiazda odznaka dystynktorium Elementy insygniów Godło łańcuch orderowy gwiazda orderowa rozetka galonik okucie wstęga orderowa Formy zredukowane Cywilna: miniaturka orderowa mundurowa: baretka Lista odznaczeń w Afryce Ameryce Południowej Ameryce Północnej i Środkowej Australii i Oceanii Azji Europie Lista baretek w Afryce Ameryce Południowej Ameryce Północnej i Środkowej Australii i Oceanii Azji Europie organizacjach międzynarodowych Prawo kapituła orderu odznaczenie państwowe order domowy order kobiecy System odznaczeń w Polsce Komisja Heraldyczna polski system orderowo-odznaczeniowy (lista) polskie odznaczenia resortowe polskie odznaczenia samorządowe