Krzyż Zasługi Wojennej (III Rzesza)

Krzyż Zasługi Wojennej
Kriegsverdienstkreuz
Awers
Awers wszystkich stopni
Rewers
Rewers Wojennego Krzyża Zasługi z Mieczami II klasy
Baretka
Baretka KVK II Klasy
Baretka
Baretka KVK z Mieczami II Klasy
Ustanowiono

1939

Wycofano

1945

Powyżej

Krzyż Żelazny

Poniżej

Krzyż Honorowy

Krzyż Zasługi Wojennej (niem. Kriegsverdienstkreuz; KVK) – odznaczenie wojskowe III Rzeszy za zasługi cywilne i wojenne dokonane w trakcie II wojny światowej.

Historia i podział na stopnie

Krzyż ustanowiony został w dwóch stopniach przez Adolfa Hitlera 18 października 1939 roku, jako odznaczenie dla osób, których zasługi podczas wojny nie kwalifikowały się do odznaczenia Krzyżem Żelaznym[1]. W 1940 roku liczba stopni zwiększona została do czterech, a w 1944 ostatecznie do pięciu:

  • Złoty Krzyż Rycerski Krzyża Zasługi Wojennej (Goldenes Ritterkreuz des Kriegsverdienstkreuzes, ustanowiony 8 czerwca 1944)[2]
  • Krzyż Rycerski Krzyża Zasługi Wojennej (Ritterkreuz des Kriegsverdienstkreuzes, ustanowiony 19 sierpnia 1940)[3]
  • Krzyż Zasługi Wojennej I klasy (Kriegsverdienstkreuz 1. Klasse, srebrny)
  • Krzyż Zasługi Wojennej II klasy (Kriegsverdienstkreuz 2. Klasse, brązowy)
  • Medal Zasługi Wojennej (Kriegsverdienstmedaille, ustanowiony 19 sierpnia 1940)[3]

Krzyż (z wyjątkiem Medalu Zasługi Wojennej) nadawano w dwóch wersjach. Krzyż Zasługi Wojennej z Mieczami (Kriegsverdienstkreuz mit Schwertern) przyznawano za szczególne zasługi dokonane w służbie pod ogniem nieprzyjaciela lub zasługi w militarnym prowadzeniu wojny. Krzyż w wersji bez mieczy (Kriegsverdienstkreuz ohne Schwerter) przyznawany był natomiast za szczególne zasługi w wykonywaniu zadań wojennych nie przebiegających pod ogniem nieprzyjaciela[1].

Medalem Zasługi Wojennej odznaczani byli najczęściej pracownicy fabryk przemysłowych wykonujący więcej sprzętu oraz wyposażenia niż zakładała norma, a także rolnicy, których plony były szczególnie wysokie, aczkolwiek uprawnieni byli do jego otrzymania także żołnierze[4].

Krzyż 2. klasy oraz medal noszone był na wstędze w barwach flagi niemieckiej II i III Rzeszy (czarno-biało-czerwonej) na lewej piersi lub na drugiej dziurce guzika kurtki mundurowej. Krzyże rycerskie noszone były na wstędze na szyi, natomiast krzyż 1. klasy noszony był bez wstęgi na lewej piersi[5].

Ustanowiony w 1944 roku Złoty Krzyż Rycerski Krzyża Zasługi Wojennej przyznany został tylko dwukrotnie – w dniu 20 kwietnia 1945 wersję bez mieczy otrzymali Franz Hahne z firmy Alkett (który był także pierwszym kawalerem Krzyża Rycerskiego Krzyża Zasługi Wojennej) i Karl Otto Saur z Ministerstwa Uzbrojenia[2].

Jednym z najsłynniejszych kawalerów Krzyża Zasługi Wojennej był William Joyce, członek i jeden z założycieli Brytyjskiej Unii Faszystów.

W 1957 roku odznaczenie uległo denazyfikacji. Zezwolono na jego noszenie weteranom wojennym pod warunkiem usunięcia z niego swastyki[6]. W obecnej kolejności odznaczeń niemieckich znajduje się na siódmym miejscu, poniżej Krzyża Honorowego za I Wojnę Światową, a powyżej pozostałych odznaczeń za II wojnę światową (z wyjątkiem Krzyża Żelaznego 1939, który jest czwarty w starszeństwie niemieckich odznaczeń)[7].

Znani odznaczeni

Przypisy

  1. a b Reichsgesetzblatt Teil I, 1939 Nr. 209 z dn. 24.10.1939, s. 2069.
  2. a b Klietmann K.-G.: Auszeichnungen des Deutschen Reiches 1936-1945; Motorbuch Verlag, Stuttgart, 1999.
  3. a b Reichsgesetzblatt Teil I, 1940 Nr. 150 z dn. 28.08.1940, s. 1178.
  4. Reichsgesetzblatt Teil I, 1940 Nr. 150 z dn. 28.08.1940, s. 1180.
  5. Reichsgesetzblatt Teil I, 1940 Nr. 150 z dn. 28.08.1940, s. 1179.
  6. Paul Hieronymussen: Orders, Medals and Decorations of Britain and Europe in Colour. Nowy Jork: MacMillan, 1967, s. 172-173. (ang.).
  7. Verdienstorden der Bundesrepublik Deutschland. Berlin: Bundespräsidialamt, 2015, s. 17. [dostęp 2015-10-26]. (niem.).

Bibliografia

  • LTC John R. Angolia: For Führer and Fatherland: Military Awards of the Third Reich. 1976 R. James Bender Publishing. ISBN 0-912138-14-9.
  • Gordon Williamson, Josef Charita: War Merit Cross. 2008, R. James Bender Publishing. ISBN 1-932970-06-1

Media użyte na tej stronie

DEU KVK 2 Klasse swords BAR.svg
Baretka: Wojenny Krzyż Zasługi z Mieczami II Klasy (III Rzesza).
Reichsadler Deutsches Reich (1935–1945).svg
The Imperial Eagle or Emblem of the German Empire (German Reich, used 1935–1945), which features an eagle looking over its right shoulder, that is, looking to the left from the viewer's point of view. It is similar to the Parteiadler or Emblem of the Nationalsozialistische Deutsche Arbeiterpartei (NSDAP; known in English as the National Socialist German Workers' Party, or simply the Nazi Party), but the eagle of the latter is looking over its left shoulder, that is, looking to the right from the viewer's point of view.
The Order of the White Eagle.png
Autor: Jakubkaja, Licencja: CC BY 3.0
Order Orła Białego – szkic
Kriegsverdienstkreuz 1939.jpg
Autor: Robert Prummel, Licencja: CC BY-SA 3.0
War Merit Cross 1939 Germany
DEU KVK 2 Klasse BAR.svg
Baretka: Wojenny Krzyż Zasługi II Klasy (III Rzesza).
Kriegsverdienstkreuz II. Klasse mit Schwertern 2.JPG
Autor: User:PresslA, Licencja: CC BY-SA 4.0
Kriegsverdienstkreuz II. Klasse mit Schwertern
Reichsadler der Deutsches Reich (1935–1945).svg
The Imperial Eagle or Emblem of the German Empire (German Reich, used 1935–1945), which features an eagle looking over its right shoulder, that is, looking to the left from the viewer's point of view. It is similar to the Parteiadler or Emblem of the Nationalsozialistische Deutsche Arbeiterpartei (NSDAP; known in English as the National Socialist German Workers' Party, or simply the Nazi Party), but the eagle of the latter is looking over its left shoulder, that is, looking to the right from the viewer's point of view.