Krzyż za Obronę Śląska Cieszyńskiego

Odznaka pamiątkowa „Krzyż za Obronę Śląska Cieszyńskiego”
Awers Krzyż I klasy
Ustanowiono	2 października 1919
Powiązane	Medal Pamiątkowy za Obronę Śląska Cieszyńskiego

Odznaka pamiątkowa „Krzyż za Obronę Śląska Cieszyńskiego” – polska pamiątkowa odznaka przyznawana od 1919 za obronę Śląska Cieszyńskiego podczas wojny polsko-czechosłowackiej.

Historia

Uchwałą z dnia 2 lutego 1919 oraz z 2 października 1919, celem utrwalenia pamięci obrony Ziemi Piastowskiej, wyróżnienia tych którzy swym męstwem, walecznością, rozumem i wytrwałością przyczynili się do obrony Ojczyzny i dali świetny przykład patriotyzmu nie tylko współczesnym, lecz i przyszłym pokoleniom, udowodnienia jedności i łączności wszystkich współobywateli Polski w chwili, gdy Ojczyzna w niebezpieczeństwie o pomoc wołała, Rada Narodowa Księstwa Cieszyńskiego ustanowiła odznaki za obronę Śląska:

• Medal Pamiątkowy za Obronę Śląska Cieszyńskiego,
• Krzyż za Obronę Śląska Cieszyńskiego I i II klasy^[1].

Lista odznaczonych za walkę o Śląsk Cieszyński Krzyżem I klasy

Opis

Krzyż podzielono na dwa stopnie:

• II klasa krzyża nadawana była oficerom i żołnierzom, którzy w wyższym poczuciu obowiązku i poświęcenia odznaczyli się osobliwszą walecznością, taktycznym zrozumieniem i inicjatywą; za specjalną sprawność w obronie lub w ataku, za ratowanie krytycznych sytuacji, wspomaganie sąsiadów w chwiejnych momentach, za narażenie własnego życia, by podwładnych zagrzać do wytrwałości, za zdobycie dział lub innej broni itp.; oficerom sztabu, którzy przez gorliwą i poświęcenia pełną służbę, położyli znamienne usługi, członkom armii sprzymierzonych, którzy dla sprawy Śląska skutecznie działali; osobom cywilnym, które w czasie napadu czeskiego wytrwały na swych stanowiskach lub w urzędzie i pomimo aresztowania i znęcania się nad nimi, zagrożenia bytu ich rodzin nie zachwiały się w swym patriotyzmie, świeciły przykładem i podtrzymywały na duchu szersze koła ludności, dalej osobom cywilnym, które w bezgranicznej miłości do Śląska z niespożytą energią, nie szczędząc ni trudów ni znojów, broniły sprawę Śląska na terenie politycznym lub patriotycznym^[3].

Tarcza na krzyżu II klasy przedstawiała się tak, jak na Medalu Pamiątkowym za Obronę Śląska Cieszyńskiego oraz posiadała cztery ramiona ciemnoniebiesko-emaliowane. na drugiej strony odznaki widniał napis Walecznym Śląsk 1919.

• I klasa krzyża nadawana była dowódcom, którzy oprócz ogólnych zasług waleczności przyczynili się swym kierownictwem w boju w wysokim stopniu do korzystnego wyniku walk; osobom cywilnym stojącym u steru rządów, które nie szczędząc ni trudów ni znojów, z żelazną energią broniły sprawę Śląska w życiu politycznym lub patriotycznym i ich zasługom przypisać należy zwrot lub pożądany wynik^[4].

Był wykonany tak jak krzyż II klasy, zaś dla odróżnienia od tegoż posiadał złociste promienie pomiędzy ramionami krzyża

Do każdej odznaki krzyża i medalu była wydawana legitymacja, zawierająca tożsamość odznaczonej osoby oraz liczbę bieżącą nadanej odznaki. Oprócz odznak krzyża i medalu był przyznawany osobno dekret pochwalny^[4].

Po ustanowieniu Krzyża Walecznych (11 sierpnia 1920 roku) żołnierzom odznaczonym Krzyżem za Obronę Śląska Cieszyńskiego zamieniano je na Krzyże Walecznych^[5].

Odznaczeni

Przypisy

Bibliografia

• Franciszek Ksawery Latinik: Walka o Śląsk Cieszyński w r. 1919. Cieszyn: P. Mitręga, 1934.
• Kazimierz Sadkowski-Rola: Pamiętnik Historyczny Bojowników o Niepodległość Śląska Zaolzańskiego. Cieszyn: 1939.
• Zygmunt Szatner: Zarys historii wojennej 9-go Pułku Piechoty Legionów. Warszawa: Zakłady Graficzne „Polska Zjednoczona”, 1928, seria: Zarys historii wojennej pułków polskich 1918–1920.
• Statut odznak „Za Obronę Śląska”, Cieszyn 1919 .