Krzyżownica gorzka

Krzyżownica gorzka
Ilustracja
Krzyżownica gorzka górska
Systematyka[1][2]
Domena

eukarionty

Królestwo

rośliny

Podkrólestwo

rośliny zielone

Nadgromada

rośliny telomowe

Gromada

rośliny naczyniowe

Podgromada

rośliny nasienne

Nadklasa

okrytonasienne

Klasa

Magnoliopsida

Nadrząd

różopodobne

Rząd

bobowce

Rodzina

krzyżownicowate

Rodzaj

krzyżownica

Gatunek

krzyżownica gorzka

Nazwa systematyczna
Polygala amara L.
Syst. Nat., ed. 10. 2: 1154. 1759
Synonimy
  • Polygala brachyptera (Chodat) Hayek
Kwiaty krzyżownicy gorzkiej górskiej

Krzyżownica gorzka, krzyżownica górska (Polygala amara L.) – gatunek rośliny wieloletniej należący do rodziny krzyżownicowatych. Występuje w Karpatach i na Wyżynie Małopolskiej. Na obszarze swojego występowania jest dość pospolita.

Morfologia

Pokrój
Niska roślina darniowa tworząca luźne darnie o wysokości 6-20 cm. Darń składa się z licznych różyczek liściowych i niezbyt licznych pędów kwiatowych. Cała roślina ma gorzki smak.
Liście
Liście różyczkowe o odwrotnie jajowatym kształcie, zaokrąglonych końcach i zwężających się klinowato nasadach. Mają szerokość od 1.5-2 razy większą od szerokości liści łodygowych. Wyrastające skrętolegle liście łodygowe mają lancetowaty kształt i są bezogonkowe, wyższe liście mają zaostrzone końce.
Kwiaty
Zebrane w grono w górnej, bezlistnej części łodygi. Wyrastają na krótkich szypułkach i są intensywnie niebieskie lub ciemnoniebieskie. Korona składająca się z 5 prawie wolnych płatków, o rurce dużo krótszej od wolnej części płatków. Skrzydełka z 3 podłużnymi nierozgałęzionymi nerwami i mocno postrzępionych czółenkach. Nitki pręcików są całkowicie zrośnięte. Jeden słupek z pojedynczą szyjką. Dolne znamię tej szyjki znajduje się na krótkiej łatce.
Owoc
Torebka o podobnej szerokości, jak skrzydełka korony.

Biologia i ekologia

  • W górach występuje podgatunek krzyżownica gorzka górska (syn. krzyżownica górska) Polygala amara L. subsp. brachyptera (Chodat) Hayek, syn. P. brachyptera (Chodat) Hayek)[5].

Przypisy

  1. Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI10.1371/journal.pone.0119248, PMID25923521, PMCIDPMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
  2. Peter F. Stevens, Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2009-03-02] (ang.).
  3. Władysław Matuszkiewicz: Przewodnik do oznaczania zbiorowisk roślinnych Polski. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 2006. ISBN 83-01-14439-4.
  4. Lucjan Rutkowski: Klucz do oznaczania roślin naczyniowych Polski niżowej. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 2006. ISBN 83-01-14342-8.
  5. Krytyczna lista roślin naczyniowych Polski 1988

Bibliografia

  • Olga Seidl, Józef Rostafiński: Przewodnik do oznaczania roślin. Warszawa: PWRiL, 1973.
  • Władysław Szafer, Stanisław Kulczyński: Rośliny polskie. Warszawa: PWN, 1953.

Media użyte na tej stronie

Polygala amara a2.jpg
Autor: Jerzy Opioła, Licencja: CC-BY-SA-3.0
Polygala amara (pl. krzyżownica górska), habitat: Tatra Mountains, Hala Upłaz)
Polygala amara a4.jpg
Autor: Jerzy Opioła, Licencja: CC BY-SA 4.0
Polygala amara