Krzyczew (Białoruś)
| |||||
Państwo | |||||
---|---|---|---|---|---|
Obwód | |||||
Rejon | |||||
Populacja (2010) • liczba ludności |
| ||||
Nr kierunkowy | +375 2241 | ||||
Kod pocztowy | 213491, 213492, 213493, 213494, 213495, 213496, 213498, 213500 | ||||
Położenie na mapie Białorusi (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de | |||||
53°43′N 31°42′E/53,716667 31,700000 | |||||
Strona internetowa | |||||
Portal Białoruś |
Krzyczew (biał. Крычаў, Kryčaŭ, ros. Кричев) – miasto na wschodniej Białorusi położone nad rzeką Soż, stolica rejonu krzyczewskiego w obwodzie mohylewskim; 27,1 tys. mieszkańców (2010).
Historia
W I Rzeczypospolitej
W 1440 roku wielki książę Kazimierz oddał Krzyczew księciu Lingwenowi Olgierdowiczowi. W 1507 roku pod grodem hetman polny Stanisław Kiszka pokonał oddziały zbuntowanego Michała Glińskiego. W 1515 roku mieszkańcy złożyli przysięgę królowi Zygmuntowi I Staremu. W 1535 roku wojska moskiewskie Bazylego Szujskiego spaliły miasto. W wyniku tego Krzyczew otrzymał liczne przywileje od królów polskich. W 1550 roku wygasła linia potomków Lingwena, w związku z czym miasto wróciło do wielkich książąt litewskich. Miejscowość była w Rzeczypospolitej siedzibą starostwa wydzierżawianego przez najzamożniejsze rody (Pacowie, Radziwiłłowie, Mniszchowie). W 1620 roku powstał tu katolicki kościół parafialny. W 1633 roku otrzymał od króla prawa miejskie magdeburskie. Kolejne przywileje miasto otrzymało od króla Władysława IV, co potwierdził król Jan Kazimierz w 1650 roku. Rezydencją starosty był drewniany zamek nad rzeką Soż.
W trakcie Powstania Chemielnickiego, w 1651 roku przez kilka tygodni, pod koniec czerwca i na początku lipca, oblegany był przez Kozaków zamek w Krzyczewie, obsadzony wcześniej przez miejscowego starostę, wojewodę trockiego Mikołaja Stefana Paca silną załogą, liczącą ok. 400 zaciężnych żołnierzy. Garnizon ten zdołał obronić się w zamku, po odparciu aż siedmiu szturmów, ale Kozacy spalili miasto i zrabowali doszczętnie okoliczne włości. Ostatecznie Kozacy zostali zmuszeni do odwrotu po nadejściu odsieczy przyprowadzonej przez Paca. 8 lipca dotarł on pod Krzyczew na czele około 4 tys. pospiesznie zebranych ludzi (złączywszy się z pospolitym orszańskim ruszeniem i z donatariuszami mohilewskimi). Według jednego ze źródeł, przed 19 lipca wojska WKL miały rozbić pozostające niedaleko miasta oddziały Kozaków, zabijając ok. 1000 z nich[2].
Podczas wojny z Moskwą, w dniu 24 marca 1664 roku w miejscowości przebywał król Jan Kazimierz.
Miasto królewskie położone było w końcu XVIII wieku w starostwie niegrodowym krzyczewskim w województwie mścisławskim[3].
W zaborze rosyjskim
Po I rozbiorze kraju w 1772 r. miasto znalazło się w zaborze rosyjskim, a dobra miejscowe Katarzyna II przekazała księciu Potiomkinowi. Potiomkin po roku 1790 sprzedał dobra Hołyńskim, którzy byli właścicielami do 1917 r. Właścicielami byli m.in. Stefan Hołyński – przyjaciel Słowackiego, Aleksander Hołyński – pisarz. W latach 1855–1874 zbudowano nakładem Stefana i Wincentego Hołyńskich polski kościół katolicki (Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Panny Maryi) na miejscu wcześniejszego powstałego na polecenie królowej Bony.
Zabytki
- Pałac klasycystyczny w latach 1778–1787 wybudował Potiomkin, przebudowany po pożarze w 1840 roku przez Hołyńskich w stylu neogotyckim. Obecnie w nim jest szkoła z internatem. Zachował się budynek dawnej stajni.
- Park otaczający pałac to resztka paku krajobrazowego
- Zamczysko po siedzibie starostów królewskich
- Plebania z XIX w.
- Cerkiew św. Mikołaja
- Cmentarz żydowski
- Budynek poczty z XIX w.
Przypisy
- ↑ Численность населения по Республике Беларусь, областям и г. Минску (тысяч человек) на 1 января 2010 года. belstat.gov.by. [zarchiwizowane z tego adresu (2010-09-18)]. (ros.).
- ↑ http://bazhum.muzhp.pl/media//files/Przeglad_Historyczno_Wojskowy/Przeglad_Historyczno_Wojskowy-r2013-t14(65)-n3_(245)/Przeglad_Historyczno_Wojskowy-r2013-t14(65)-n3_(245)-s7-30/Przeglad_Historyczno_Wojskowy-r2013-t14(65)-n3_(245)-s7-30.pdf
- ↑ Вялікі гістарычны атлас Беларусі Т.2, Mińsk 2013, s. 94.
Linki zewnętrzne
- Krzyczew, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. IV: Kęs – Kutno, Warszawa 1883, s. 793 .
Media użyte na tej stronie
Autor: Ta ^specifik^ z W3C grafika wektorowa została stworzona za pomocą Inkscape ., Licencja: CC BY-SA 3.0
Позиционная карта Могилёвской области
Цилиндрическая равноугольная проекция с координатами краёв:
- С: 54.52° с.ш.
- Ю: 52.62° с.ш.
- З: 27.98° в.д.
- В: 32.86° в.д.
(c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de
Location map of Belarus
Flag of Mahilyow Voblast, Belarus.
View of Kryčaŭ
Autor: CastleMound, Licencja: CC BY-SA 4.0
Castle hill town of Krichev, Belarus. The remains of the fortifications
Autor: Andrei Kuzmin, Licencja: CC BY-SA 3.0
To zdjęcie zabytku historyczno-kulturalnego Białorusi.
Numer w rejestrze zabytków:
Kościół Niepokalanego Poczęcia NMP w Krzyczewie.
Flag of Kryčaŭ
Autor: CastleMound, Licencja: CC BY-SA 4.0
Christ Resurrection church and Lenin in Krichev, Belarus.
Autor: Andrei Kuzmin, Licencja: CC BY-SA 3.0
To zdjęcie zabytku historyczno-kulturalnego Białorusi.
Numer w rejestrze zabytków:
Autor: Andrei Kuzmin, Licencja: CC BY-SA 3.0
To zdjęcie zabytku historyczno-kulturalnego Białorusi.
Numer w rejestrze zabytków: