Krzysztof Malkiewicz

Krzysztof J. Malkiewicz, Kris Malkiewicz (ur. 22 lutego 1931 w Krakowie) – polski i amerykański reżyser i operator filmowy, wykładowca California Institute of the Arts, autor książek.

Odebrał wykształcenie filmowe w Państwowej Wyższej Szkole Filmowej, Telewizyjnej i Teatralnej im. Leona Schillera w Łodzi, gdzie uzyskał tytuł magistra sztuki na Wydziale Operatorskim. Jego wcześniejsze studia zaowocowały licencjatem etnografii i tytułem magistra historii sztuki na Uniwersytecie Jagiellońskim w Krakowie.

W 1965 roku dołączył do irlandzkiej telewizji RTÉ w Dublinie. W latach 1967-1968 nauczał filmu na wydziale filmowym Politechniki w Londynie.

Latem 1968 roku został zaproszony do udziału w tworzeniu CalArts, gdzie od początku istnienia uczelni nauczał kinematografii w różnych jej aspektach. Pracował tam do 2007 roku, do chwili przejścia na emeryturę^[1]. Widząc potrzebę odpowiedniego podręcznika napisał i opublikował w 1973 roku Cinematography, która stała się "klasycznym" podręcznikiem używanym w szkołach filmowych na całym świecie.

W swojej twórczości filmowej Malkiewicz rozwinął gatunek dokumentu osobistego^[2].

W 2003 był członkiem głównego jury podczas Międzynarodowego Festiwalu Sztuki Autorów Zdjęć Filmowych Camerimage w Łodzi^[3], a w 2014 jurorem w Konkursie debiutów operatorskich Camerimage w Bydgoszczy^[4].

Edukacja

• 1949 – matura w liceum im B. Nowodworskiego w Krakowie.
• 1950–1953 – studia w zakresie etnografii na Uniwersytecie Jagiellońskim – dyplom I stopnia;
• 1953–1956 – studia w zakresie historii sztuki na Uniwersytecie Jagiellońskim – dyplom magisterski;
• 1957–1962 – studia na wydziale operatorskim Państwowej Wyższej Szkoły Teatralnej i Filmowej w Łodzi – dyplom magisterski.

Praca

• 1957–1959 – Asystent operatora, Crawley Films, Ottawa, Kanada;
• 1965–1967 – Reżyseria 7 filmów dokumentalnych dla irlandzkiej telewizji w Dublinie. Seria “Discovery”;
• 1967–1968 – Wykładowca na wydziale filmowym The Polytechnic w Londynie;
• 1968–2007 – Wykładowca sztuki i techniki operatorskiej w School of Film, w California Instutute of the Arts. Był jednym z organizatorów tego wydziału.

Filmografia

jako operator

• 1960 Sierpniowy upał^[5] (etiuda) – reż. Stefan Szlachtycz;
• 1960 Według rozkazu^[6] (etiuda) – reż. Andrzej Trzos-Rastawiecki;
• 1961 Szkoła bez tablic^[7] (dokument) – reż. Andrzej Trzos-Rastawiecki, Łódź. 2. nagroda na festiwalu w Helsinkach;
• 1962 Czarna Pompea^[8] (dokument) – reż. Mira Hamermesh, Łódź;
• 1969 “The Immortals”. reż. Morton Subotnick, Los Angeles (komponenty filmowe do multimedia show);
• 1972 “Composition I, II & III”. reż. Mel Powell, Los Angeles (komponenty filmowe do multimedialnego show Pasadena Art Museum).

jako reżyser i operator

• 1965–66 seria dokumentalna "Discovery", epizod pt. "A Stranger's Notebook on Dublin" dla RTÉ^[9][10];
• 1969 Cal-Arts Ground Breaking and Construction^[11] (dokument) – historia tworzenia CalArts;
• 1972 “T’ai Chi Ch’uan” – film instruktażowy, Valencia, Kalifornia;
• 1976 Déja vu – osobisty film eksperymentalny, Valencia, Kalifornia;
• 1995 Krakow journal: Obsessive Memories – film oparty na osobistych wspomnieniach, Valencia, Kalifornia;
• 2004 Przesłuchanie^[12] – film oparty na wspomnieniach matki Jadwigi Malkiewiczowej, więzionej przez osiem lat jako więzień polityczny w stalinowskiej Polsce, Valencia, Kalifornia.

Autor książek

• 1973 Cinematography – ISBN 978-0-7432-6438-9
• 1986 Film Lighting: talks with Hollywood's Cinematographers and Gaffers – ISBN 978-1-4391-6906-3
• 1994 W więzieniu i na wolności, 1947-1956 – ISBN 978-83-85222-33-0
• 2018 Życiorysy z pamięci – ISBN 978-83-7856-727-1

Życie prywatne

Jego ojciec, Zdzisław Donat Marian (ur. 10 stycznia 1893, zm. 1973)^[13], por. Wojska Polskiego, był lekarzem pediatrą, doktorem nauk medycznych, w czasie wojny wykładał pediatrię w Polskiej Szkole Medycznej przy Uniwersytecie w Edynburgu, w Szkocji. Po wojnie, do końca lat sześćdziesiątych praktykował medycynę w Wielkiej Brytanii, był między innymi ordynatorem Szpitala Pediatrycznego w Penley Hall pod Liverpoolem^[14].

Jego matka, Jadwiga Malkiewiczowa (1903–1986) née Doboszyńska została aresztowana w 1947 roku, w związku z tajnym przyjazdem do kraju jej brata Adama Doboszyńskiego, aresztowanego i bezpodstawnie oskarżonego o szpiegostwo na rzecz Amerykanów, skazanego na śmierć i straconego w 1949 r. Za rzekomą współpracę ze szpiegiem została poddana trzyletniemu śledztwu z torturami^[15] i skazana na 10 lat więzienia. Spędziła osiem lat w więzieniach: mokotowskim w Warszawie, Fordonie koło Bydgoszczy i Inowrocławiu. W 1967 dołączyła do męża w Anglii. Była autorką wydanego drukiem pamiętnika Wspomnienia więzienne (wydanie powielaczowe, Lublin "Antyk", 1987)^[16]. Po latach starań rodziny i przyjaciół, 29 kwietnia 1989 Sąd Najwyższy ostatecznie oczyścił ze wszystkich powojennych zarzutów i pośmiertnie zrehabilitował Adama Doboszyńskiego i Jadwigę Malkiewiczową. 22 stycznia 2008 Jadwiga Malkiewiczowa została pośmiertnie odznaczona przez prezydenta Lecha Kaczyńskiego Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski^[17].

Jego starszy brat Andrzej (ur. 1927) po wyjeździe do Wielkiej Brytanii wykładał historię na Uniwersytecie w Edynburgu w Szkocji, zbierając w tym czasie niezwykłą kolekcję rzadkich książek i rękopisów. Podarował tę kolekcję uniwersytetowi w 2013 roku. Znajduje się w niej około 300 drukowanych artykułów, głównie zbiór broszur powstałych podczas Rewolucji Francuskiej. Najwcześniejszym wydaniem jest wydanie Sallusta wydrukowane w Wenecji w 1474 roku. Znajduje się tam również ponad 40 rękopisów, począwszy od listu podpisanego przez Karola IX króla Francji w 1568 roku, do rozkazów Napoleona Bonapartego cesarza Francuzów^[18].

2-krotnie żonaty: Judy A Toner, Irlandka (1968-1975), Anna Domańska (od 1983)^[a].

W 2016 roku powrócił na stałe do rodzinnego Krakowa, po ponad 50 latach spędzonych na emigracji^[1].

Uwagi

Przypisy

Bibliografia

• The World's Largest Library Catalog
• Festiwal Filmów Polskich w Los Angeles

Linki zewnętrzne

• California Institute of the Arts
• Krzysztof Malkiewicz w bazie Filmweb
• Niezwykle skromna i silna duchem