Krzysztof Orzechowski

Krzysztof Orzechowski

Data i miejsce urodzenia	6 września 1947 Toruń
Zawód	aktor, reżyser
Współmałżonek	Anna Dymna
Odznaczenia

Krzysztof Bronisław Orzechowski (ur. 6 września 1947 w Toruniu) – polski aktor i reżyser teatralny, w latach 1999–2016 dyrektor Teatru im. Juliusza Słowackiego w Krakowie, profesor sztuk teatralnych^[1].

Życiorys

Ukończył studia na Wydziale Aktorskim PWST w Krakowie (1970) i na Wydziale Reżyserii Akademii Teatralnej w Warszawie (1982)^[2]. W 2012 otrzymał tytuł profesora sztuk teatralnych^[3].

W latach 70. pracował jako aktor, a później jako reżyser w teatrach warszawskich, m.in. w Teatrze Komedia, Teatrze Dramatycznym oraz Teatrze Narodowym. Od 1981 jako pedagog związany z Akademią Teatralną w Warszawie, objął stanowisko profesora zwyczajnego na Wydziale Reżyserii tej uczelni^[3]. W latach 1989–1996 pracował jako reżyser w Teatrze Ludowym w Krakowie w Nowej Hucie. W latach 1997–1999 był dyrektorem Teatru Bagatela w Krakowie. W 1999 powołany na stanowisko dyrektora Teatru im. Juliusza Słowackiego w Krakowie, pełnił tę funkcję do 2016^[4]. W 2019 został dziekanem Wydziału Aktorskiego Krakowskiej Akademii im. Andrzeja Frycza Modrzewskiego^[5].

Mąż Anny Dymnej^[6].

Twórczość

Teatralna

• Niemcy – 1970 (aktor)
• Boso, ale w ostrogach – 1971 (aktor)
• Wieczór Trzech Króli – 1971 (aktor)
• Człowiek znikąd – 1972 (aktor)
• Ferdynand Wspaniały – 1973 (aktor)
• Romans w wodewilu – 1973 (aktor)
• Błękitny potwór – 1974 (aktor)
• Król Lear – 1977 (aktor)
• Wariacje – 1977 (aktor)
• Medea – 1978 (aktor)
• Hamlet – 1967, 1979 (aktor)
• Operetka – 1980 (asystent reżysera, aktor)
• Jak wam się podoba – 1980 (asystent reżysera, aktor)
• Księżniczka Turandot – 1981 (reżyseria, adaptacja)
• Mord w katedrze – 1982 (aktor)
• Czarująca szewcowa – 1983 (reżyseria)
• Operetka (II wersja) – 1983 (aktor, asystent reżysera)
• A jednak powrócę… – 1986 (reżyseria)
• Pierścień i róża –, 1983, 1987 (reżyseria)
• Emida albo królewna pasterska – 1987 (reżyseria)
• Kandyd – 1988, 1985 (reżyseria)
• Ambasador – 1988 (reżyseria)
• Człowiek z marmuru – 1989 (reżyseria)
• Opera żebracza – 1990 (reżyseria, inscenizacja, adaptacja)
• Wieczór Trzech Króli – 1991 (reżyseria)
• Nienawidzę – 1991 (reżyseria)
• Ich czworo – 1992 (reżyseria)
• Romeo i Julia – 1992 (reżyseria)
• Panna Tutli-Putli – 1993 (reżyseria)
• Baśń o zaklętym jaworze – 1993 (reżyseria)
• Zatrute pióro – 1993 (reżyseria)
• Kandyd, czyli… – 1994 (reżyseria)
• Po górach, po chmurach – 1994 (reżyseria)
• Tango – 1996 (reżyseria)
• Gimpel głupek – 1996 (reżyseria)
• Nocne tańce Wieczystego – 1997 (reżyseria)
• Pan Jowialski – 1997 (reżyseria)
• Pierścień i róża – 1998 (inscenizacja)
• Czego nie widać – 1998 (reżyseria, aktor)
• Tomasz Mann – 1999 (reżyseria)
• Pastorałka na nowy wiek – 2001 (reżyseria)
• Kandyd, czyli Optymizm – 2004 (adaptacja sceniczna z Maciejem Wojtyszko)
• Zaduszki – Wyspiański – 2007 (reżyseria)
• Post-Makbet. Żart sceniczny – 2008 (reżyseria)
• Ja, Feuerbach – 2008 (reżyseria)
• Zakręcony Słowacki, czyli noc w malinach – 2009 (reżyseria, aktor)
• Krzyżacy, czyli teatr w kryzysie (albo koszmarny sen dyrektora) – 2010 (reżyseria, aktor)

Filmowa

• Najdłuższa wojna nowoczesnej Europy – 1979–1981 (aktor, serial TV)
• Mistrz i Małgorzata – 1988 (aktor, serial TV)
• Senność – 2008 (aktor, film)^[2]

Odznaczenia i wyróżnienia

Ordery i odznaczenia^[7]

• 2002 – Zasłużony Działacz Kultury
• 2003 – Złoty Krzyż Zasługi^[8]
• 2005 – Srebrny Medal „Zasłużony Kulturze Gloria Artis”
• 2010 – Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski^[9]
• 2011 – Medal Komisji Edukacji Narodowej
• 2015 – Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski^[10]
• 2018 – Złoty Medal „Zasłużony Kulturze Gloria Artis”^[11]

Nagrody i wyróżnienia^[7]

• 1998 – Krakowska Złota Maska, nagroda przyznana przez publiczność (w ramach plebiscytu organizowanego przez Krakowską Fundację Artystów Teatru) dla wyreżyserowanego przez Krzysztofa Orzechowskiego spektaklu Pan Jowialski (Teatr Ludowy w Krakowie) jako najlepszego przedstawienia z poprzedniego roku^[12]
• 1998 – Nagroda za reżyserię przedstawienia Pan Jowialski Aleksandra Fredry w Teatrze Ludowym w Krakowie na XXIII OKT w Opolu
• 2003 – Nagroda im. Stanisława Pruszyńskiego za wkład pracy społecznej w organizację dorocznych Festiwali Twórczości Osób Niepełnosprawnych „Albertiana”
• 2009 – Nagroda I stopnia Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego za szczególne osiągnięcia artystyczne i dydaktyczne
• 2009 – Odznaka „Honoris Gratia”
• 2016 – Nagroda Krakowska Książka Miesiąca za autobiografię Podróż do kresu pamięci
• 2017 – Medal Świętego Brata Alberta^[13][14]

Przypisy

Bibliografia

• Krzysztof Orzechowski w bazie filmpolski.pl. [dostęp 2018-07-15].
• Krzysztof Orzechowski, [w:] Encyklopedia teatru polskiego (osoby). [online] [dostęp 2021-04-09] .
• Nota biograficzna na stronie Teatru im. Juliusza Słowackiego w Krakowie. [dostęp 2015-10-25].

Linki zewnętrzne

• Krzysztof Orzechowski w bazie Filmweb. [dostęp 2015-10-25].