Krzysztof Pastor

Krzysztof Pastor

Krzysztof Pastor (2017)
Data i miejsce urodzenia	17 grudnia 1956 Gdańsk
Zawód, zajęcie	Artysta baletu, tancerz i choreograf
Narodowość	polska
Edukacja	Państwowa Szkoła Baletowa w Gdańsku
Stanowisko	Dyrektor Polskiego Baletu Narodowego (od 2009) choreograf-rezydent Het Nationale Ballet w Amsterdamie (2003–2017) dyrektor artystyczny Narodowego Litewskiego Teatru Opery i Baletu w Wilnie (2011–2020)
Pracodawca	Teatr Wielki – Opera Narodowa
Rodzice	Jan i Leokadia
Małżeństwo	Simonetta Lysy
Odznaczenia
Strona internetowa

Krzysztof Pastor (ur. 17 grudnia 1956 w Gdańsku) – polski tancerz baletowy, choreograf i dyrektor baletu.

W latach 2003–2017 choreograf-rezydent Het Nationale Ballet w Amsterdamie^[1][2], od 2009 dyrektor Polskiego Baletu Narodowego w Teatrze Wielkim – Operze Narodowej w Warszawie^[3] i w latach 2011–2020 równocześnie dyrektor artystyczny baletu w Litewskim Narodowym Teatrze Opery i Baletu w Wilnie^[4].

Posiada obywatelstwo polskie oraz holenderskie^[5].

Życiorys

Wczesne lata

Urodził się w Gdańsku w rodzinie lekarskiej jako syn Jana i Leokadii Pastorów. W dzieciństwie był aktywny w dziecięcych zespołach tanecznych. W latach 1966–1975 uczył się w Państwowej Szkole Baletowej w Gdańsku.

Kariera

Początki

Po ukończeniu szkoły występował w Polskim Teatrze Tańca pod dyrekcją Conrada Drzewieckiego, gdzie w 1977 został solistą i kreował szereg partii w repertuarze zespołu. W latach 1979–1982 był pierwszym solistą baletu Teatru Wielkiego w Łodzi. Objął tam role: Alberta w Giselle, Księcia w Dziadku do orzechów, Armena w Gajane (choreografia Borisa Ejfmana), Wacława w Fontannie w Bachczysaraju i Królewicza w Królewnie Śnieżce^[6]. Po wprowadzeniu w Polsce stanu wojennego, w lutym 1982 wyemigrował na Zachód.

Emigracja

W 1983 został solistą zespołu Ballet de l'Opéra de Lyon(fr.), gdzie występował w baletach takich choreografów, jak: Gray Veredon, Kurt Jooss, Antony Tudor, Hans van Manen, Maguy Marin, Nils Christe, Nacho Duato. W latach 1985–1995 był związany z Het Nationale Ballet(ang.), pod dyrekcją Rudiego van Dantziga(ang.). Tańczył tam w wielu jego baletach (np. Mercutia w Romeo i Julii), jak również choreografie takich twórców XX wieku, jak: George Balanchine, Bronisława Niżyńska, Frederick Ashton(ang.), Hans van Manen, Toer van Schayk(ang.), Jan Linkens, Carolyn Carlson(ang.), Nina Wiener, Ted Brandsen(niem.) czy Ashley Page, ale też występował w baletach klasycznych, jak Śpiąca królewna (Błękitny Ptak) i Giselle (Hilarion) w inscenizacjach Petera Wrighta czy Jezioro łabędzie (Rotbart) w wersji choreograficznej Rudiego van Dantziga.

Choreograf

Tristan, Izabela Milewska i Jan-Erik Wikström

In Light and Shadow, Dagmara Dryl i Egor Menshikov

I przejdą deszcze..., Rubi Pronk, Adam Kozal i Egor Menshikov

Kurt Weill, Dominika Krysztoforska i Sergey Popov

Romeo i Julia, Polski Balet Narodowy

Casanova w Warszawie, Maksim Woitiul i Vladimir Yaroshenko

Moving Rooms, Polski Balet Narodowy

Burza, Polski Balet Narodowy

Adagio&Scherzo, Maria Żuk, Aleksandra Liashenko, Robin Kent, Maksim Woitiul, Vladimir Yaroshenko, Yuka Ebihara i Paweł Koncewoj

Bolero, Yuka Ebihara i Vladimir Yaroshenko

Jezioro łabędzie, Polski Balet Narodowy

W tym okresie zainteresował się również twórczością choreograficzną. Począwszy od 1987 komponował niewielkie prace autorskie w ramach warsztatów choreograficznych i przy innych okazjach. Mając już pewien dorobek kameralny, w 1992 otrzymał propozycję stworzenia pierwszej większej choreografii do repertuaru Het Nationale Ballet. Powstał wtedy jego balet Shostakovich Chamber Symphony, który był oficjalnym debiutem choreograficznym artysty. W 1994 zadebiutował też gościnnie jako choreograf w Warszawie na scenie Teatru Wielkiego – Opery Narodowej, realizując jako balet Trzecią symfonię Henryka Mikołaja Góreckiego. W 1995 zwrócił na siebie szerszą uwagę podczas Międzynarodowego Konkursu Choreograficznego w Helsinkach, gdzie jego duet Detail IV do muzyki Zoltána Kodály’ego otrzymał Złotą Nagrodę Choreograficzną. W latach 1997–1999 był choreografem-rezydentem amerykańskiego zespołu The Washington Ballet(ang.), po czym powrócił do Het Nationale Ballet jako stały choreograf. W 2000 jego holenderski dorobek twórczy został uhonorowany Nagrodą Choreograficzną fundacji Dansersfonds’79, a jego duży autorski balet Kurt Weill był w 2002 nominowany aż w trzech kategoriach do międzynarodowej nagrody Prix Benois de la Danse(ang.) w Moskwie. Rok 2003 przyniósł artyście pozycję choreografa-rezydenta Het Nationale Ballet, którą do 2017 dzielił z Hansem van Manenem. Większość swoich baletów tworzył w Amsterdamie, ale zapraszany był także jako choreograf przez znane zespoły baletowe z Australii, Belgii, Czech, Hongkongu, Izraela, Litwy, Łotwy, Nowej Zelandii, RFN, Szwecji, Turcji, USA, Węgier, Wielkiej Brytanii i Włoch. Jego prace były prezentowane z powodzeniem w programach Holland Festival, Holland Dance Festival, Edinburgh International Festival, Dance Salad Festival w Houston czy Dance Open Festival w Sankt Petersburgu.

Powrót do Polski

Jesienią 2008 przyjechał do Warszawy na rozmowy w sprawie zaplanowanej przez Teatr Wielki – Operę Narodową realizacji jego baletu Tristan do muzyki Richarda Wagnera, powstałego wcześniej dla Królewskiego Baletu Szwedzkiego w Sztokholmie. Wówczas nowy dyrektor TW-ON Waldemar Dąbrowski złożył mu propozycję objęcia dyrekcji baletu w Warszawie. Pastor uwarunkował swoją decyzję powrotu do kraju po 26 latach emigracji potrzebą autonomizacji artystycznej baletu w Teatrze Wielkim dla zapewnienia mu warunków samodzielnego funkcjonowania, analogicznych do tych w jakich pracuje obecnie większość liczących się zespołów baletowych na świecie. Staraniem dyrektora Dąbrowskiego ówczesny minister kultury i dziedzictwa narodowego Bogdan Zdrojewski wyraził poparcie dla stosownych zmian w statucie teatru. W efekcie, 18 marca 2009 Krzysztof Pastor objął dyrekcję zespołu baletowego TW-ON, który 29 kwietnia 2009 decyzją ministra został wyodrębniony w strukturze teatru jako Polski Balet Narodowy i równorzędny partner Opery Narodowej w Teatrze Wielkim^[7].

Niezależnie od nowych obowiązków w Warszawie, do 2017 nadal był choreografem-rezydentem Het Nationale Ballet w Amsterdamie, a w latach 2011–2020 służył także swoim doświadczeniem w Narodowym Litewskim Teatrze Opery i Baletu w Wilnie jako dyrektor artystyczny tamtejszego zespołu baletowego. W 2021 roku powołany do Rady Programowej Narodowego Instytutu Muzyki i Tańca i wybrany jej przewodniczącym^[8].

Ważniejsze prace choreograficzne^[9]

• 1992: Shostakovich Chamber Symphony (Het Nationale Ballet)
• 1993: Les Biches (The Israel Ballet)
• 1993: Stop It! (Het Nationale Ballet; później także: The Washington Ballet, 1998)
• 1994: Trzecia symfonia Góreckiego (Balet Teatru Wielkiego – Opery Narodowej; później także: Het Nationale Ballet, 1996)
• 1995: Don’t Look Back… (DonauBallet)
• 1996: Firebird (The Royal New Zealand Ballet; później także: West Australian Ballet, 1999)
• 1997: Piano Concerto Gershwina (The Israel Ballet; później także: The Washington Ballet, 1997)
• 1997: Altri canti d’Amor (Teatro Massimo)
• 1997: Carmen (Litewski Balet Narodowy; później także: Łotewski Balet Narodowy, 2001; Węgierska Akademia Tańca, 2002)
• 1998: Passing By (The Washington Ballet)
• 1998: Sen nocy letniej (Litewski Balet Narodowy)
• 1999: Bitter-Sweet (Het Nationale Ballet)
• 1999: Sonata Brahmsa (The Washington Ballet)
• 1999: Hin- und hergerissen (Semperoper Ballett)
• 2000: Do Not Go Gentle… (Het Nationale Ballet; później także: Polski Balet Narodowy 2019)
• 2000: Srebrny szal (Łotewski Balet Narodowy)
• 2000: In Light and Shadow (Het Nationale Ballet; później także: Królewski Balet Szwedzki, 2003; Scottish Ballet, 2006; Państwowa Opera w Ankarze, 2007; Hong Kong Ballet, 2010; Polski Balet Narodowy, 2010; West Australian Ballet, 2020^[10])
• 2001: Święto wiosny (Łotewski Balet Narodowy)
• 2001: Kurt Weill (Het Nationale Ballet; później także: Polski Balet Narodowy, 2009)
• 2001: Bach Divisions (The Israel Ballet)
• 2002: Tao (Het Nationale Ballet)
• 2002: Acid City (Litewski Balet Narodowy)
• 2002: Encounters (Królewski Balet Flamandzki)
• 2003: Si después de morir… (Het Nationale Ballet)
• 2004: Opium (Het Nationale Ballet)
• 2004: Voice (Het Nationale Ballet)
• 2005: Don Giovanni (Het Nationale Ballet)
• 2006: Tristan (Królewski Balet Szwedzki; później także: Polski Balet Narodowy, 2009^[11]; Litewski Balet Narodowy, 2012)
• 2006: Niebezpieczne związki (Łotewski Balet Narodowy; później także: Teatr Wielki w Poznaniu, 2010; Teatr Narodowy w Brnie, 2011; Teatr Narodowy w Ostrawie, 2019)
• 2006: Crossing Paths (Het Nationale Ballet)
• 2006: Suite for Two (Het Nationale Ballet)
• 2007: Visions at Dusk (Het Nationale Ballet)
• 2007: Symphonie fantastique (The Australian Ballet)
• 2008: Tristan i Izolda – pas de deux (Svetlana Zakharova i Andrei Merkuriev, Balet Bolszoj)
• 2008: Romeo and Juliet (Scottish Ballet; później także: Polski Balet Narodowy, 2014^[12]; Joffrey Ballet, 2014; Litewski Balet Narodowy, 2016)
• 2008: Moving Rooms (Het Nationale Ballet; później także: Polski Balet Narodowy, 2012^[13])
• 2009: Chopin Dances (The Israel Ballet)
• 2009: Scheherazade (Het Nationale Ballet)
• 2009: Dumbarton Dances (Het Nationale Ballet)
• 2010: Nijinsky – Dancer, Clown, God (Het Nationale Ballet)
• 2011: I przejdą deszcze… (Polski Balet Narodowy)^[14][15]
• 2012: Chapters (Het Nationale Ballet)
• 2012: Bolero (Het Nationale Ballet; później także: Litewski Balet Narodowy, 2015; Łotewski Balet Narodowy, 2015; Polski Balet Narodowy, 2016; Teatro dell’Opera di Roma, 2023 w planie^[16])
• 2014: Adagio&Scherzo (Polski Balet Narodowy; później także: Theater Augsburg, 2016)
• 2014: Burza (Het Nationale Ballet; później także: Polski Balet Narodowy, 2016)
• 2014: Dziadek do orzechów (Litewski Balet Narodowy)
• 2015: Casanova w Warszawie^[17][18] (Polski Balet Narodowy)
• 2017: Jezioro łabędzie z nowym librettem (Polski Balet Narodowy)
• 2018: Dracula (West Australian Ballet; później także: Łotewski Balet Narodowy, 2021; Queensland Ballet, 2021, Polski Balet Narodowy, 2022)^[19][20][21]
• 2018: Cudowny mandaryn (Litewski Balet Narodowy)
• 2018: Koncert f-moll Chopina (Polski Balet Narodowy)^[22]
• 2018: Tańce polskie – Polonez i Mazur Moniuszki (Polski Balet Narodowy)
• 2019: Toccata Kilara (Polski Balet Narodowy)
• 2021: Tristan i Izolda – pas de deux (Teatro alla Scala)^[23]
• 2021: Noc rozjaśniona Schönberga (Litewski Balet Narodowy)
• 2022: Jezioro łabędzie, nowa wersja (West Australian Ballet)^[24]

Źródło^[9]

Nagrody i odznaczenia

• 1995: Złota Nagroda Choreograficzna, Międzynarodowy Konkurs Baletowy w Helsinkach (Finlandia)^[25]
• 2000: Medal 200-lecia Polskiego Baletu od Ministerstwa Kultury
• 2000: Nagroda Choreograficzna, Dansersfonds’79 (Holandia)^[26]
• 2002: Nominacja do międzynarodowej nagrody Benois de la Danse (baletowego Oscara) za autorski balet Kurt Weill^[27]
• 2010: Statuetka Terpsychory od Związku Artystów Scen Polskich
• 2011: Złoty Medal „Zasłużony Kulturze – Gloria Artis”^[28]
• 2014: Nagroda Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego^[29]
• 2015: Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski^[5]
• 2016: Nagroda ZAiKS-u za twórczość choreograficzną^[30]
• 2016: Honorowa Złota Gwiazda Ministerstwa Kultury Republiki Litewskiej^[31]
• 2017: Statuetka i tytuł „Wybitnego Polaka” od Fundacji Polskiego Godła Promocyjnego „Teraz Polska”^[32]
• 2019: Performing Arts Western Australian Award za Drakulę jako najlepsze nowe dzieło taneczne 2018 roku^[33]
• 2021: Krzyż Oficerski Orderu „Za Zasługi dla Litwy”^[34]

Źródło^[35].

Przypisy

Bibliografia

• Krzysztof Pastor (album), teksty: Paweł Chynowski, Maggie Foyer, Anna Kaplińska-Struss, zdjęcia: Ewa Krasucka i inni, Teatr Wielki – Opera Narodowa, Warsaw 2017. ISBN 978-83-65161-86-4
• Katarzyna Gardzina: Suma wyobrażeń. O bogactwie i prostocie w choreografiach Krzysztofa Pastora. TaniecPolska.PL, 2011. [dostęp 2017-03-18].
• Anna Langierska: Krzysztof Pastor – Życie i twórczość. Culture.pl, 2015. [dostęp 2017-03-18].
• Wojciech Giczkowski: Balet dla człowieka myślącego. Krzysztof Pastor – wywiad rocznicowy. Teatr dla was, 2016. [dostęp 2017-03-18].

Linki zewnętrzne

• teatrwielki.pl
• Krzysztof Pastor, TheaterEncyclopedie, 24 sierpnia 2020 [dostęp 2022-07-17]  (niderl.).