Krzysztof Perwanger

Krzysztof Perwanger (ur. po 1700 w Tyrolu, zm. w 1785 w Reszlu) – rzeźbiarz, burmistrz Tolkmicka.

Życiorys

Krzysztof Perwanger przybył do Tolkmicka z Tyrolu ok. 1735 roku. Był tam piwowarem, od 1746 r. został starszym cechu warzelników piwa. W roku 1758 został burmistrzem Tolkmicka. W Tolkmicku mieszkał do 1761 roku. Później krótko przebywał w Królewcu, u schyłku życia na stałe osiadł w Reszlu. Perwanger był dwukrotnie żonaty. Od 1741 r. z Elżbietą Feldkeller, córką burmistrza, po jej śmierci w 1759 z Dorotą Meschel. Z pierwszego związku miał syna Jana Krzysztofa.

Perwanger z technikami rzeźbiarskimi zapoznał się najprawdopodobniej w warsztacie Antoniego Kornowskiego w Tolkmicku. Był prekursorem rokoka na Warmii. Prace swoje wykonywał w gipsie, marmurze, piaskowcu, drewnie i kości słoniowej. Z warsztatu Perwangera obok rzeźb figuralnych wychodziły prace snycerskie jak ambony, konfesjonały i zdobienia organów.

Prace

Znane i zachowane prace Krzysztofa Perwangera:

• w Barczewie, kościół pw. św. Andrzeja rokokowa ambona.
• w Dobrym Mieście, w bazylice kolegiackiej monumentale rzeźby ołtarza głównego.
• we Fromborku pomnik św. Jana Nepomucena ok. 1750 po południowej stronie kościoła św. Mikołaja
• w Krośnie fronton kościoła, rokokowe sztukaterie, scena Nawiedzenia NPMarii płaskorzeźba w stiuku.
• w Ornecie, w kościele:
  • rzeźba św. Katarzyny.
  • rzeźba św. Dominika.
  • grupa Koronacji Marii (wyk. ok. 1750) z nie zachowanego ołtarza.
  • ołtarz różańcowy (1761).
• w Rogóżu sztukatorskie tonda z popiersiami Chrystusa, Matki Boskiej i dwunastu Apostołów rozmieszczone na ścianach między oknami kościoła.
• w Stoczku Klasztornym:
  • figury św.Franciszka i św. Piotra z Alkantary (obie 1744) w niszach wewnątrz rotundy sanktuarium.
  • stiukowe płaskorzeźby Drogi Krzyżowej w obejściach krużgankowych (1742).
  • kamienne figury Immaculaty i św. Józefa na dziedzińcu przy kościele (1752-1753).
  • rzeźby w czterech kapliczkach w pobliżu sanktuarium.
• w Świętej Lipce rzeźby:
  • zwieńczenie zachodniego skrzydła krużganków – 44 kamienne figury Rodowód Chrystusa, wykonane w latach 1744-1748.
  • św Stanisław Kostka i Alojzy Gonzaga w niszach frontonu kościoła.
• w Tolkmicku zachowały się dwie figury z piaskowca, stojące pierwotnie poza kościołem: Matka Boża Niepokalana i św. Jan Nepomucen.

Bibliografia

• Tadeusz Oracki, "Słownik biograficzny Prus Książęcych i Ziemi Malborskiej od połowy XV do końca XVIII wieku L-Ż", Ośrodek Badań Naukowych im. Wojciecha Kętrzyńskiego w Olsztynie, Olsztyn, 1988.
• Andrzej Rzempołuch, " Przewodnik po zabytkach sztuki dawnych Prus Wschodnich", Agencja Wydawnicza "Remix", Olsztyn, 1992, ISBN 83-900155-1-X.
• JanJ. Chłosta JanJ., Słownik Warmii, Olsztyn: Wydawnictwo LITTERA, 2002, ISBN 83-914158-5-6, OCLC 830456403 .
• Andrzej Rzempołuch, O czterech rzeźbach Krzysztofa Pervangera na Warmii, „Biuletyn Historii Sztuki” XLIX: 1988, nr 1–2, s. 113–120, 8 il.