Krzysztof Stanowski (ur. 1959)

Krzysztof Stanowski
Ilustracja
Krzysztof Stanowski podczas konferencji w Odessie (2018)
Data i miejsce urodzenia

12 kwietnia 1959
Lublin

Stopień harcerski

harcerz Rzeczypospolitej

Stopień instruktorski

harcmistrz

Data przyrzeczenia harcerskiego

maj 1973

Organizacja harcerska

ZHP, NRH, ZHR

Naczelnik Związku Harcerstwa Rzeczypospolitej
Okres sprawowania

od 2 kwietnia 1989
do 30 listopada 1990

Następca

Tomasz Maracewicz

Prezes Fundacji Edukacja dla Demokracji
Okres sprawowania

od 2001
do 2010

Podsekretarz stanu w Ministerstwie Edukacji Narodowej
Okres sprawowania

od 26 listopada 2007
do 9 kwietnia 2010

Podsekretarz stanu w Ministerstwie Spraw Zagranicznych
Okres sprawowania

od 15 września 2010
do 12 stycznia 2012

Odznaczenia
Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski Krzyż Wolności i Solidarności Odznaka Honorowa „Bene Merito” Krzyż Kawalerski Orderu „Za Zasługi dla Litwy” Order Gwiazdy Polarnej (Mongolia)

Krzysztof Piotr Stanowski (ur. 12 kwietnia 1959 w Lublinie) – polski działacz harcerski i społeczny, urzędnik państwowy i samorządowy, działacz opozycji demokratycznej w okresie PRL, więzień polityczny.

W latach 1989–1990 pierwszy naczelnik Związku Harcerstwa Rzeczypospolitej, w latach 2007–2010 podsekretarz stanu w Ministerstwie Edukacji Narodowej, w latach 2010–2012 podsekretarz stanu w Ministerstwie Spraw Zagranicznych, w latach 2012–2017 prezes zarządu Fundacji Solidarności Międzynarodowej, od 2017 dyrektor Centrum Współpracy Międzynarodowej w Lublinie.

Życiorys

Syn Adama Stanowskiego. Ukończył studia z zakresu historii na Wydziale Nauk Humanistycznych Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego.

Do harcerstwa przystąpił się w połowie lat 70. Był drużynowym w Szczepie Drużyn ZHP Nieprzetartego Szlaku „Zawisza” w Lublinie. Współtwórca i członek władz Niezależnego Ruchu Harcerskiego.

Po wprowadzeniu stanu wojennego działacz podziemnych struktur NSZZ „Solidarność”[1], w latach 1982–1984 członek Tymczasowej Komisji Koordynacyjnej w Regionie Środkowo-Wschodnim związku[2]. Był redaktorem Niezależnego Wydawnictwa Harcerskiego oraz czasopisma „Bratnie Słowo[3]. Z powodów politycznych represjonowany i zatrzymywany. W styczniu 1984 tymczasowo aresztowany za prowadzoną niejawną działalność związkową, zwolniony został w lipcu tegoż roku na mocy amnestii[1][4].

Od października 1988 przewodniczył Komisji Porozumiewawczej Niezależnych Środowisk i Organizacji Harcerskich. Współzałożyciel Związku Harcerstwa Rzeczypospolitej, w latach 1989–1990 pierwszy naczelnik, a następnie sekretarz generalny tej organizacji[2].

Od 1989 związany z Fundacją „Edukacja dla Demokracji”, w latach 2001–2007 zajmował stanowisko jej prezesa. Jest autorem programów szkoleniowych i publikacji poświęconych edukacji obywatelskiej i pracy organizacji pozarządowych. Przeprowadził kilkaset warsztatów i seminariów na terenie Polski oraz Europy Wschodniej, Zakaukazia i Azji Centralnej. Współtworzył Grupę Zagranica, stanowiącą porozumienie polskich organizacji pozarządowych działających poza granicami kraju. Był inicjatorem i współtwórcą Education for Democracy International Network, międzynarodowej sieci niezależnych organizacji obywatelskich działających w sferze edukacji obywatelskiej w krajach Europy Wschodniej i Azji Centralnej. Do listopada 2007 był wiceprzewodniczącym komitetu sterującego World Movement for Democracy. Od 1999 członek polskiego oddziału organizacji Ashoka[5].

Od 26 listopada 2007 do 9 kwietnia 2010 zajmował stanowisko podsekretarza stanu w Ministerstwie Edukacji Narodowej. W latach 2008–2010 pełnił funkcję wiceprzewodniczącego Rady Polsko-Niemieckiej Współpracy Młodzieży[6]. Koordynator Europejskiego Roku Kreatywności i Innowacji 2009 w Polsce[7]. 15 września 2010 został przez premiera Donalda Tuska powołany na podsekretarza stanu w Ministerstwie Spraw Zagranicznych, przejmując obowiązki Pawła Wojciechowskiego. Powierzono mu odpowiedzialność w MSZ m.in. za współpracę rozwojową[8]. Współtworzył projekt przyjętej w 2011 ustawy o współpracy rozwojowej[9][10]. Sygnatariusz porozumienia międzysektorowego o edukacji globalnej[11], współinicjator utworzenia Europejskiego Funduszu na rzecz Demokracji[12]. 12 stycznia 2012 został odwołany ze stanowiska w MSZ[13].

W latach 2012–2017 pełnił funkcję prezesa zarządu Fundacji Solidarności Międzynarodowej. Od 2013 współorganizator polskiej pomocy dla Ukrainy, m.in. wsparcia dla służb medycznych Euromajdanu, niezależnych mediów i uchodźców wewnętrznych[14]. Autor i inicjator licznych apeli na rzecz solidarności z Ukrainą. W 2014 współzałożyciel i członek Komitetu Obywatelskiego Solidarności z Ukrainą (KOSzU)[15], w 2022 został jego sekretarzem generalnym[16]. Od 2017 członek Grupy Polsko-Ukraińskiego Dialogu[17], był też członkiem Polsko-Ukraińskiego Forum Partnerstwa. Współtwórca akcji „Płomień BraterstwaProgramowego Ruchu Odkrywców ZHP oraz ukraińskiej organizacji skautowej Płast[18].

W 2017 objął stanowisko dyrektora Centrum Współpracy Międzynarodowej Urzędu Miasta Lublin[19].

Odznaczenia i wyróżnienia

Wybrane publikacje

  • Podstawy procedury parlamentarnej (dla organizacji pozarządowych), 1996 (w językach polskim, rosyjskim, białoruskim, mongolskim, ukraińskim, azerskim).
  • Organizujemy zjazd: poradnik dla organizacji pozarządowych, 1996[26] (w językach polskim, rosyjskim, ukraińskim, białoruskim, mongolskim).
  • Struktura organizacji demokratycznych, 1993 (w języku polskim, białoruskim, azerskim, mongolskim).
  • Samorządy uczniowskie: poradnik dla praktyków (red.), 1996[27] (w językach polskim, białoruskim, rosyjskim, ukraińskim, mongolskim).
  • Z kart historii współpracy polskich organizacji pozarządowych w III RP a partnerami zagranicznymi, [w:] Grażyna Czubek (red.), 2002.
  • Education for Democracy Foundation (współautor z Andrzejem Janowskim), [w:] Tolerancje Matters. International Educational Approaches, Bartelsmann Foundation Publisher), 2003.
  • Wieża Babel, czyli jak dogadać się z uczestnikami warsztatu, [w:] The Power of Language. An activity guide for facilitators), 2001.
  • Teaching Democracy in Post Comunist Countries, „Journal of Democracy”, 1998.
  • How to Win Democracy, „New Eastern Europe”, 2012.

Przypisy

  1. a b Krzysztof Stanowski, Encyklopedia Solidarności [zarchiwizowane 2020-07-14].
  2. a b Krzysztof Stanowski, teatrnn.pl [dostęp 2020-07-14].
  3. Bratnie Słowo, archiwumharcerskie.pl [dostęp 2019-12-27].
  4. Dane osoby z katalogu osób „rozpracowywanych”, katalog.bip.ipn.gov.pl [dostęp 2020-07-14].
  5. Krzysztof Stanowski, Ashoka [dostęp 2019-12-07] (ang.).
  6. Katarzyna Tyczka, Rada Organizacji „Polsko-Niemiecka Współpraca Młodzieży” podsumowała rok 2008, ngo.pl, 31 marca 2009 [dostęp 2019-12-27].
  7. Ewa Kolasińska, Agnieszka Pietrzak, Jagoda Janiszewska (red.), Europejski Rok Kreatywności i Innowacji 2009 w Polsce RAPORT, Warszawa: Fundacja Rozwoju Systemu Edukacji, 2010, ISBN 978-83-60058-82-4 [dostęp 2020-07-14].
  8. Krzysztof Stanowski nowym wiceministrem spraw zagranicznych, wprost.pl, 21 września 2010 [dostęp 2020-07-14].
  9. Elżbieta Drążkiewicz, Institutionalised Dreams: The Art of Managing Foreign Aid, Nowy Jork-Oksford: Berghan Books, 2020, s. 54, ISBN 978-1-78920-553-4 (ang.).
  10. Biuletyn nr: 5437/VI: Komisja Spraw Zagranicznych, sejm.gov.pl, 29 lipca 2011 [dostęp 2020-07-14].
  11. Monika Matus (red.), Raport Polska współpraca rozwojowa 2011, Warszawa: Grupa Zagranica, 2012, s. 37 [zarchiwizowane 2020-07-14].
  12. Beata Przybylska-Maszner. Europejski Fundusz na rzecz Demokracji – założenia, możliwości, wyzwania. „Rocznik Europeistyczny”, 2016. [dostęp 2020-08-27]. 
  13. Katarzyna Pełczyńska-Nałęcz Podsekretarzem Stanu w MSZ, msz.gov.pl, 18 stycznia 2012 [zarchiwizowane 2012-11-02].
  14. Spotkanie małżonek prezydentów z organizacjami wspierającymi Ukrainę, prezydent.pl, 17 grudnia 2014 [dostęp 2020-07-14].
  15. Komitet Obywatelski Solidarności z Ukrainą (KOSzU), KOSzU [zarchiwizowane 2014-03-06].
  16. Kontakt: Komitet Obywatelski Solidarności z Ukrainą (KOSzU), solidarnosczukraina.pl [zarchiwizowane 2022-03-18].
  17. Oświadczenie polskich członków Grupy Polsko-Ukraińskiego Dialogu, new.org.pl, 8 lutego 2018 [zarchiwizowane 2020-08-11].
  18. Paweł Krysiak, Polacy i Ukraińcy razem. Pielęgnujmy ten Cud nad Wisłą. Rozmowa z Krzysztofem Stanowskim, wyborcza.pl, 19 sierpnia 2017 [dostęp 2019-12-07].
  19. Biuro – Centrum Współpracy Międzynarodowej, lublin.eu [zarchiwizowane 2019-12-07].
  20. Postanowienie Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 3 maja 2006 r. o nadaniu orderów (M.P. z 2006 r. nr 43, poz. 460).
  21. Postanowienie Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 21 lipca 2020 r. o nadaniu odznaczeń (M.P. z 2020 r. poz. 835).
  22. Prezydent Mongolii odznaczył liderów polskich organizacji pozarządowych, ngo.pl, 22 stycznia 2013 [dostęp 2013-07-01] [zarchiwizowane z adresu 2013-07-01].
  23. Wysokie odznaczenia Państwa Litewskiego dla polskich polityków, wilnoteka.pl, 22 lutego 2019 [dostęp 2019-12-06].
  24. Osoby odznaczone i wyróżnione podczas Dnia Służby Zagranicznej 2013, msz.gov.pl, 15 listopada 2013 [zarchiwizowane 2013-12-02].
  25. Lista Laureatów od 1990, polcul.pl [dostęp 2021-06-16].
  26. Krzysztof Stanowski, Organizujemy zjazd: poradnik dla organizacji pozarządowych, Warszawa: Fundacja Edukacja dla Demokracji, 1996, ISBN 978-83-86304-38-7, OCLC 751242797 [dostęp 2021-06-16].
  27. Krzysztof Stanowski (red.), Samorządy uczniowskie: poradnik dla praktyków, Anna Bentyn (oprac.), Warszawa: Fundacja Edukacja dla Demokracji, 1996, ISBN 978-83-86304-33-2, OCLC 835586180 [dostęp 2021-06-16].

Bibliografia

Media użyte na tej stronie

POL Krzyż Wolności i Solidarności BAR.svg
Baretka Krzyża Wolności i Solidarności.
OrdenPolStar.png
Baretka: Order "Altan Gadas" (Gwiazdy Polarnej) – Mongolia.
Krzysztof-Stanowski-2017.jpg
Autor: Vitalii Nishchymenko, Licencja: CC BY-SA 4.0
Krzysztof Stanowski z mikrofonem na tle plakatu
POL Odznaka Honorowa Bene Merito BAR.svg
Baretka Odznaki Honorowej "Bene Merito".
LTU Order for Merits to Lithuania - Knight's Cross BAR.svg
Baretka: Krzyż Kawalerski (Rycerski) Orderu Za Zasługi dla Litwy.