Krzysztof Stypuła

Krzysztof Stypuła
Data i miejsce urodzenia20 marca 1948
Kraków
Data i miejsce śmierci19 maja 2020
Kraków
profesor nauk technicznych
Specjalność: inżynier budownictwa
Alma MaterPolitechnika Krakowska im. Tadeusza Kościuszki
Doktorat1981
Habilitacja2002
UczelniaPolitechnika Krakowska im. Tadeusza Kościuszki
Instytut Mechaniki Budowli
Odznaczenia
Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski Złoty Krzyż Zasługi Medal Komisji Edukacji Narodowej

Krzysztof Konstanty Stypuła[1] (ur. 20 marca 1948 w Krakowie, zm. 19 maja 2020 tamże) – polski inżynier budownictwa, profesor nauk technicznych, specjalista mechaniki budowli i budowy metra, wykładowca akademicki.

Życiorys

Urodził się 20 marca 1948 r. w Krakowie[2]. Uczył się w Szkole Podstawowej nr 36[1], a w 1966 r. ukończył III Liceum Ogólnokształcące im. Jana Kochanowskiego w Krakowie, zaś następnie z wyróżnieniem ukończył w 1971 r. studia magisterskie na Wydziale Leśnym Wyższej Szkoły Rolniczej w Krakowie ze specjalnością inżynieria leśna. W latach 1971–1974 pracował w Instytucie Użytkowania Lasu i Inżynierii Leśnej Akademii Rolniczej w Krakowie, tworząc laboratorium mechaniki gruntów i gruntoznawstwa drogowego[2]. Prowadził wówczas przedmioty z pogranicza tematyki rolnej i budowlanej[1].

Jednocześnie od 1969 do 1974 r. studiował na Wydziale Budownictwa Lądowego Politechniki Krakowskiej na specjalności teoria konstrukcji, a jego praca dyplomowa została wyróżniona w konkursie im. prof. I. Stella-Sawickiego. W 1974 r. zaczął pracę w Instytucie Mechaniki Budowli Politechniki Krakowskiej i siedem lat później obronił pracę doktorską nt. badania propagacji w podłożu gruntowym oraz przenoszenia na budynki drgań wywołanych wbijaniem pali fundamentowych[2]. W 2002 r. uzyskał habilitację na podstawie pracy nt. drgań mechanicznych wywołanych eksploatacją metra płytkiego i ich wpływu na budynki[2], dwa lata później został profesorem nadzwyczajnym na Politechnice Krakowskiej, a w 2014 r. otrzymał tytuł profesora nauk technicznych[3].

Od 1995 r. pełnił funkcję zastępcy dyrektora ds. badań naukowych i współpracy z przemysłem[2], a od 2013 r. był dyrektorem instytutu[3] i pełnił tę funkcję do 20 marca 2018 r., gdy osiągnął wiek 70 lat. Następnie sprawował funkcję p.o. dyrektora[1].

Specjalista badań statyki i dynamiki budowli, dynamiki gruntów i ochrony środowiska przed wibracjami[4], w tym wibracjami powodowanymi przez środki transportu[5], w szczególności metro w Warszawie[1]. Autor lub współautor monografii, artykułów[2], ponad 200 publikacji i ponad 170 prac naukowo-badawczych[4]. Twórca prac poświęconych drganiom spowodowanym przez budowę i eksploatację metra w Warszawie oraz linii kolejowych. Zaprojektował wibroizolację torowiska w tunelu średnicowym w Warszawie i na części I linii metra oraz w pobliżu linii tramwajowych w tym mieście. Był także autorem analogicznych projektów dla dworca w Katowicach, dworca głównego w Krakowie i Centralnego w Warszawie, ale też Wydziału Fizyki Uniwersytetu Jagiellońskiego i Wydziału Nanotechnologii Akademii Górniczo-Hutniczej. Prowadził obliczenia sejsmiczne podczas projektowania metra w Algierze i dynamiczne na potrzeby estakady dworca w Częstochowie oraz innych budynków sąsiadujących z liniami kolejowymi, tramwajowymi i Metra Warszawskiego, a także szacował wpływ drgań powodowanych przez budowę i użytkowanie dróg na budynki[5][6]. W 2005 r. przedstawił później potwierdzoną badaniami tezę o odmiennym charakterze odpowiedzi budynków na drgania z komunikacji podziemnej w stosunku do drgań wywoływanych przez komunikację naziemną[1]. Był promotorem budowy metra w Krakowie[7][8]. Koncepcja krakowskiego metra stała się elementem wyborów samorządowych w 2016[9].

Autor polskich norm[2] (m.in. w zakresie wpływu drgań na budynki i ludzi w budynkach)[5] i konsultant końcowej wersji normy międzynarodowej (ISO)[1] oraz uczestnik tworzenia prawa budowlanego dotyczącego wpływu drgań na budowle[1].

Wieloletni członek senatu uczelni[4]. Przewodniczący Małopolskiego Oddziału Polskiego Związku Inżynierów i Techników Budownictwa, członek rad naukowych Zarządu Metra Warszawskiego i Kolei Dużych Prędkości PKP PLK[5]. Promotor trzech prac doktorskich[1]. Wyróżniony Nagrodą Sekretarza Naukowego PAN (1982 r.), dwiema Nagrodami Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego (1980, 1984 r. – obie zespołowe), Nagrodami Rektora Politechniki Krakowskiej[2], Nagrodą im. Stefana Bryły i nagrodą TOPBuilder[4]. Członek Komisji Budownictwa Oddziału Krakowskiego Polskiej Akademii Nauk[2].

Pisał wiersze i fraszki zebrane w tomiku Sobie śpiewam, a ludziom[4], był także autorem tekstów pieśni religijnych[10]. Krótkie utwory poetyckie zamieszczał na 3. stronie okładki w każdym kolejnym numerze miesięcznika „Nasza Politechnika” począwszy od roku 2009[11].

Zmarł w 19 maja 2020 r. w Krakowie[12]. Został pochowany na Cmentarzu Podgórskim, kwatera XXXI, rząd 5, miejsce 6[13].

Grób prof. Krzysztofa Stypuły na Cmentarzu Podgórskim

Odznaczenia i nagrody

Przypisy

  1. ↑ a b c d e f g h i j k l Jubileusz profesora Krzysztofa Stypuły, „Nasza Politechnika”, 9 (181), 2018, s. 12–14.
  2. ↑ a b c d e f g h i j k PRACOWNICY PK, riad.pk.edu.pl [dostęp 2020-05-22].
  3. ↑ a b Profesor tytularny: Krzysztof Konstanty Stypuła, „Nasza Politechnika”, 9 (183), 2014, s. 7–8, ISSN 1428-295X [dostęp 2020-06-10].
  4. ↑ a b c d e f g Zmarł długoletni profesor Politechniki Krakowskiej Krzysztof Stypuła, Nauka w Polsce [dostęp 2020-05-22] (pol.).
  5. ↑ a b c d Zmarł prof. Krzysztof Stypuła z Politechniki Krakowskiej, KRKnews, 21 maja 2020 [dostęp 2020-06-05] (pol.).
  6. ↑ Alicja Kowalska-Koczwara, XIII seminarium „Wibroszyn 2018” oraz sesja jubileuszowa prof. Krzysztofa Stypuły, „Inżynieria i Budownictwo” (10), 2018, s. 547–549, ISSN 0021-0315 [dostęp 2020-06-08].
  7. ↑ Krzysztof Stypuła, Metro w Krakowie: Tezy, 2016 [dostęp 2020-06-10] [zarchiwizowane].
  8. ↑ Agnieszka Serbeńska, Krakowa nie stać na brak metra, Transport Publiczny, 2016 [dostęp 2020-06-10].
  9. ↑ Ewa Majewska, Małgorzata Wassermann obiecuje metro w Krakowie:„To nie czas na dyskusję”, Interia Fakty, 20 września 2018 [dostęp 2020-06-10].
  10. ↑ Katalog Biblioteki Narodowej - Krzysztof Stypuła, katalogi.bn.org.pl [dostęp 2020-06-10].
  11. ↑ Nasza Politechnika on-line, Miesięcznik Politechniki Krakowskiej [dostęp 2020-06-10].
  12. ↑ Zmarł profesor Krzysztof Stypuła. Przez wiele lat był związany z Politechniką Krakowską (pol.). gazetakrakowska.pl. [dostęp 2020-05-23].
  13. ↑ Zarząd Cmentarzy Komunalnych w Krakowie, Cmentarz Podgórski [dostęp 2020-06-10].

Linki zewnętrzne

Media użyte na tej stronie

Grób prof. Krzysztofa Stypuły.jpg
Autor: Kordiann, Licencja: CC BY-SA 4.0
Grób prof. Krzysztofa Stypuły na Cmentarzu Podgórskim