Krzywa Wieża w Toruniu
 nr rej. A/48/182 z 10 października 1929[1] | |
 Widok Krzywej Wieży od strony południowej | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Miejscowość | |
| Adres | ul. Pod Krzywą Wieżą 1 |
| Typ budynku | |
| Styl architektoniczny | gotyk |
| Kondygnacje | 4 |
| Rozpoczęcie budowy | 2 poł. XIII w. |
| Ważniejsze przebudowy | XVIII w., XIX w. |
Położenie na mapie Torunia  | |
Położenie na mapie Polski  (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de | |
Położenie na mapie województwa kujawsko-pomorskiego  (c) SANtosito, CC BY-SA 4.0 | |
 53°00′30,04″N 18°36′07,92″E/53,008344 18,602200 | |
Krzywa Wieża w Toruniu – średniowieczna baszta miejska, która swą nazwę zawdzięcza znacznemu odchyleniu od pionu (1,46 m).
Lokalizacja
Krzywa Wieża znajduje się w południowo-zachodnim narożu dawnych murów miejskich Starego Miasta, w obrębie Zespołu Staromiejskiego, przy ul. Pod Krzywą Wieżą 1, na zachód od Bramy Klasztornej. W sąsiedztwie znajdują się Hotel Bulwar oraz Alpinarium.
Historia
Wybudowana została w 2. poł. XIII wieku jako prosta, 15-metrowa baszta obronna wtopiona w system murów obronnych i ustawiona na fundamentach czterościennych, lecz z niedociągniętą do końca ścianą od strony miasta. Przez otwory w jej bocznych ścianach przebiegał ganek strażniczy, łączący ją z murami obronnymi, zaś brak ściany wewnętrznej ułatwiał wciąganie amunicji. Już w średniowieczu z piaszczysto-gliniastego podłoża, na którym baszta została ustawiona, pod wpływem jej ciężaru osunęły się piaski, powodując równocześnie pochylanie się wieży do momentu, aż oparła się ona na gruncie bardziej trwałym[2].
Odchylenie zmierzone na przełomie 2006 i 2007 roku wynosiło 5°13'15". Odchylenie szczytu wieży od pionu wyniosło wówczas 146,171 cm.
W XVIII wieku wieża przestała pełnić funkcje obronne. Podciągnięto wówczas do końca czwartą ścianę, wyrównano stropy i przeznaczono ją na karcer dla kobiet. W XIX wieku basztę przebudowano na kuźnię i mieszkanie dla rusznikarza, a w drugiej połowie XX wieku, całkowicie przeznaczono ją na potrzeby mieszkalne. Zastąpiono wówczas gotycki czterospadowy dach nowym – pulpitowym.
W latach 60. XX wieku mieściło się w niej kilka stowarzyszeń kulturalnych. W latach 70. i 80. - oddział Polskiego Stowarzyszenia Jazzowego oraz Kujawsko-Pomorskie Towarzystwo Kulturalne. Wieża mieściła też kawiarnię i kiosk z pamiątkami. Obecnie wieżą zarządza Toruńska Agenda Kulturalna i jest ona dostępna dla zwiedzających[3][4]. Wieża stanowi dziś jeden z najbardziej charakterystycznych akcentów Starego Miasta.
Legendy o Krzywej Wieży
Legenda o powstaniu nazwy miasta Toruń
Według podania jedna z toruńskich baszt przyjaźniła się z Wisłą. Od przepływającej obok rzeki słuchała interesujących opowieści. Po pewnym czasie zaczęła zazdrościć Wiśle jej barwnego życia, ta jednak wciąż chwaliła się podpływając coraz bliżej murów baszty. Z czasem Wisła zaczęła podmywać jej mury. Baszta nie mogła wytrzymać już uderzeń fal i przestraszona krzyknęła: Wisło, Wisło, nie podpływaj tak blisko, bo ja runę! Rzeka odpowiedziała: To ruń! Krzyk niesiony echem usłyszeli wędrowcy zastanawiający się, jakie to miasto o wysokich ceglanych murach widać na horyzoncie. Tak właśnie nazwę Toruń nanieśli na swoje mapy.
Legenda o grzechu Krzyżaka
Na toruńskim zamku żyło 12 rycerzy zakonnych. Jednego z nich zauroczyła młoda mieszczka. Spotykali się w toruńskich zaułkach, lecz mieszkańcy szybko donieśli o ich miłości komturowi i władzom miasta. Oboje kochanków ukarano, dziewczynie wymierzono 25 batów, a rycerzowi kazano zbudować wieżę. Wieża ta miała być jednak tak krzywa, jak krzywe było jego postępowanie. Stała się ona symbolem odejścia od reguły zakonnej. Do dziś jest także miejscem, w którym chętni sprawdzają swoją niewinność. Należy wtedy stanąć plecami przy murze, wyciągnąć ręce do przodu i spróbować pozostać tak przez chwilę. Legenda ta stała się elementem interaktywnego pokazu poświęconego historiom i legendom toruńskim w Domu Legend Toruńskich, podczas którego uczestnicy budują własną wieżę.
Galeria
_(Ola_Z.).JPG)
Zobacz też
Przypisy
- ↑ Rejestr zabytków nieruchomych – województwo kujawsko-pomorskie, Narodowy Instytut Dziedzictwa, 24 listopada 2022 [dostęp 2008-09-30].
- ↑ Toruń Przewodnik informator. Toruń: Literat, 2007. ISBN 978-83-7527-023-5.
- ↑ https://www.tak.torun.pl/zamek/
- ↑ Wojciech Pierzchalski, Remont Krzywej Wieży w Toruniu. Co będzie w środku?, Toruń Nasze Miasto, 10 maja 2022 [dostęp 2022-10-29] (pol.).
Linki zewnętrzne
Media użyte na tej stronie
(c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de
Location map of Poland
(c) SANtosito, CC BY-SA 4.0
Location map of Kuyavian-Pomeranian Voivodeship. Geographic limits of the map:
- N: 53.83 N
- S: 52.28 N
- W: 17.16 E
- E: 19.88 E
Blue Shield - the Distinctive emblem for the Protection of Cultural Property. The distinctive emblem is a protective symbol used during armed conflicts. Its use is restricted under international law.
Autor: Babcia Hania, Licencja: CC BY-SA 3.0
krzywa kamienica w Toruniu
Autor: Mateuszgdynia, Licencja: CC BY-SA 4.0
Mury miejskie Torunia, ul. Flisacza
Autor:
Mapa miasta Toruń, Polska
tower icon
Autor: Ayshaa, Licencja: CC BY-SA 3.0 pl
Toruń - Krzywa Wieża (widok z tyłu) w zespole murów miejskich (zabytek nr A/586)
Autor: Ola Zaparucha, Licencja: CC BY-SA 3.0 pl
Toruń, ul. Pod Krzywą Wieżą 1 - "Krzywa Wieża" (zabytek nr rejestr. A/586)