Krzywda (gmina)

Krzywda
gmina wiejska
Ilustracja
Urząd gminy
HerbFlaga
HerbFlaga
Państwo

 Polska

Województwo

 lubelskie

Powiat

łukowski

TERC

0611042

Siedziba

Krzywda

Wójt

Krzysztof Warda (2018)

Powierzchnia

161,05 km²

Populacja (31.12.2017)
• liczba ludności


10 520[1][2]

• gęstość

65,0 os./km²

Nr kierunkowy

25

Kod pocztowy

21-470

Tablice rejestracyjne

LLU

Adres urzędu:
ul. Żelechowska 24 b
21-470 Krzywda
Szczegółowy podział administracyjny
Plan gminy Krzywda
Liczba sołectw

25[3]

Liczba miejscowości

26[2]

Położenie na mapie województwa
Położenie na mapie województwa
51°47′40″N 22°12′07″E/51,794444 22,201944
Strona internetowa
Biuletyn Informacji Publicznej
Portal Polska

Krzywdagmina wiejska w województwie lubelskim, w powiecie łukowskim. W latach 1975–1998 gmina położona była w województwie siedleckim. Siedziba gminy to Krzywda. Według danych z 1 stycznia 2016 gminę zamieszkiwało 10 710 osób. Gmina stanowi 11,55% powierzchni powiatu. Gmina Krzywda położona jest w północno-zachodniej części województwa lubelskiego, jest jedną z jedenastu gmin powiatu łukowskiego.

Ukształtowanie powierzchni

Według podziału fizycznogeograficzego Polski gmina położona jest w dwóch mezoregionach Niziny Południowopodlaskiej. Część środkowa i południowo-zachodnia leży na Wysoczyźnie Żelechowskiej, natomiast część północno-wschodnia z doliną Małej Bystrzycy znajduje się na Równinie Łukowskiej[4]. Rzeźba terenu gminy jest słabo urozmaicona, o wysokościach bezwzględnych wahających się od około 180 do 160 m n.p.m.

Użytkowanie ziemi

Polna droga w okolicach Drożdżaka

Według danych z roku 2015 gmina Krzywda ma obszar 161 km², w tym:

  • użytki rolne: 72%
  • użytki leśne: 21%

Demografia

Dane z 2014 r.[5]:

OpisOgółemKobietyMężczyźni
jednostkaosób%osób%osób%
populacja10 710100530949,6540150,4
gęstość zaludnienia
(mieszk./km²)
6733,233,8
  • Piramida wieku mieszkańców gminy Krzywda w 2014 roku[1]

Piramida wieku Gmina Krzywda.png

Historia

Piaszczyste pagórki w okolicach wsi Stary Patok i Wielgolas
Łąki w okolicach Radoryża Kościelnego
Nowy Patok – las zimą
Kopiec Sienkiewicza w Okrzei

Wojewoda Sandomierski miał trzech synów między których rozdzielił swój majątek. Najmłodszy Przemko otrzymał Wysoczyznę Żelechowską. Z otrzymanych ziem nie był zadowolony. W czasie podróży do swego majątku jedno z ramion herbowego krzyża ułamało się. Potraktował to jako zły omen na przyszłość. Uważał, że został pokrzywdzony przez ojca w czasie podziału majątku. Prawdopodobnie swej siedzibie nadał nazwę „Krzywda”.

Po raz pierwszy nazwa miejscowości Krzywda pojawiła się w dokumencie z roku 1598. Pierwszym właścicielem Krzywdy i ziem okolicznych był ziemianin Jan Czyszkowski. Z zachowanych dokumentów źródłowych z roku 1730 dowiadujemy się, że następnym właścicielem dóbr Krzywda był Aleksander Gostkowski.

Kolejnymi znanymi właścicielami byli Ludwik i Józefina z Olszewskich Sławińscy. W roku 1846 Sławińscy sprzedali Stanisławowi Holnickiemu-Szulcowi dobra Krzywdy z przyległościami. Po śmierci Stanisława w roku 1871, majątek przeszedł w ręce syna Władysława Konrada Holnickiego-Szulca. Kolejnym właścicielem Krzywdy po śmierci Władysława Konrada w 1914 roku został jego syn Władysław Mieczysław. Należy wspomnieć, że Władysław Mieczysław Holnicki-Szulc miał dwie żony. Pierwsza – Janina Leokadia z Kownackich – była siostrą Marii Kownackiej, słynnej pisarki utworów dla dzieci, której imieniem została nazwana Szkoła Podstawowa w Krzywdzie wchodząca obecnie w Zespół Szkół w Krzywdzie. Drugą jego żoną była Natalia Kusaj. Przed wybuchem drugiej wojny światowej Holnicki część majątku wyprzedał i wraz z rodziną przeniósł się do Warszawy.

Po zakończeniu wojny dekretem nowo utworzonego rządu dwór wraz z majątkiem został przejęty na skarb państwa. Od 1945 r. dwór zmieniał swych użytkowników. Obecnie mieści się tutaj Urząd Gminy Krzywda. Interesującym wydarzeniem w dziejach Krzywdy był fakt, że w czasie kampanii wrześniowej przed ostatnią bitwą pod Wolą Gułowską właśnie w Krzywdzie mieścił się sztab Samodzielnej Grupy Operacyjnej Polesie dowodzonej przez gen. Franciszka Kleeberga, który kwaterował w dworze Holnickich. Tereny Krzywdy znane są też z działalności partyzantki radzieckiej i polskiej, którą dowodził Serafin Pawłowicz Aleksejew ps. Serafin. Działał tu również oddział GL Władysława Sienkiewicza ps. Wilk. W listopadzie 1943 r. Oddział AK Wacława Rejmaka ps. Ostoja wykoleił pod Krzywdą i ostrzelał pociąg wiozący na urlop hitlerowców z frontu wschodniego. Oddział ten stale paraliżował ruch kolejowy na linii Łuków Dęblin.

Szkoły

  • Szkoła Podstawowa w Radoryżu Kościelnym
  • Zespół Szkół w Fiukówce
  • Zespół Szkół w Radoryżu Smolanym
  • Zespół Szkół w Woli Okrzejskiej
  • Szkoła Podstawowa w Anielinie (zlikwidowana w 2013)[6]
  • Zespół Szkół w Hucie-Dąbrowie
  • Zespół Szkół w Krzywdzie
  • Zespół Szkół w Okrzei
  • Zespół Szkół im. Władysława Tatarkiewicza w Radoryżu Smolanym

Parafie

Gmina w liczbach

Dane z 2014 roku:

  • W gminie przypada 98 kobiet na 100 mężczyzn
  • Dochody na 1 mieszkańca wynoszą 3037 zł
  • Wydatki na 1 mieszkańca wynoszą 3080 zł
  • Lesistość wynosi 22,9%
  • 98,9% ludności korzysta w instalacji wodociągowej (wzrost o 14 pkt % z rokiem 2012)
  • 27,9% ludności korzysta z instalacji kanalizacyjnej (wzrost o 6,9 pkt % z rokiem 2012)
  • 20,2% ludności korzysta z instalacji gazowej (wzrost o 1,2 pkt % z rokiem 2012)

Dane demograficzne

  • Urodzenia żywe: 121
  • Zgony: 99
  • Przyrost naturalny: 22
  • Saldo migracji: -56

Edukacja

W gminie jest:

  • Liczba żłobków: 1
  • 5 przedszkoli i 150 miejsc
  • 6 szkół podstawowych i 800 uczniów tych szkół
  • 3 szkoły gimnazjalne i 420 uczniów tych szkół

Ludność gminy według edukacyjnych grup wieku w 2014 r.:

  • 0–2 lata – 373
  • 3–6 lat – 614
  • 7–12 lat – 774
  • 13–15 lat – 415

Subwencja oświatowa w gminie w 2014 roku wynosiła 10907,4 tys. zł

Ponadto w gminie znajdują się:

  • 3 biblioteki z 1681 czytelnikami

Inne dane

  • Liczba przychodni w gminie: 3, w tym 3570 osób na 1 przychodnię
  • W gminie 2085 osób korzysta z oczyszczalni ścieków
  • Długość ścieżek rowerowych to 1,3 km
  • Liczba mieszkań to 2929
  • Przeciętna powierzchnia użytkowa 1 mieszkania: 85 m kw.

Sołectwa

Budki, Cisownik, Drożdżak, Feliksin, Fiukówka, Gołe Łazy, Huta-Dąbrowa, Huta Radoryska, Kasyldów, Kożuchówka, Krzywda, Laski, Nowy Patok, Okrzeja I , Okrzeja II, Podosie, Radoryż Kościelny, Radoryż Smolany, Ruda, Stary Patok, Szczałb, Teodorów, Wielgolas, Wola Okrzejska, Zimna Woda[3]

Miejscowości podstawowe bez statusu sołectwa to Orle Gniazdo i Rozłąki.

Sąsiednie gminy

Adamów, Kłoczew, Nowodwór, Stanin, Wojcieszków, Wola Mysłowska

Przypisy

  1. a b Gmina Krzywda w liczbach, Polska w liczbach [dostęp 2016-03-14] (pol.), liczba ludności w oparciu o dane GUS.
  2. a b Urząd Statystyczny w Lublinie
  3. a b Strona gminy, sołectwa
  4. Regionalizacja fizycznogeograficzna Polski[1]
  5. Baza Demograficzna – Tablice predefiniowane – Wyniki badań bieżących; Stan i struktura ludności; Ludność według płci i miast. GUS. [dostęp 2010-09-14]. (pol.).
  6. Szkoła Podstawowa w Anielinie. gminakrzywda.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-09-12)].

Media użyte na tej stronie

Gmina-Krzywda-okolice-Drozdzaka.jpg
Autor: Grzegorz W. Tężycki, Licencja: CC BY-SA 4.0
Gmina Krzywda – krajobraz z okolic wsi Drożdżak.
Piramida wieku Gmina Krzywda.png
Autor: Polskawliczbach, Licencja: CC BY-SA 2.5 pl
Piramida wieku mieszkańców gminy Krzywda, 2014
Lub Lukowski Krzywda.png
Autor: Autor nie został podany w rozpoznawalny automatycznie sposób. Założono, że to Qqerim (w oparciu o szablon praw autorskich)., Licencja: CC-BY-SA-3.0

Map of gmina Krzywda, Łuków county, Lublin voivodship Mapa gminy Krzywda,

powiat łukowski, województwo lubelskie
Wola okrzejska muzeum H Sienkiewicza46.JPG
Autor: Jacek Karczmarz, Licencja: CC BY 2.5
Kopiec H. Sienkiewicza w Okrzei
Radoryz-Koscielny-170305.jpg
Autor: Grzegorz W. Tężycki, Licencja: CC BY-SA 4.0
Okolice Radoryża Kościelnego w gm. Krzywda, pow. łukowskim, woj. lubelskim, w Polsce.
Gmina-Krzywda-las-101225-8.jpg
Autor: Grzegorz W. Tężycki, Licencja: CC BY-SA 4.0
Leśna droga w okolicach Nowego Patoka (pow. łukowski, woj. lubelskie, Polska). Śnieżna zima.
Gmina-Krzywda-090413-A-29.jpg
Autor: Grzegorz W. Tężycki, Licencja: CC BY-SA 4.0
Piaskowe pagórki w okolicach miejscowości Wielgolas i Stary Patok w gminie Krzywda, pow. łukowski, woj. lubelskie, Polska, tzw. „Góra Filarego”.
Krzywda-dwor-2289.jpg
Autor: Grzegorz W. Tężycki, Licencja: CC BY-SA 4.0
Dwór w Krzywdzie (woj. lubelskie, Polska). Obecnie Urząd Gminy.