Krzywosądz
| wieś | |
 Drewniany kościół parafialny pw. Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Liczba ludności (III 2011) | 266[1] |
| Strefa numeracyjna | 54 |
| Kod pocztowy | 88-210[2] |
| Tablice rejestracyjne | CRA |
| SIMC | 0862109 |
Położenie na mapie gminy Dobre _location_map.png "Mapa lokalizacyjna gminy Dobre") | |
Położenie na mapie Polski  (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de | |
Położenie na mapie województwa kujawsko-pomorskiego  (c) SANtosito, CC BY-SA 4.0 | |
Położenie na mapie powiatu radziejowskiego  | |
 52°42′13″N 18°35′08″E/52,703611 18,585556 | |
.jpg)
Krzywosądz – wieś w Polsce położona w województwie kujawsko-pomorskim, w powiecie radziejowskim, w gminie Dobre.
Podział administracyjny
Po II wojnie światowej siedziba gminy Sędzin. W latach 1954-1972 wieś należała i była siedzibą władz gromady Krzywosądz. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa włocławskiego.
Demografia
W roku 1827 było tu 160 mieszkańców. Ponad pół wieku później (1883 r.) wieś miała 290 mieszkańców. Według Narodowego Spisu Powszechnego (III 2011 r.) liczyła 266 mieszkańców[1]. Jest piątą co do wielkości miejscowością gminy Dobre.
Historia wsi
Wieś najprawdopodobniej istniała już w XIII wieku, a jej nazwa pochodzi od nazwiska rodziny Krzywosądów herbu Niesobia. W XVI wieku majątek ziemski w Krzywosądzy należał do rodziny Zakrzewskich, a później Niemojewskich. W roku 1720 majątek kupił Joachim Modliński. Krzywosądz znajdował się w rękach tej rodziny do początku XX wieku. W roku 1827 było tu 17 domów i 160 mieszkańców. W roku 1881 właścicielem Krzywosądza był Józef Modliński. Majątek miał powierzchnię 2193 mórg, w tym 419 mórg lasu i 224 morgi nieużytków.
19 lutego 1863 w czasie powstania styczniowego doszło do bitwy pod Krzywosądzem między oddziałami rosyjskimi a powstańcami styczniowymi pod dowództwem Ludwika Mierosławskiego[3]. Po bitwie miejscowości Krzywosądz i Dobre odwiedziła Maria Konopnicka. Poetka poszukiwała mogiły brata[4].
W 1883 we wsi były następujące domy: murowany dwór Modlińskich (obecnie plebania), dom służby dworskiej, 7 domów włościańskich, dom wójta gminy Sędzin, plebania, dom służby kościelnej, karczma i budynek szkoły. Wieś liczyła wówczas 290 mieszkańców.
Parafia
Parafia Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny w Krzywosądzu należy do dekanatu radziejowskiego. Nie jest znana data jej powstania.
W XVI wieku katolicy z terenu parafii korzystali z katolickich kościołów w Byczynie i Sędzinie. W roku 1643 na miejsce starego, kalwinowskiego kościoła drewnianego, który popadł w ruinę, wystawiony został kościół katolicki, także drewniany, przez właściciela wsi Stanisława Zakrzewskiego. W 1863 został wybudowany nowy kościół z drewna dębowego przez Józefa Modlińskiego i jego żonę Ludwikę z Biesiekierskich, który służy parafii po dzień dzisiejszy[5].
Na terenie kościoła znajduje się grób wnuczki Adama Mickiewicza, Heleny z Góreckich Modlińskiej[3].
Zobacz też
- Bitwa pod Krzywosądzem
- Straszewo (województwo kujawsko-pomorskie)
- Linia kolejowa Dobre Kujawskie – Aleksandrów Kujawski Wąskotorowy
Przypisy
- ↑ a b GUS: Ludność - struktura według ekonomicznych grup wieku. Stan w dniu 31.03.2011 r.
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 637 [zarchiwizowane 2022-10-26].
- ↑ a b Historia gminy Dobre. [dostęp 2011-11-12].
- ↑ Patrycja Gorzycka. Historia i zabytki Krzywosądzy. „Kujawy i Pomorze. Dwumiesięcznik turystyczno-krajoznawczy.”. nr 2(5), s. 16, 2007. Sejmik prezesów PTTK Województwa Kujawsko-Pomorskiego. ISSN 1507-1960. [zarchiwizowane z adresu].
- ↑ Historia parafii. parafiakrzywosadz.pl. [dostęp 2020-09-10]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-09-03)].
Bibliografia
- Maksymilian Borucki,"Ziemia Kujawska pod względem historycznym, geograficznym, archeologicznym i statystycznym opisana...", Warszawa, 1882.
- Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, Tom IV (str. 811 i 812), Warszawa, 1883.
Media użyte na tej stronie
(c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de
Location map of Poland
(c) SANtosito, CC BY-SA 4.0
Location map of Kuyavian-Pomeranian Voivodeship. Geographic limits of the map:
- N: 53.83 N
- S: 52.28 N
- W: 17.16 E
- E: 19.88 E
Autor: Bosyantek, Licencja: CC BY-SA 3.0
Grób Heleny z Góreckich Modlińskiej, wnuczki Adama Mickiewicza, na terenie kościoła WNMP w Krzywosądzy, województwo Kujawsko-Pomorskie.
Autor: SANtosito, Licencja: CC BY-SA 4.0
Location map of Radziejów County with urbanized area highlighted. Geographic limits of the map:
- N: 52.74 N
- S: 52.41 N
- W: 18.35 E
- E: 18.85 E
Autor: Gorofil, Licencja: CC BY-SA 4.0
Krzywosądz. Dwór z połowy XIX w.
_COA.svg)
Zgodnie z art. 4 pkt 1 i 2 ustawy z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych (Dz. U. z 2022 r. poz. 2509 z późn. zm.) „nie stanowią przedmiotu prawa autorskiego akty normatywne, ich projekty, urzędowe dokumenty, materiały, znaki i symbole”. Powyższa grafika należy do tej grupy. Jednak w niektórych przypadkach wykorzystanie tej grafiki może być w Polsce ograniczone na podstawie innych obowiązujących przepisów.
Autor:
Mapa gminy Dobre, Polska
Autor: Bosyantek, Licencja: CC BY-SA 3.0
Kościół parafialny WNMP w Krzywosądzy z dzwonnicą, województwo Kujawsko-Pomorskie. (podczas renowacji)