Krummhorn

Krummhorn

krzywuła

Klasyfikacja naukowa

Aerofon piszczałkowy

Klasyfikacja popularna

dęte drewniane

Krummhorn (kromorn, z niem. „zakrzywiony róg”; dawniej też pol. krzywuła) — drewniany instrument muzyczny z grupy aerofonów stroikowych.

Zbudowany jest z cylindrycznej rury drewnianej z siedmioma otworami bocznymi, której dolna część wygięta jest łukowato ku górze. Stroik (podwójny) w tym instrumencie ukryty jest w specjalnej komorze, nakładanej na otwór wlotowy piszczałki i funkcjonującej jak zbiornik powietrza. Instrumentalista nie miał więc bezpośredniego kontaktu ze stroikiem. Krummhorny budowano w różnych rozmiarach – od najmniejszego zwanego excillent do wielkiego zwanego basowym.

Brzmienie instrumentu odznaczało się łagodniejszą i ciemniejszą barwą, niż dźwięk oboju. Dlatego Francuzi przekształcili nazwę instrumentu na cromorne (cor — róg, morne — żałobny).

Pierwszym śladem istnienia krummhornu jest wzmianka z 1489 roku, w której tą nazwą określa się jeden z rejestrów drezdeńskich organów. Największą popularność zdobył w XVII w., używany był wówczas głównie w zespołach dętych. W XVIII w. wyszedł z użycia.

Dość niezwykła historia krummhornu dobiega końca we Francji. Najznamienitsi konstruktorzy współzawodniczyli w sztuce jego budowy. Nie był to już jednak ów smukły, delikatny instrument, o miękkim i aksamitnym brzmieniu, lecz ciężki, pokryty skórą i przeznaczony do muzykowania na wolnym powietrzu.

Bibliografia

• Encyklopedia muzyki. Andrzej Chodkowski (red.). Warszawa: PWN, 1995, s. 471. ISBN 83-01-11390-1. (pol.).
• The New Grove Dictionary of Music and Musicians, vol. C. Oxford University Press, 2004. ISBN 978-0-19-517067-2. (ang.).