Ksantos (miasto)

Ksantos-Letoon[a]
Obiekt z listy światowego dziedzictwa UNESCO
Ilustracja
Państwo Turcja
Typkulturowy
Spełniane kryteriumII, III
Numer ref.484
Historia wpisania na listę
Wpisanie na listę1988
na 12. sesji
Położenie na mapie Turcji
Mapa konturowa Turcji, na dole po lewej znajduje się punkt z opisem „Ksantos-Letoon”
Ziemia36°21′22,3″N 29°19′05,2″E/36,356194 29,318111

Ksantos – starożytna stolica Licji, rozbudowana w okresie hellenistyczno-rzymskim, obecnie stanowisko archeologiczne w rejonie miasta Kınık w południowo-zachodniej Turcji, od 1988 roku wraz z pobliskim Letoon wpisane na listę światowego dziedzictwa UNESCO.

Historia

Najstarsze znaleziska archeologiczne w Ksantos datuje się na VIII wiek p.n.e., jednak pierwsza wzmianka o mieście w źródłach pisanych pochodzi z roku 540 p.n.e. w związku z podbojem Licji przez perskiego wodza Harpagusa. W kolejnych wiekach miasto, podobnie jak cały region, często podlegało zmiennej władzy – zajmowały je wojska Aleksandra Wielkiego, później Antiocha III, po nich Rodyjczycy, a następnie Rzymianie i Bizantyjczycy.

Stan obecny

Do naszych czasów zachowały się pozostałości grobowców filarowych z cellą i sarkofagiem na szczycie, na monolitowych słupach, bogato zdobione reliefami, pochodzące z V-II wieku p.n.e. (głównie z okresu hellenistycznego). Tzw. pomnik Harpii miał komorę w kształcie sarkofagu ozdobionego scenami kultu pogrzebowego i postaciami syren. Pomnik Nereid przypominał jońską świątynię na wysokim cokole. Reliefy z obu grobowców znajdują się w British Museum. Znalezione w Ksantos rzeźby zdradzają silny wpływ sztuki jońskiej, zachowującej tam archaiczny charakter dzięki względnemu odosobnieniu miasta.

Odkryto też resztki akropolu, murów obronnych, portyków, teatru i rzymskiej agory oraz wiele inskrypcji w języku licyjskim z VI-IV wieku p.n.e., m.in. kolumnę z najdłuższym tekstem zachowanym w tym języku, wystawioną z okazji zwycięstwa nad Ateńczykami.

Galeria

Bibliografia

  • Encyklopedia sztuki starożytnej. Warszawa: Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe, 1974, s. 267
  • Encyklopedia sztuki starożytnej. Warszawa: WAiF i Wydawnictwo Naukowe PWN, 1998, s. 346, ISBN 83-01-12466-0 (PWN), ISBN 83-221-0684-X (WAiF)
  • Turcja, seria: „Przewodnik Pascala”. Bielsko-Biała: Wydawnictwo Pascal, 2006, s. 440-441

Media użyte na tej stronie

Turkey location map.svg
Autor: NordNordWest, Licencja: CC BY-SA 3.0
Location map of Turkey
Flag of UNESCO.svg
Flag of the United Nations Educational, Scientific and Cultural Organization (UNESCO)
Reconstruction Nereid Monument BM.jpg
Partial reconstruction of the Nereid Monument at Xanthos in Lycia, ca. 390–380 BC.
Theatre of Xanthos01.jpg
Autor: Pot Noodle, Licencja: CC BY 2.0
Banked seating in ruined theatre in Xanthos, Turkey.
Xanthos inschriftenpfeiler axb01.jpg
(c) Axb, CC-BY-SA-3.0
Der berühmte Inschriftenpfeiler von Xanthos berichtet in 250 Zeilen vom Sieg der Stadt über Athen. Es ist der längste überlieferte Text in lykischer Sprache.
Xanthos01.jpg
Autor: Jean & Nathalie, Licencja: CC BY-SA 2.0
Lycian Tombs of Xanthos (Turkey)
Xanthos 1.JPG
Autor: Elelicht, Licencja: CC BY-SA 3.0
Lycien Tomb in Xanthos
Xanthos sarcophagus (cropped).jpg
Autor: Panegyrics of Granovetter, Licencja: CC BY 2.0
Xanthos sarcophagus and Harpy tomb