Ksawery Liske

Franciszek Ksawery Liske

Data i miejsce urodzenia	18 października 1838 Śląskowo
Data i miejsce śmierci	27 lutego 1891 Lwów
Zawód, zajęcie	historyk

Grób Ksawerego Liske na Cmentarzu Łyczakowskim

Franciszek Ksawery Liske ps. „Poznańczyk”, „Renc” (ur. 18 października 1838 w Śląskowie, zm. 27 lutego 1891 we Lwowie) – polski historyk, twórca lwowskiej szkoły historycznej, założyciel oraz pierwszy prezes Polskiego Towarzystwa Historycznego (1886–1891).

Życiorys

Był synem Adolfa (dzierżawca folwarku) i Cecylii Michalskiej. Uczył się w gimnazjum w Lesznie. Na uniwersytecie we Wrocławiu studiował historię, historię sztuki i filozofię. Jako student uczestniczył w działaniach konspiracyjnych inicjowanych przez ludzi Ludwika Mierosławskiego. Brał udział w powstaniu styczniowym (naczelnik cywilny województwa bydgoskiego). Uwięziony przez Prusaków, następnie krótko służył w armii z powodu słabego zdrowia. Po studiach w Berlinie i Lipsku został doktorem filozofii. W 1868 przybył do Lwowa^[1].

Tutaj był wybitnym historykiem, profesorem Uniwersytetu Lwowskiego, założycielem Towarzystwa Historycznego i „Kwartalnika Historycznego”^[2], wieloletnim dyrektorem Archiwum Krajowego Aktów Grodzkich i Ziemskich we Lwowie^[1], prekursorem i organizatorem badań historycznych, cenionym wykładowcą i kierownikiem seminarium z historii powszechnej, na którym zapoznawał studentów z najnowszymi metodami badań, m.in. w zakresie dyplomatyki i paleografii^[3], uczył odczytywać i poddawać krytycznemu rozbiorowi źródła średniowieczne.

Wydał tom II i następne od roku 1870 "Akt Grodzkich i Ziemskich" z fundacji hrabiego A. Stadnickiego.

Pod jego kierunkiem rozwijały się takie indywidualności jak: Oswald Balzer, Wiktor Czermak, Ludwik Finkel, Stanisław Lukas, Saturnin Kwiatkowski, Antoni Prochaska, Adam Szelągowski. Wraz z Ludwikiem Finklem, Szymonem Askenazym i Stanisławem Zakrzewskim należał do wielkich organizatorów nauki historycznej, twórców polskiej historiografii neoromantycznej, przeciwstawiającej się pesymizmowi Krakowskiej Szkoły Historycznej^[1]. Był członkiem Akademii Umiejętności.

Pochowany na Cmentarzu Łyczakowskim we Lwowie.

Prace naukowe

• Marcin Kromer, biskup warmiński — dziejopis wieku XVI, Poznań 1869.
• Bolesław Chrobry i Otto III w Gnieźnie, Lwów 1869.
• Austria wobec trzeciego rozbioru Polski, Lwów 1870.
• Szczerbiec i złote wrota kijowskie, Kraków 1869.
• Konstytucja 3 maja i mocarstwa niemieckie, Lwów 1873.
• Cudzoziemcy w Polsce, Lwów 1876 wersja elektroniczna.
• Elekcja w Rzeszy r. 1519, Warszawa 1876.
• Filip Auril i jego pobyt w Polsce, Warszawa 1877.

Przypisy

Bibliografia

• Antoni Gąsiorowski, Jerzy Topolski [red.]: Wielkopolski Słownik Biograficzny. Warszawa-Poznań: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1981, s. 426-427. ISBN 83-01-02722-3.
• Ksawery Liske – publikacje w bibliotece Polona
• Dzieła w Federacji Bibliotek Cyfrowych
• Dzieła w archive.org