Ksenotym

Ksenotym
Ilustracja
Właściwości chemiczne i fizyczne
Skład chemiczny

YPO4
fosforan itru

Twardość w skali Mohsa

4–5

Przełam

muszlowy

Łupliwość

doskonała

Układ krystalograficzny

tetragonalny

Właściwości optyczne
Barwa

brunatna
żółta
czerwonawa

Rysa

biała

Połysk

szklisty

Ksenotym – rzadki minerał, z gromady fosforanów, odkryty został w 1832 roku. Nazwa pochodzi od gr. ksenos = obcy i time = cześć (czcić), co wiąże się z bardzo zmiennym składem chemicznym tego minerału, w którym itr bywa często podstawiany przez tor i uran.

Właściwości

Zazwyczaj tworzy kryształy o pokroju słupkowym, grubotabliczkowym, często zakończone bipiramidami. Występuje w skupieniach ziarnistych, promienistych, rozetowych. Występuje też jako luźne ziarna w skałach. Jest kruchy, przezroczysty. Często zawiera uran, cyrkon, tor. Jest izostrukturalny = izomorficzny z cyrkonem. Bywa radioaktywny.

Występowanie

Powstaje w wyniku procesów magmowych. Najczęściej występuje w pegmatytach granitowych, granitach. Często współwystępuje z cyrkonem, monacytem. Bywa spotykany w skałach okruchowych.

Miejsca występowania: Ksenotym występuje w dużych ilościach w Norwegii, ale też w Algierii, Australii, Austrii, Belgii, Boliwii, Brazylii, Kanadzie, Chinach, Czechach, Niemczech, Indiach, Japonii, Kazachstanie, Mongolii, Namibii, Nigerii, Pakistanie, Rosji, RPA, Hiszpanii, Szwecji, Szwajcarii, na Słowacji, Madagaskarze, Grenlandii, Węgrzech, we Włoszech i we Francji.

W Polsce został stwierdzony w pegmatytach okolic Szklarskiej Poręby (Karkonosze), znany jest z piasków plaż bałtyckich.

Zastosowanie

Linki zewnętrzne

Media użyte na tej stronie

Xenotímio1.jpeg
Autor: unknown, Licencja: CC BY-SA 2.0 br