Ksiądz
Ksiądz – we współczesnym rozumieniu tego słowa – duchowny chrześcijański. W Kościele katolickim, Cerkwi prawosławnej oraz Kościele luterańskim potoczne określenie prezbitera[1]. W niektórych Kościołach protestanckich osoba, której powierzono urząd kościelny poprzez ordynację.
Pochodzenie słowa
Samo słowo „ksiądz” wywodzi się ze słowiańskiego kъnędzь i pierwotnie termin ten oznaczał naczelnika plemiennego[2] (z tego samego źródła wywodzą się rosyjskie kniaź, czeskie kníže czy południowosłowiańskie knez). Słowo kъnędzь do słowiańskiego zostało zapożyczone z germańskiego kuning – „książę, naczelnik plemienny” (kuning → kŭnęgŭ → kъnęgъ → kъnędzь). W polszczyźnie słowo uległo dalszym przekształceniom (zanik jerów, zmiana nagłosowego kń- w kś- itd).
We wczesnym średniowieczu zaczęto tak określać ludzi możnych i wpływowych. Mianem tym nazywano później też niekoronowanych władców jako odpowiednik łacińskiego słowa dux (dziś w tym znaczeniu polska forma książę, która pierwotnie znaczyła młodego władcę – książę od ksiądz (władca) jak koźlę od kozieł czy chłopię od chłop).
Znaczenie „duchowny” jest najpóźniejsze (prawdopodobnie przyszło do polszczyzny pod wpływem czeskim) i z początku było stosowane jedynie wobec biskupów (zwanych wówczas często książętami Kościoła). Z czasem jej zakres, rozszerzony został na wszystkich duchownych (w tym również niekatolickich).
Inne określenia duchownych
W niektórych nurtach chrześcijańskich preferowane są lub stosowane zamiennie inne tytuły duchownych, takie jak np.: batiuszka, pastor (łac. pasterz), starszy, kapłan (mariawici), minister bądź ojciec.
Zobacz też
- Duchowni w nurcie katolickim
- Duchowni w nurcie mariawickim
- Ostiariusz
- Akolita
- Egzorcysta
- Lektor
- Subdiakon
- Diakon lub Diakonisa
- Kapłan lub Kapłanka
- Biskup lub Biskupka
- Biskup Naczelny
- Arcybiskup lub Arcykapłanka
- Kapłan ludowy
- Duchowni w nurcie luterańskim i anglikańskim
- Subdiakon (w luteranizmie tylko jako posługa)
- Diakon
- Prezbiter
- Biskup
- Arcybiskup
- Duchowni w innych nurtach chrześcijańskich
- Batiuszka – prawosławny odpowiednik księdza
- Pastor – odpowiednik księdza w Kościołach ewangelikalnych
- Duchowni w innych religiach niż chrześcijaństwo
- Rabin – duchowny żydowski
- Imam – duchowny muzułmański
Przypisy
- ↑ ksiądz, [w:] Encyklopedia PWN [online] [dostęp 2018-06-07] .
- ↑ Maksymilian Nagalski: Ksiądz...czyli kto?. musyjne.pl, 2020-01-17. [dostęp 2020-04-26].
Linki zewnętrzne
- Duchowni – klasyfikacja zawodów i specjalności – opis zawodu
- Kapłaństwo w ewangelicyzmie. luteranie.pl
Media użyte na tej stronie
Autor: Marcinr87, Licencja: CC BY-SA 3.0
Jerzy Samiec, Polish Lutheran bishop of the Evangelical-Augsbourg Church in Poland
Autor: First version: Ratomir Wilkowski, convert to SVG: Cpicon92, Actual: Szczepan1990, Licencja: CC-BY-SA-3.0
Various religious symbols. From left to right:
- 1st Row:
- (Chrześcijaństwo, Christianity, Христианство) — Krzyż, Christian cross, Христианский крест;
- (Judaizm, Judaism, Иудаизм) — Gwiazda Dawida, Star of David, Звезда Давида;
- (Hinduizm, Hinduism, Индуизм) — Omkar (Aum), Aum, Ом;
- (Bahá'í, Бахаи) — Bahai nine-pointed star, Бахайская девятиконечная звезда;
- 2nd Row:
- (Islam, Islam, Ислам — w rzeczywistości symbol Kalifatu) — Półksiężyc, Crescent;
- (Religie pierwotne, Etniczne, Fetishism, Фетишизм) — Krzyż słoneczny, Sun cross, Солнечный крест;
- Chińska filozofia i mistyka — Yin-yang;
- Shinto — Torii.
- 3rd Row:
- (Buddyzm, Buddhism, Буддизм) — Koło Dharmy, Dharmacakra, Колесо Дхармы;
- (Sikhizm, Sikhism, Сикхизм) — Khanda (pl), Khanda (en);
- (Dżinizm, Jainism, Джайнизм) — Swastyka, Swastika, Свастика;
- (Dżinizm, Jainism, Джайнизм) — Ahinsa, Ahimsa.
- 4th Row: