Książęta Andúnië

Książęta Andúnië (ang. Lords of Andúnië[1]) – władcy ze stworzonej przez J.R.R. Tolkiena mitologii Śródziemia. Był to najważniejszy ze szlacheckich rodów Númenoru, boczna linia dynastii królewskiej, z której wywodzili się późniejsi władcy Arnoru i Gondoru w Śródziemiu. Książęta Andúnië byli odległymi przodkami Aragorna, członka Drużyny Pierścienia. Informacje na ich temat znajdują się w Dodatkach do Władcy Pierścieni oraz w Silmarillionie i Niedokończonych opowieściach.

Historia

Książęta Andúnië byli najmożniejszym i najdostojniejszym rodem szlacheckim w Númenorze. Wywodził się od księżniczki Silmariën, najstarszego dziecka króla Tar-Elendila, był zatem to boczną linią dynastii Elrosa, .

W Radzie Berła książę Andúnië zajmował drugie miejsce, tuż po monarsze. Wynikało to zarówno ze względu na pokrewieństwo, jak i na szacunek jaki potomkowie Silmariën wzbudzali w Andustarze, tej części wyspy, której byli przedstawicielami.

Blisko przyjaźnili się z Eldarami i żywili wielki szacunek dla Valarów. Przez cały czas byli lojalni wobec númenorejskich monarchów, nawet gdy na wyspę padł Cień i królowie zaczęli wrogo odnosić się do Valarów. Książęta pomagali Wiernym i starali się zmienić postępowanie królów dobrymi radami.

Siedzibą rodu było Andúnië, dopiero ostatni książę Amandil przeniósł się do Rómenny.

Insygnium książęcej władzy było berło. W posiadaniu rodu, od czasów Silmariën, był też Elendilmir i pierścień Barahira. Być może miecz Narsil również był częścią ich dziedzictwa.

Z rodu książąt Andúnië, poprzez Elendila, syna Amandila, wywodzili się władcy Gondoru i Arnoru.

Lista znanych książąt Andúnië

Jedynie czterech spośród kolejnych książąt jest znanych z imienia.

Valandil

Postać wspominana w Dodatkach do Władcy Pierścieni, jak i w tekście Aldarion i Erendis.

Był pierwszym księciem Andúnië, urodził się w 630 roku Drugiej Ery[2]. Był synem Silmariën i Elatana, wnukiem króla Númenoru Tar-Elendila. Zamieszkiwał w Andúnië i był księciem tamtejszych ziem. Za czasów monarchów Tar-Meneldura i Tar-Aldariona zasiadał w Radzie Berła jako przedstawiciel Andustaru. Cieszył się niezwykłym szacunkiem i przywiązaniem tamtejszych mieszkańców. Potomkami Valandila byli kolejni książęta Andúnië.

Imię Valandil pochodzi z quenyi i znaczy w tej mowie Miłujący Valarów[3] (ewentualnie Oddany Valarom, Kochający Valarów).

Eärendur

Wzmianki o nim znajdują się w tekście Akallabêth, zawartym w Silmarillionie.

Był piętnastym księciem Andúnië. Żył za czasów króla Ar-Sakalthôra. Wiadomo, iż miał siostrę imieniem Lindorië.

Imię Eärendur pochodzi z quenyi i znaczy w tej mowie Miłujący morze[4] (ewentualnie Oddany morzu, Żeglarz[5]).

Númendil

Wzmiankę o nim zawiera tekst Dynastia Elrosa.

Był siedemnastym księciem Andúnië. Żył za czasów króla Tar-Palantira. Jego synem i następcą był Amandil.

Imię Númendil pochodzi z quenyi i oznacza Przyjaciel Zachodu (ewentualnie Kochający Zachód, Oddany Zachodowi).

Amandil

Pojawia się w tekście Akallabêth, jak również wspominają o nim Dodatki do Władcy Pierścieni.

Był osiemnastym i ostatnim księciem Andúnië. Zapewne zginął w 3319 roku Drugiej Ery[6].

Zasłynął jako świetny żeglarz i kapitan okrętów. W młodości był przyjacielem Ar-Pharazôna. Później przewodził, wraz z synem Elendilem, stronnictwu Wiernych i potajemnie utrzymywał kontakty z elfami. Od nich to otrzymał w darze palantíry. Za rządów Ar-Pharazôna zasiadał w Radzie Berła do czasu, gdy Sauron nie uzyskał wpływu na monarchę (lata 3265 – 3310)[6]. Wówczas to osiadł w Rómennie, gdzie mieszkała większość Wiernych.

Kiedy Ar-Pharazôn przygotował swoją armię i flotę w celu zaatakowania Valinoru, Amandil poradził Elendilowi, by wraz z synami przygotował się do ucieczki. Sam, w towarzystwie trzech zaufanych sług, potajemnie popłynął do Amanu, aby błagać Valarów o łaskę i miłosierdzie dla Númenoru. Nie wiadomo, jak potoczyła się jego misja, podobna w pewnym stopniu do wyprawy Eärendila, a jego los pozostaje nieznany. Prawdopodobnie i on zginął w Upadku Númenoru.

Imię Amandil pochodzi z quenyi i znaczy w tej mowie Miłujący Aman (ewentualnie Oddany Amanowi, Kochający Aman)[7].

Inni członkowie rodu

Silmariën

Wzmianki na jej temat znajdują się w tekstach Akallabêth, Dynastia Elrosa, Aldarion i Erendis oraz w Dodatkach do trzeciego tomu Władcy Pierścieni.

Księżniczka Númenoru, córka króla Tar-Elendila. Urodziła się w 521 roku Drugiej Ery[8]. Mimo iż była pierwszym dzieckiem monarchy nie objęła po nim tronu, bowiem nie przywidywano wówczas dziedziczenia władzy królewskiej przez kobiety.
Silmariën poślubiła Elatana z Andúnië i miała z nim syna, Valandila. Data jej śmierci jest nieznana

Jako podarunek od ojca otrzymała Pierścień Barahira i najpewniej była pierwszym posiadaczem Elendilmiru.

Imię Silmariën[9] pochodzi z języka quenya.

Elatan

Wzmianka o nim znajduje się w tekście Aldarion i Erendis.

Dúnadan z Andúnië, który żył za czasów króla Tar-Elendila. Poślubił córkę monarchy Silmariën. Ich synem był Valandil.

Zwany był Elatanem z Andúnië. Imię Elatan pochodzi z języka quenya, zapewne od słów gwiazda i człowiek.

Inzilbêth

Informacje na jej temat znajdują się w tekstach Akallabêth i Dynastia Elrosa.

Królowa Númenoru. Jej matką była Lindórië, a ojcem (nieznanym z imienia) potomek Gimilzagara, syna króla Tar-Calmacila. Inzilbêth słynęła ze swej urody. Należała do stronnictwa Wiernych.
Poślubił ją króla Ar-Gimilzôr, choć ona wcale tego nie chciała. Ich małżeństwo nie było szczęśliwe, zwłaszcza, że monarcha wrogo odnosił się do Wiernych.

Inzilbêth urodziła mu dwóch synów: Inziladûna i Gimilkhâda. Jej ulubieńcem był starszy syn, Inziladûn, podzielający jej przekonania.

Imię Inzilbêth pochodzi z języka adûnaickiego, w dosłownym tłumaczeniu znaczy ono kwiat-słowo.

Przypisy

  1. ↑ We wszystkich wydaniach tłumaczenia Marii Skibniewskiej sprzed 2006 roku widnieją bez znaków diakrytycznych jako książęta Andunie. W przekładzie Władcy Pierścieni autorstwa Jerzego Łozińskiego są oni nazwani hrabiami Andúnië
  2. ↑ Data podana za: J.R.R. Tolkien: Niedokończone opowieści. przeł. R. Kot. Warszawa: 2005, s. 192 (tablica genealogiczna).
  3. ↑ Tłumaczenie podane za: R. Derdziński: Indeks. W: J.R.R. Tolkien: Władca Pierścieni. przeł. M. i C. Frąc. T. 3: Powrót Króla. Warszawa: 2002, s. 390.
  4. ↑ Tłumaczenie podano za: R. Foster: Encyklopedia Śródziemia. Warszawa: 2003, s. 89 (hasło Eärendur ).
  5. ↑ Ściślej: (zawodowy) Żeglarz. Takie tłumaczenie pojawia się w przypisie brudnopisu listu Tolkiena do jednego z czytelników, patrz: J.R.R. Tolkien: Listy. Poznań: 2010, s. 627 (list numer 297).
  6. ↑ a b Daty podano za: Dodatek B Kronika Lat (Kronika Królestw Zachodnich). W: J.R.R. Tolkien: Władca Pierścieni. przeł. Maria Skibniewska. T. 3: Powrót Króla. Warszawa: 2002, s. 469-470.
  7. ↑ Tłumaczenie imienia podane za: J.R.R. Tolkien: Silmarillion. przeł. M. Skibniewska. Warszawa: 2004, s. 282 (indeks).
  8. ↑ Data podana za: Dynastia Elrosa. W: J.R.R. Tolkien: Niedokończone opowieści. przeł. R. Kot. Warszawa: 2005, s. 194. We Władcy Pierścieni jako datę narodzin księżniczki widnieje rok 548, Dodatek B Kronika Lat (Kronika Królestw Zachodnich). W: J.R.R. Tolkien: Władca Pierścieni. przeł. M. Skibniewska. T. 3: Powrót Króla. Warszawa: 2002, s. 468. Christopher Tolkien uważa, iż rok 521 był późniejszą zmianą jego ojca, która jednak nie została wprowadzona do Kroniki Lat, patrz: J.R.R. Tolkien: Niedokończone opowieści. przeł. R. Kot. Warszawa: 2005, s. 346, przyp. 4 (do tekstu Dynastia Elrosa)..
  9. ↑ W wydaniach Władcy Pierścieni sprzed 1996 roku, w przekładzie Marii Skibniewskiej, i wszystkich wydaniach Silmarillionu sprzed 2006 roku użyta jest forma Silmariena.

Bibliografia

  • Akallabêth. W: John Ronald Reuel Tolkien: Silmarillion. przeł. Maria Skibniewska. Wyd. 10. Warszawa: Wydawnictwo Amber, 2004, s. 239-260. ISBN 83-241-1515-3.
  • John Ronald Reuel Tolkien: Władca Pierścieni. przeł. Maria Skibniewska. T. 3: Powrót Króla. Warszawa: Warszawskie Wydawnictwo Literackie Muza SA, 2002. ISBN 83-7319-172-0.
  • Aldarion i Erendis. Żona marynarza. W: John Ronald Reuel Tolkien: Niedokończone opowieści. przeł. Radosław Kot. Warszawa: Wydawnictwo Amber, 2005, s. 155-191. ISBN 83-241-2008-4.
  • Dynastia Elrosa: królowie Númenoru od założenia miasta Armenelos do Upadku. W: John Ronald Reuel Tolkien: Niedokończone opowieści. przeł. Radosław Kot. Warszawa: Wydawnictwo Amber, 2005, s. 193-198. ISBN 83-241-2008-4.
  • John Ronald Reuel Tolkien: Listy. wyb. i opr. Humphrey Carpenter, współ. Christopher Tolkien, przeł. Agnieszka Sylwanowicz. Poznań: Prószyński i S-ka, 2010. ISBN 978-83-7648-503-4.
  • Ryszard Derdziński: Indeks. W: John Ronald Reuel Tolkien: Władca Pierścieni. przeł. Maria i Cezary Frąc. T. 3: Powrót Króla. Warszawa: Wydawnictwo Amber, 2002, s. 383-397. ISBN 83-7245-884-7.
  • Robert Foster: Encyklopedia Śródziemia. przeł. Andrzej Kowalski, Tadeusz A. Olszański, Agnieszka Sylwanowicz. Warszawa: Wydawnictwo Amber, 2003. ISBN 83-241-0200-0.

Linki zewnętrzne