Księgi proroków

Ikona Chrystusa Króla
Giotto, Mojżesz
Budda

Księgi proroków – poemat metafizyczno-egzystencjalny Antoniego Langego z 1895.

Utwór składa się z sześciu kolejnych pieśni:

  • Jedność, czyli Księga Mojżesza,
  • Wielość, czyli Księga Brahmy,
  • Walka, czyli Księga Zaratustry,
  • Miłość, czyli Księga Jezusa,
  • Konieczność, czyli Księga Mahometa,
  • Wyzwolenie, czyli Księga Buddy.

Treść

Poemat podejmuje próbę odpowiedzi na główne problemy i sens ludzkiej egzystencji w odniesieniu do religii takich jak: judaizm, zaratustranizm, braminizm, buddyzm, islam czy chrześcijaństwo. Odznacza się przy tym erudycją, bogactwem języka (terminologia rodem z pism sanskrytu, egzotyczne sformułowania) i sprawnym warsztatem autora; Lange w każdym poemacie adekwatnie do treści zmienia styl oraz sposób obrazowania.

Forma

Utwory są napisane w formie sestyny lirycznej[1], układu stroficznego znanego w Polsce od XVII wieku[2]. Wersy są jedenastozgłoskowe[3]. Każdy z utworów składa się z siedmiu strof, sześciu sześciowersowych i jednej trójwersowej. We wszystkich zwrotkach sześciowersowych tych samych sześć słów powtarza się na końcu wersów, a w strofie trójwersowej występują one w średniówce i klauzuli.

I uczył ludzi na górze Oliwnej,
Choć wiedział naprzód swą Golgotę — Jezus!
Dla przygnębionych — dla cichych — maluczkich,
Baranek boży dobrą niósł nowinę.
Hozanna tobie, o Chryste, hozanna —
Nad krzyżem twoim odkupienia gwiazda!
Zabłysła gwiazda — na górze Oliwnej.
Wieczne hozanna — przyniósł ludom Jezus —
Dobrą nowinę — miłość dla maluczkich!
Antoni Lange, Miłość czyli księga Jezusa

Sestyna liryczna wywodzi się z literatury prowansalskiej[4]. Za jej twórcę uchodzi trubadur Arnaut Daniel[5][6]. Sestyny pisali między innymi Francesco Petrarca, Jaroslav Vrchlický[4] i Algernon Charles Swinburne. Użycie przez Langego sestyny jest wyrazem jego parnasistowskich dążeń[7]. Poeta ten wykorzystywał wiele tradycyjnych form stroficznych, między innymi sonet, rondo i balladę francuską.

Przypisy

  1. ↑ Wiktor Jarosław Darasz: Mały przewodnik po wierszu polskim. Kraków: Towarzystwo Milośników Języka Polskiego, 2003, s. 34-35. ISBN 83-900829-6-9.
  2. ↑ Lucylla Pszczołowska: Wiersz polski. Zarys historyczny. Wrocław: Fundacja na Rzecz Nauki Polskiej, 1997, s. 83-7120-606-2. ISBN 83-85220-79-8.
  3. ↑ Kazimierz Wóycicki: Forma dźwiękowa prozy polskiej i wiersza polskiego. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1960, s. 95-96.
  4. ↑ a b Jacek Baluch, Piotr Gierowski: Czesko-polski słownik terminów literackich. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2016, s. 347. ISBN 978-83-233-4066-9.
  5. ↑ Sestina: Poetic Form (ang.). poets.org. [dostęp 2017-01-27].
  6. ↑ Sestina (ang.). PoetryFoundation.org. [dostęp 2017-01-27].
  7. ↑ Czesław Miłosz: Historia literatury polskiej. Kraków: Wydawnictwo Znak, 2010, s. 389. ISBN 978-83-240-1449-1.

Linki zewnętrzne

Dzieła Antoniego Langego
Poezja
Proza
Dramat
Krytyka literacka
Filozofia

Antoni Lange 1.jpg

Media użyte na tej stronie

Kamakura Budda Daibutsu front 1885.jpg
Autor: Dirk Beyer, Licencja: CC-BY-SA-3.0
Buddha Daibutsu, Kamakura, Japan. This statue of Amitabha Buddha, made of bronze, is 11.40 m high and weights 93 t.
Antoni Lange 1.jpg

Rysunek węglem autorstwa Stanisława Wyspiańskiego przedstawiający A. Langego w roku pl:1899.

Żródło: Stanisław Wyspiański "Dzieła malarskie", pl:Bydgoszcz pl:1925
Christ Pantocrator (Russia, 18 c) by shakko.jpg
Autor: shakko, Licencja: CC BY-SA 3.0
Спас Вседержитель. 1-я пол. 18 века