Księstwo Aten

Księstwo Aten
Δουκάτον Αθηνών
1205-1458
Herb
Język urzędowy

francuski

Stolica

Ateny

Typ państwa

monarchia

Data powstania

1205

Data likwidacji

1458

Mapa

Księstwo Aten – księstwo feudalne istniejące w latach 1205–1460. Powstało po zdobyciu Bizancjum przez krzyżowców. Było lennem Królestwa Tesaloniki, obejmowało Attykę i Beocję w środkowej Grecji i północno-wschodnią część półwyspu peloponeskiego.

Dzieje Księstwa

Okres frankoński

Księstwo powstało w wyniku podboju państwa utworzonego w latach 1200 – 1204 w Attyce, Beocji i północno-wschodnim Peloponezie przez urzędnika cesarskiego Leona Sgurosa. Jesienią 1204 roku dowodzeni przez Bonifacego z Montferratu krzyżowcy zajęli Beocję z Tebami oraz Attykę, zdobyli też niezależne od Sgurosa Ateny. W 1205 roku wkroczyli na Peloponez i oblegli siły Sgurosa w Koryncie i Nauplii. Bonifacy, który z terenów po Cesarstwie Bizantyńskim wykroił sobie w północnej Grecji Królestwo Tesaloniki oddał zdobyte ziemie jako lenno Ottonowi de la Roche. W 1210 roku został ostatecznie zdobyty Korynt. W 1212 roku władca sąsiedniej Achai zdobył Argos i Nauplię i przekazał je jako lenno Ottonowi de la Roche. Władcy Księstwa Aten pozostawali w zależności lennej od Królestwa Tesaloniki do czasu jego likwidacji w 1224 roku przez Teodora Angeloas Dukasa Komnena, władcę Epiru.

Księstwo zażywało w XIII stuleciu długiego okresu pokoju, z rzadka tylko władcy Aten angażowali się poza granicami państwa po stronie swoich sojuszników: w 1236 i 1238 roku udzielili pomocy zagrożonemu przez Cesarstwo Nicejskie cesarzowi łacińskiemu; w 1256 roku wsparli Eubeę przeciw Achai, co sprowadziło w 1258 roku najazd księcia Achai Wilhelma II Villehardouin na Beocję; w 1275 roku udzieli pomocy władcy Tesalii przeciw Bizancjum. Produkcja jedwabiu w rejonie Teb i handel nim z Wenecją i Genuą zapewniały stabilną sytuację ekonomiczną.

W 1308 roku po śmierci ostatniego władcy z rodu de la Roche, księciem Aten został wybrany Walter z Brienny. Snując plany podboju sąsiedniej Tesalii Walter zaprosił w 1310 roku do Aten żołnierzy Kompanii Katalońskiej. Nieporozumienia pomiędzy Katalończykami a księciem Aten doprowadziły do bitwy nad rzeką Kefisos w 1311 roku. Książę Aten poniósł śmierć, a wraz z nim większa część jego wojska. Księżna Aten, wdowa po Walterze, Joanna została wyparta z Aten. Zdołała jednak utrzymać w swoim ręku Argos i Nauplię. Miasta te pozostały we władaniu rodu z Brienne do 1381 roku.

Ateny pod rządami Kompanii Katalońskiej

W 1311 roku władzę w Atenach objęła Kompania Katalońska. Zagrożeni przez sąsiadów w 1312 roku poddali się pod zwierzchnictwo Aragońskiego Królestwa Sycylii w osobach wyznaczanych im książąt aragońskich. Faktyczną władzę w Atenach sprawowali wyznaczani przez księcia namiestnicy. W pierwszych latach istnienia katalońskiego księstwa Aten Katalończycy odparli najazdy władców Tesalii, Epiru, Wenecjan z Eubei oraz młodego księcia Waltera z Brienne. W następnych latach: zajęli południową część Tesalii ze stolicą Neopatras po upadku państwa Angelosów w 1318 roku; prowadzili wojnę z Wenecjanami o posiadłości w Eubei; stopniowo jednak łupieżczy charakter Kompanii zaczął się zmieniać. W 1332 roku odparli chroniąc się za murami swoich twierdz kolejny najazd księcia Waltera z Brienne. Jednocześnie w państwie zaczęły narastać konflikty wewnętrzne. Odwołanie w 1359 roku cieszącego się dużym zaufaniem namiestnika Jakuba Fadrique i przysłanie w jego miejsce Piotra z Pou narzucającego w sposób apodyktyczny swe decyzje doprowadziło do wybuchu buntu. W 1362 roku Piotr z Pou i jego stronnicy zostali zamordowani w Tebach. Katalończycy wypowiedzieli posłuszeństwo księciu aragońskiemu. Władzę przejął Jakub Fadrique. Ostatecznie w 1367 roku książę aragoński Fryderyk III sycylijski odzyskał wpływy w państwie, ale wewnętrzne tarcia i konflikty już nie ustąpiły. W 1379 najemnicy z Nawarry odebrali Katalończykom Teby, gdzie do 1388 roku sprawowali władzę pod wodzą Jana z Uturbia.

Rządy Acciaiuolich

W 1371 roku zarządzający baroniami na Peloponezie Nerio I Acciaiuoli zajął Korynt. W ciągu następnych 17 lat odebrał Katalończykom Attykę, a Nawaryjczykom Beocję z Tebami. W ten sposób Księstwo na ponad 80 lat przeszło pod władze florenckiego rodu Acciaiuoli. W 1394 roku na mocy testamentu Neria I Beocję i Teby objął jego syn Antoni, a resztę Księstwa córka Franciszka z mężem Karolem I Tocco. W rezultacie walk sukcesyjnych pomiędzy Karolem Tocco a Teodorem I Paleologiem, despotesem Morei, Ateny opanowali wówczas Wenecjanie i utrzymali się w nich do 1403 roku. Ostatecznie ziemie Księstwa zjednoczył po swoim panowaniem syn Neria, Antoni I Acciaiuoli.

Schyłek i upadek

Po jego śmierci w 1435 roku Księstwo weszło w okres schyłkowy. O władzę w państwie walkę toczyli synowie zmarłego Nerio II i Antoni II, wypierając się kolejno z Aten. W 1451 roku, po śmierci Neria II władzę objął małoletni Franciszek I Acciaiuoli, a faktycznie jego matka Klara Zorzi i jej kochanek. W 1455 ich rządy zostały obalone przez Turków, którzy osadzili na tronie Franciszka II Acciaiuoli. W 1456 Turcy zajęli Attykę i Ateny zostawiając Franciszkowi II niepewne rządy nad Beocją i Tebami. W 1460 roku z rozkazu sułtana Mehmeda II Franciszek został zgładzony. Wraz z jego śmiercią przestało istnieć Księstwo Aten.

Władcy Księstwa Aten

Ród z la Roche

Ród z Brienny

Księstwo we władaniu Kompanii Katalońskiej

Ród Acciaiuoli

Bibliografia

Władcy państw greckich w latach 1204–1479
Cesarstwo Łacińskie
1204–1261
Cesarstwo Nicejskie
1204–1261
Cesarstwo Bizantyńskie
1261–1453
Cesarstwo Trapezuntu
1204–1461
Królestwo Tesaloniki
1204–1224
Cesarstwo Tesaloniki
1227–1246
Despotat Epiru
1205–1449
Tesalia
1271–1318
Hrabstwo Kefalenii
1194–1479
Księstwo Aten
1204–1460
Księstwo Achai
1205–1432
Despotat Morei
1308–1460
Władcy Księstwa Aten
Ród z la Roche
Ród z Brienny
Księstwo we władaniu Kompanii Katalońskiej
Ród Acciaiuoli

Media użyte na tej stronie