Księstwo opawskie

Księstwo Opawskie
Ducatus Oppaviensis
Knížectví opavské
Herzogtum Troppau
1269–1337
1377–1918
Herb księcia opawskiego
Herb
Stolica

Opawa

Zależne od

Królestwa Czech

podział Marchii Morawskiej

Przemysł Ottokar II
1269

Utworzenie województwa opawskiego

1918

Mapa księcia opawskiego

     księstwo opawskie

Księstwo opawskie (czes. Knížectví opavské; niem. Herzogtum Troppau; łac. Ducatus Oppaviensis) – historyczne księstwo śląskie leżące nad rzeką Opawą, ze stolicą w Opawie.

Historia

Księstwo utworzył w 1269 Przemysł Ottokar II wydzielając z ziem Margrabstwa Moraw dzielnicę dla swojego syna z pozamałżeńskiego związku z Agnieszką z KuenringuMikołaja[1]. Ziemia ta zamieszkiwana była przez potomków Golęszyców, a głównymi ośrodkami były Opawa oraz Hradec nad Moravicí z nowo wybudowanym gotyckim zamkiem.

W latach 1308–1311 księstwo opawskie przypadło jako zastaw księciu śląskiemu Bolesławowi III. W 1311 król czeski Jan Luksemburski za 8000 grzywien wykupił zastaw, a w 1318 uznał prawa syna Mikołaja Mikołaja II do sukcesji księstwa opawskiego[2].

W 1336 zmarł bezpotomnie książę raciborski Leszek. Schedę po nim z woli Jana Luksemburskiego otrzymał Mikołaj II. W 1337 Mikołaj II połączył księstwo opawskie z raciborskim – powstało księstwo raciborsko-opawskie. W 1377 Jan Przemyślida podzielił schedę po Mikołaju pomiędzy siebie i braci. Opawszczyzna przypadła w udziale Wacławowi oraz Przemkowi jako braciom niedzielnym[3]. Około 1381 Wacław zmarł, a Przemek został księciem udzielnym Opawy. W 1456 zmarł ostatni z władców Opawszczyzny z dynastii Przemyślidów Ernest opawski, a schedę po nim objął przywódca ruchu husyckiego, przyszły król czeski, Jerzy z Podiebradów. Po nim schedę objął syn Wiktoryn z Podiebradów (1443–1500), jednakże w 1485 księstwo opawskie zostało inkorporowane do Królestwa Czeskiego. Wcześniej w 1480 księstwo utraciło kontrolę nad kluczem fulneckim (m.in. Suchdol nad Odrou, Vražné, Kujavy, Hladké Životice, Vrchy)[4]. Odtąd dobra fulneckie tworzyły morawski cypel na lewym, wcześniej opawskim brzegu Odry. W latach 1506–1528 księciem opawskim był Kazimierz II cieszyński – po jego śmierci księstwo ponownie zostało inkorporowane do Królestwa czeskiego.

W 1613 król Czech Maciej Habsburg ustanowił księciem opawskim Karola z Liechtensteinu. Karol z Liechtensteinu w 1622 został księciem karniowskim i połączył oba księstwa w księstwo opawsko-karniowskie. W wyniku wojny trzydziestoletniej Karniów został poważnie zniszczony, a księstwo spustoszone.

W dalszych latach pretensje do Karniowa wnosił król pruski Fryderyk II Wielki, który uważał, że księstwo zostało bezprawnie odebrane jego przodkom z rodu Hohenzollernów. Spór rozszerzył się na cały Śląsk, co doprowadziło do wybuchu wojen śląskich. W ich wyniku dawne księstwo karniowskie zostało podzielone pomiędzy Prusy (część północna z Głubczycami) i Austrię (część południowa z Karniowem). W 1763 Karniów wszedł w skład Śląska Austriackiego, stanowiącego autonomiczną prowincję złożoną z pozostałych przy Austrii ziem śląskich. Spowodowało to szybki upadek znaczenia politycznego i administracyjnego Karniowa, ponieważ wszystkie urzędy księstwa karniowskiego przeniesiono do Opawy. W 1849 ostatecznie przestano używać nazwy księstwo karniowskie, natomiast coraz częściej zaczęto określać tereny byłego księstwa karniowsko-opawskiego Śląskiem Opawskim. W 1918 zostało włączone do Czechosłowacji.

Oficjalny tytuł książąt Liechtensteinu do dzisiaj brzmi: Książę Liechtensteinu, Książę Opawski i Karniowski, Hrabia Rietbergu, Senior Domu Liechtenstein[5].

Książęta opawscy

Przypisy

  1. „von troppau” 1269 – Recherche Google, books google [dostęp 2017-11-18] (fr.).
  2. Hans Ferdinand Helmolt: The World’s History: A Survey of Man’s Record, 1907, [1].
  3. Codex Diplomaticus Silesiae T.6 Registrum St. Wenceslai. Urkunden vorzüglich zur Geschichte Oberschlesiens nach einem Copialbuch Herzog Johanns von Oppeln und Ratibor in auszügen mitgetheilt. W. Wattenbach (red.), Colmar Grünhagen (red.). Breslau: Josef Max & Comp., 1865, s. 195–197. (niem.).
  4. www.hrady.cz: Fulnek – zámek (cz.).
  5. House Laws. fuerstenhaus.li. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-06-15)].

Bibliografia

  • Seidl, Elmar. Das Troppauer Land zwischen den fünf Südgrenzen Schlesiens – Grundzüge der politischen und territorialen Geschichte bis zur Mitte des 19. Jahrhunderts. Berlin: Gebr. Mann. ISBN 3-7861-1626-1 [2]

Linki zewnętrzne

Media użyte na tej stronie

Znak opavského knížectví.svg
Autor: Richard Zoban, Licencja: CC BY-SA 4.0
Znak opavského knížectví
Mapa Śląska z księstwami.png
Autor: ŚląskiMaper, Licencja: CC0
Księstwa śląskie w 14wieku