Księstwo strzeleckie

Księstwo strzeleckie
1323–1532
Stolica

Strzelce Opolskie

Ustrój polityczny

Monarchia

Typ państwa

Księstwo dzielnicowe

Pierwszy władca

Albert strzelecki

Ostatni władca

Jan II Dobry

Status terytorium

Księstwo Śląskie i lenno czeskie

Zależne od

Królestwa Czeskiego

Data powstania

1323

Data likwidacji

1532

Mapa {{{nazwa_dopełniacz}}}
Śląsk w latach 1322-1331

Księstwo strzeleckie – historyczne księstwo śląskie, istniejące w latach 1323–1532, ze stolicą w Strzelcach Opolskich. W latach 1382–1532 w unii z księstwem niemodlińskim.

Historia

Księstwo strzeleckie powstało na skutek podziałów księstwa opolskiego po śmierci księcia Bolesława I, kiedy wydzielono dzielnicę niemodlińską. Najmłodszy z trójki książęcych synów Albert pozostał początkowo bez nadziału, jednak już w 1317 został on określony jako panujący w kraju sośnicowickim. W kolejnych latach Albertowi przydzielono ziemie strzelecką i lubliniecką. W 1321 określano jego jako samodzielnego władcę, którego siedzibą stały się Wielkie Strzelce (obecne Strzelce Opolskie), którym nadał prawa miejskie. W skład księstwa wchodziły Lubliniec, Krapkowice, Woźniki, Leśnica i Sośnicowice. Granice księstwa rozpościerały się od Opola do Gliwic i obejmowały Groszowice, sięgając Żurowej, Dolnej, kierując się w kierunku Błotnicy Strzeleckiej i obejmując część okręgu oleskiego, a także Łabędy i Stare Gliwice[1]. W skład księstwa wchodził także klasztor w Jemielnicy.

Księstwo graniczyło z królestwem polskim, księstwami bytomskim, kozielskim, opolskim i prawdopodobnie niemodlińskim[2].

W lutym 1327 ks. Albert nie złożył – jak inni książęta górnośląscy – hołdu lennego Janowi Luksemburskiemu, zachowując polityczną niezależność. Jednak już w 1335 został wymieniony jako lennik króla czeskiego, zachowując mimo tego dobre stosunki z Polską, z którą granice wytyczono w 1341[3].

W 1355 doszło do podziału księstw kozielskiego i bytomskiego. Mimo wysuwanych roszczeń, cesarz Karol IV Luksemburski nie wyraził zgody na powiększenie księstwa strzeleckiego[4].

W układzie z 1359 ks. Bolesław II opolski zrzekł się praw do księstwa strzeleckiego, zgadzając się, by sukcesorami zostały dzieci Władysława Białego i Elżbiety, córki księcia Alberta. Układ pozostał jednak bezskuteczny, z uwagi na szybką i bezpotomną śmierć córki księcia strzeleckiego[5].

W 1382 księciem strzeleckim został Bernard niemodliński łącząc tym samym Strzelce i Niemodlin. Księstwu w latach 20. XV wieku zaczął zagrażać ruch husycki. W związku z tym, ówczesny władca zaczął działać i w Strzelinie 14 lutego 1427 zawarto pakt z Zygmuntem Korybutowiczem, do którego realizacji ostatecznie nie doszło, z powodu uwięzienia Zygmunta. W wyniku tych działań w 1428 został zawarty pokój z husytami. Podczas gdy na Śląsku panowało zamieszanie, Bernard wykupił ziemię byczyńską i kluczborską z rąk husytów. W 1443 podważył on legalność zakupu Księstwa Siewierskiego przez biskupa krakowskiego Zbigniewa Oleśnickiego, co wywołało kolejną wojnę z Koroną, trwającą aż do 1452. Władcą w 1450 został Bolko V Husyta, który rządził tylko 10 lat. Jego następcą został Mikołaj I Opolski, wbrew woli króla czeskiego Jerzego z Podiebradów, który uznał dzielnicę za porzuconą. Ostatecznie obie strony zawarły porozumienie 16 sierpnia 1460, na którego mocy Mikołaj zostawał z księstwem, ale musiał się zrzec się praw do Opawy. Po śmierci Mikołaja władcą został Jan II Dobry, ostatni Piast z linii opolsko-raciborskiej. Po jego śmierci w Raciborzu w 1532 dzierżone przez niego ziemie weszły w bezpośredni zarząd korony czeskiej

.

Książęta strzeleccy

Zobacz też

Przypisy

  1. Klemenski, s. 47
  2. Klemenski, s. 48
  3. Klemenski, s. 51
  4. Klemenski, s. 53
  5. Klemenski, s. 47

Bibliografia

Media użyte na tej stronie

Silesia 1322-1331.PNG
Autor: Mix321, Licencja: CC-BY-SA-3.0
Księstwa śląskie 1322-1331
Nuvola apps important orange.svg
Autor: David Vignoni (original), Bastique (SVG), Rocket000 (recolored), Licencja: LGPL
Orange warning icon.
Strelicz.jpg
Widok na Strzelce Opolskie, 1536