Księstwo zatorskie
| 1445–1564 | |||
| |||
| Język urzędowy | |||
|---|---|---|---|
| Stolica | |||
| Ustrój polityczny | |||
| Głowa państwa | księżna Agnieszka zatorska | ||
| podział | księstwa oświęcimskiego | ||
| Wcielenie | do I Rzeczypospolitej | ||
 | |||
| Księstwo zatorskie tuż po utworzeniu | |||
Księstwo zatorskie – księstwo ze stolicą w Zatorze, herbem księstwa był orzeł biały na błękitnym polu z literą Z na piersiach. Samodzielne księstwo zatorskie wydzielono po śmierci księcia oświęcimskiego Kazimierza i przekazano je najstarszemu z jego synów Wacławowi. Księstwo zatorskie zostało wykupione przez króla Jana Olbrachta w roku 1494, ale pozostawał w nim na dożywociu książę Janusz V, po którego zabójstwie w 1513 roku księstwo de facto przyłączono do Królestwa Polskiego[1][2].
Historia
- 1445 – powstanie księstwa na skutek podziału księstwa oświęcimskiego pomiędzy spadkobierców księcia Kazimierza I oświęcimskiego
- 1456 – książę zatorski Wacław I złożył hołd królowi polskiemu Kazimierzowi IV Jagiellończykowi
- 1462 – król Czech Jerzy z Podiebradów na zjeździe z Kazimierzem Jagiellończykiem w Głogowie zobowiązał się nie rościć pretensji do zajętych przez Polskę terenów Śląska
- 1494 – Jan (Janusz) V z braku legalnego potomstwa odsprzedał księstwo Janowi I Olbrachtowi z zagwarantowaniem dożywocia
- 1513 – przyłączenie księstwa do Polski po zabójstwie Janusza V
- 1564 – podpisanie oficjalnego aktu inkorporacji księstwa zatorskiego i oświęcimskiego na sejmie w Warszawie do województwa krakowskiego, jako tzw. powiat śląski[3]. W praktyce Habsburgowie używali jednak nadal nazw obu księstw zobacz np. tytuły Maria Teresa Habsburg.
Książęta zatorscy
Mapy
Księstwo Oświęcimskie i Zatorskie – mapa Abrahama Orteliusa z 1603.
Księstwo oświęcimskie w granicach Korony Królestwa Polskiego na mapie Wacława Grodzieckiego wydanej w 1592 roku.
Księstwo Oświęcimskie i Zatorskie – mapa z 1659
Zmiany granic w średniowieczu w związku z księstwem oświęcimskim
Przypisy
- ↑ Urzędnicy dawnej Rzeczypospolitej XII-XVIII wieku, spisy, pod red. A. Gąsiorowskiego, T. IV, Małopolska (Województwa krakowskie, sandomierskie i lubelskie), Z. 1, Urzędnicy Małopolscy XII-XV wieku, Wrocław-Warszawa-Kraków, 1990, nr 1270, s. 156.
- ↑ Andrzej Nowakowski. Terytoria oświęcimsko-zatorskie w Związku Niemieckim: zarys prawno-historyczny. „Przegląd Historyczny”, s. 785, 1985. Warszawa. ISSN 0033-2186. Tom 76, Numer 4. (pol.).
- ↑ Radosław Truś (2008). Beskid Mały: przewodnik. Oficyna Wydawnicza „Rewasz”. S. 35. ISBN 978-83-89188-77-9.
Linki zewnętrzne
- Zatorskie księstwo, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XIV: Worowo – Żyżyn, Warszawa 1895, s. 462.
- „Książka: Księstwa Oświęcimskie i Zatorskie. Jgnacy Rychlik”
Lenna Królestwa Polskiego 1295−1795
| Własne |
|
|---|---|
| Wspólne z Litwą |
| Rosja |
| ||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Prusy | |||||||
| Austria | |||||||
| Protektorat Austrii, Prus i Rosji (1815–1846) |
Media użyte na tej stronie
1592 Polonia Silesia Wenceslao Godreccio.png
Autor: Wenceslaus Godreccius (cartographer), Abraham Ortelius (print editor), Licencja: CC0
Map of Poland, researched and probably drawn by Wenceslaus Godreccius, printed by Abraham Ortelius in his Theatrum Orbis Terrarum in 1592 (first edited perhaps in 1578). An interesting feature are Polish names even outside the Polish Commonwealth, especially in Silesia.
Autor: Wenceslaus Godreccius (cartographer), Abraham Ortelius (print editor), Licencja: CC0
Map of Poland, researched and probably drawn by Wenceslaus Godreccius, printed by Abraham Ortelius in his Theatrum Orbis Terrarum in 1592 (first edited perhaps in 1578). An interesting feature are Polish names even outside the Polish Commonwealth, especially in Silesia.
Rzeczpospolitapodrozb.png
Autor: Killroyus, Licencja: CC BY-SA 4.0
Zasięg Rzeczypospolitej przed rozbiorami i państwa polskie istniejące po nich.
Autor: Killroyus, Licencja: CC BY-SA 4.0
Zasięg Rzeczypospolitej przed rozbiorami i państwa polskie istniejące po nich.
Rzeczpospolita Rozbiory 4a.png
Autor: Original author was Halibutt, translation by Alokasta, Licencja: CC BY-SA 3.0
Mapa rozbiorów Polski
Autor: Original author was Halibutt, translation by Alokasta, Licencja: CC BY-SA 3.0
Mapa rozbiorów Polski
Oswiecz et Zator.jpg
The Dukedomes of Oswitz and Zator. Lawrence H. Slaughter Collection of English maps, charts, globes, books and atlases . Abraham Ortelius his epitome of the theater of the worlde. Nowe latlye ... renewed and augmented ... / by Micheal Coignet, mathematitian of Antwarpe.
The Dukedomes of Oswitz and Zator. Lawrence H. Slaughter Collection of English maps, charts, globes, books and atlases . Abraham Ortelius his epitome of the theater of the worlde. Nowe latlye ... renewed and augmented ... / by Micheal Coignet, mathematitian of Antwarpe.
KsięstwoZatorskiePodKoniecSredniowiecza.png
Autor: D T G, Licencja: CC BY-SA 4.0
Duchy of Zator after the splitting from the Duchy of Auschwitz in 1445;
Autor: D T G, Licencja: CC BY-SA 4.0
Duchy of Zator after the splitting from the Duchy of Auschwitz in 1445;
Rzeczpospolita.png
Autor: Halibutt, Licencja: CC-BY-SA-3.0
Commonwealth of Both Nations at the peak of its strength. The areas marked with light pink were lost to:
Autor: Halibutt, Licencja: CC-BY-SA-3.0
Commonwealth of Both Nations at the peak of its strength. The areas marked with light pink were lost to:
- Brandenburg in the treaties of Welawa and Bydgoszcz in 1657
- Sweden and Brandenburg in the treaty of Oliwa in 1660
- Muscovy in the Treaty of Andruszów in 1667
- Muscovy in the Grzymułtowski's Peace Treaty of 1686
Księstwo oświęcimskie.png
Autor: D T G, Licencja: CC BY-SA 4.0
Duchy of Oświęcim Auschwitz:
Autor: D T G, Licencja: CC BY-SA 4.0
Duchy of Oświęcim Auschwitz:
- red borders - before 1445
- green borders - area of Żywiec lost in 1450s
- yellow borders - Duchy of Zator after 1445;
Sources:
- Krzysztof Rafał Prokop: Księstwa oświęcimskie i zatorskie wobec Korony Polskiej w latach 1438-1513. Dzieje polityczne, s. 74, 151
- Julian Zinkow: Wokół Kalwarii Zebrzydowskiej i Lanckorony, s. 22,23,98
- Radosław Truś: Beskid Mały. Przewodnik. Rewasz. s. 34
.jpg)
"Ducatus Oswieczensis et Zatoriensis." (22240174372).jpg
Autor: Fondo Antiguo de la Biblioteca de la Universidad de Sevilla from Sevilla, España, Licencja: CC BY 2.0
Mapa Księstwa oświęcimskiego i zatorskiego, 1659
Autor: Fondo Antiguo de la Biblioteca de la Universidad de Sevilla from Sevilla, España, Licencja: CC BY 2.0
Mapa Księstwa oświęcimskiego i zatorskiego, 1659
Duchy of Auschwitz border changes.png
Autor: D T G, Licencja: CC BY-SA 4.0
Border changes of the duchy of Oświęcim/Auschwitz'
Autor: D T G, Licencja: CC BY-SA 4.0
Border changes of the duchy of Oświęcim/Auschwitz'
- red: Polish/Czech state border after 1327;
- green: new state border after the purchase of Oświęcim (1457) and Zator (1494);
- red dots: the border between Zator and Oświęcim since 1445;
- black dots: around 1450 Oświęcim lost control of Żywiec;
Background from File:Działania podczas wojny polsko niemieckiej 1002-1005-es.svg;
Internal borders from File:Księstwo oświęcimskie.png
