Kuźnia Raciborska

Kuźnia Raciborska

miasto w gminie miejsko-wiejskiej
Urząd miejski w Kuźni Raciborskiej
Herb Flaga
Państwo	Polska
Województwo	śląskie
Powiat	raciborski
Gmina	Kuźnia Raciborska
Data założenia	XVII w.
Prawa miejskie	1967
Burmistrz	Paweł Macha
Powierzchnia	31,75 km²
Populacja (30.06.2016) • liczba ludności • gęstość	5409[1] 171,8 os./km²
Strefa numeracyjna	32
Kod pocztowy	47-420
Tablice rejestracyjne	SRC
Położenie na mapie gminy Kuźnia Raciborska Kuźnia Raciborska
Położenie na mapie Polski (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de Kuźnia Raciborska
Położenie na mapie województwa śląskiego Kuźnia Raciborska
Położenie na mapie powiatu raciborskiego Kuźnia Raciborska
50°12′00″N 18°18′41″E/50,200000 18,311389
TERC (TERYT)	2411054
SIMC	0940884
Urząd miejski ul. Słowackiego 4 47-420 Kuźnia Raciborska
Strona internetowa

Kuźnia Raciborska (śl. Raciborskô Kujźnia^[2], niem. Ratiborhammer^[3]) – miasto w południowej Polsce, wchodzące w skład powiatu raciborskiego w województwie śląskim, siedziba władz gminy miejsko-wiejskiej Kuźnia Raciborska.

Kuźnia Raciborska leży w Kotlinie Raciborskiej, w dolinie Odry nad jej prawym dopływem Rudą. Miejscowość znajduje się w granicach Parku Krajobrazowego Cysterskie Kompozycje Krajobrazowe Rud Wielkich utworzonego w 1993 roku^[4][5].

Demografia

Piramida wieku mieszkańców Kuźni Raciborskiej w 2014 r.^[1]:

Podział administracyjny

Miasto podzielone jest na dwie jednostki pomocnicze:

• Osiedle – Stara Kuźnia
• Osiedle – Osiedle Nr 1.

Historia

Kościół parafialny św. Marii Magdaleny w Kuźni Raciborskiej

Fragment ul. Słowackiego w centrum miasta

Pierwszą odnotowaną w dokumentach stałą osadą na terenie obecnego miasta było założone w 1641 roku osiedle hutnicze Segenberg. W ślad za nim powstawały w okolicy kolejne osady kuźnicze, hutnicze i smolarskie. W XVIII w. wraz z postępem technicznym zastąpiono przestarzałe i nieefektywne dymarki piecami fryszerskimi. Według spisu z 1747 roku, wieś liczyła 274 mieszkańców i posiadała folwark. W tym samym roku wzniesiono figurę św. Jana Nepomucena. W 1791 następuje przejęcie zakładów hutniczych przez króla pruskiego. W 1803 uruchomiono pierwszą szkołę. W miejscowości oprócz fryszerki pracuje także gwoździarnia i młot parowy. Wzrasta też liczna mieszkańców, osiągając 765 osób w 1830, w tym 12 ewangelików i 16 żydów.

W roku 1846 doprowadzono linię kolejową, co wpłynęło na dalszy rozwój miejscowości, mającej odtąd bezpośrednie połączenie z Kędzierzynem i Raciborzem. W 1845 Anton Magnus Schoenawa uruchomił własną hutę, nazywając ją Hoffnungshütte, w której to w 1893 oddano do użytku nowoczesną jak na owe czasy odlewnię żeliwa. Liczba mieszkańców przekroczyła 1000 w Kuźni i 650 w byłym folwarku, tzw. Nowej Kuźni. W 1907 r. przestawiono profil huty na produkty przeznaczone dla kolejnictwa. Zakład rozbudowano podczas II wojny światowej, zmieniając nazwę na Schondorff Hegenscheidt-Werke, podjęto produkcję części dla lotnictwa. Rozbudowy nie ukończono ze względu na zbliżający się front.

29 stycznia 1945 roku Kuźnia Raciborska została zajęta przez Armię Czerwoną, a następnie przekazana polskiej administracji. 6 kwietnia 1945 Ministerstwo Bezpieczeństwa Publicznego utworzyło Centralne Obozy Pracy. Obóz pracy nr 122 powstał w Kuźni Raciborskiej^[6].

7 lipca 1946 roku rozpoczęła pracę Fabryka Wyrobów Metalowych “Rafo” (obecnie Rafamet). W 1947 uruchomiono przy fabryce szkołę zawodową. We wrześniu 1948 otwarta została gminna biblioteka^[7].

W latach 1954–1955 wieś należała i była siedzibą władz gromady Kuźnia Raciborska, w roku 1956 przekształcona w osiedla typu miejskiego, a w 1967 uzyskuje prawa miejskie. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa katowickiego.

W latach 1962–1990 działał w Kuźni Raciborskiej 11 Dywizjon Rakietowy Obrony Powietrznej.

Władze miasta

Burmistrzowie od 1990 r.

• Witold Cęcek (1990-2002)
• Ernest Emrich (2002–2006)
• Rita Serafin (2006–2014)
• Paweł Macha (od 2014)

Wspólnoty wyznaniowe

Na terenie miasta działalność duszpasterską prowadzi parafia rzymskokatolicka św. Marii Magdaleny oraz Kościół Boży w Chrystusie Zbór Kościół In Plus – protestancka wspólnota o charakterze ewangelicznym.

Edukacja

W Kuźni Raciborskiej znajdują się dwa przedszkola oraz jedna szkoła podstawowa^[8]:

• Przedszkole nr 1 w Kuźni Raciborskiej z Oddziałem Zamiejscowym w Turzu, ul. Słowackiego 18
• Przedszkole nr 2, ul. Bohaterów Westerplatte 1
• Szkoła Podstawowa im. Jana Wawrzynka, ul. Piaskowa 28.

Towarzystwa i organizacje

• Hufiec ZHP Ziemi Raciborskiej im. Alojzego Wilka^[9]
• Towarzystwo Miłośników Ziemi Raciborskiej – Koło w Kuźni Raciborskiej^[10]
• Towarzystwo Przyjaciół Dzieci^[11]
• Związek Rencistów, Emerytów i Inwalidów^[12]
• Koło DFK
• Uniwersytet Trzeciego Wieku^[13]
• Kościół In Plus^[14]

Kultura

Lista imprez odbywających się cyklicznie w Kuźni Raciborskiej:

• Rodzinny Rajd Rowerowy prowadzący przez Nadleśnictwo Rudy Raciborskie wzdłuż trasy wielkiego pożaru lasu z 1992 r.^[15]
• Kuźniański Bieg Niepodległości odbywający się corocznie w Święto Niepodległości^[16]
• Kuźniański Półmaraton Leśny, odbywający się na początku wiosny od 2016 r.^[17]

Pomniki i tablice

• Pomnik Zwycięstwa przy ulicy Kościelnej, odsłonięty w 1970 r. w celu uczczenia XXV rocznicy zwycięstwa nad faszyzmem^[18]. Wraz z tablicą upamiętniającą żołnierzy 6 batalionu powietrznodesantowego, którzy zginęli 8.10.2019 roku podczas prac patrolu rozminowania przy usuwaniu niewybuchów z pobliskich lasów^[19].
• Pomnik ku czci mieszkańców Kuźni Raciborskiej przy kościele św. Marii Magdaleny, wzniesiony w 1922 r. w celu upamiętnienia ofiar śmiertelnych z I wojny światowej. W 2003 r. wmurowano płytę upamiętniającą kuźniańskie ofiary II wojny światowej
• Pomnik i krzyż ku pamięci dwóch strażaków, którzy zginęli w wielkim pożarze lasu w 1992 r.^[20]
• Drewniana kapliczka z figurą św. Jana Nepomucena przy ul. Arki Bożka, pochodząca z połowy XIX w.^[21]
• Tablica i drewniana rzeźba Antona Magnusa Schoenawy, twórcy przemysłu metalurgicznego w Kuźni Raciborskiej (na skwerze pomiędzy ulicą Klasztorną i Arki Bożka)^[22]
• Tablica na cześć pochodzącego z Kuźni Raciborskiej Adalberta Kurzeji (skwer przy ul. Topolowej)^[23]
• Tablice na cześć Alfonsa Górnika i Adama Kocura, międzywojennych burmistrzów Katowic, pochodzących z Kuźni Raciborskiej^[23]

Komunikacja

Kolej

Kuźnia Raciborska posiada bezpośrednie połączenia kolejowe z następującymi miastami: Bielsko-Biała, Czechowice-Dziedzice, Kędzierzyn-Koźle, Opole, Pszczyna, Racibórz, Wrocław, Warszawa, Poznań oraz Bydgoszcz. Na stacji kolejowej w Kuźni Raciborskiej zatrzymują się pociągi POLREGIO oraz InterCity^[24].

Komunikacja autobusowa

Kuźnia Raciborska posiada bezpośrednie połączenia autobusowe z następującymi miastami: Gliwice, Racibórz, Ruda Kozielska, Rybnik, Kędzierzyn-Koźle, Katowice. Komunikację autobusową obsługuje PKS Racibórz Sp. z o.o., PKS Connex Kędzierzyn-Koźle Sp. z o.o., Zarząd Transportu Zbiorowego w Rybniku. Przystanki PKS znajdują się na terenie całego miasta.

Najbliższe lotniska

• Port lotniczy Ostrava-Mošnov (w odległości 73 km)
• Port lotniczy Katowice-Pyrzowice (81 km)
• Port lotniczy Kraków-Balice (126 km)

Drogi

Przez miasto przebiegają drogowe szlaki komunikacyjne. Są to m.in.:

• droga wojewódzka nr 922: Nędza – Kuźnia Raciborska
• droga wojewódzka nr 425: Rudy – Kuźnia Raciborska – Dziergowice – Bierawa
• ODW – Odrzańska Droga Wodna łącząca Bałtyk i Europę zach/wsch, potencjalny szlak Odra-Dunaj.

Miasta partnerskie

• Kelheim
• Odry

Szlaki turystyczne

Szlak im. Polskich Szkół Mniejszościowych

• Trasa: Chałupki – Tworków – Racibórz – Markowice – Łęg – Kuźnia Raciborska – Bierawa

Ciekawostki

• 13 października 2017 r. w Kuźni Raciborskiej otwarto pierwszą na świecie ulicę Roberta Lewandowskiego^[25]

Zobacz też

• Pożar lasu koło Kuźni Raciborskiej 26 sierpnia 1992
• Kuźnia Nieborowska
• Helmut Kapp

Przypisy

Linki zewnętrzne

• Kuźnia-Raciborska, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. V: Kutowa Wola – Malczyce, Warszawa 1884, s. 11 .