Kuźniczysko

Kuźniczysko

wieś
Ewangelicki kościół w centrum wsi.
Państwo	Polska
Województwo	dolnośląskie
Powiat	trzebnicki
Gmina	Trzebnica
Sołectwo	Kuźniczysko
Wysokość	113 m n.p.m.
Liczba ludności (III 2011)	378[1]
Strefa numeracyjna	71
Kod pocztowy	55-100
Tablice rejestracyjne	DTR
SIMC	0881549
Położenie na mapie gminy Trzebnica Kuźniczysko
Położenie na mapie Polski (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de Kuźniczysko
Położenie na mapie województwa dolnośląskiego Kuźniczysko
Położenie na mapie powiatu trzebnickiego Kuźniczysko
51°22′31″N 17°10′58″E/51,375278 17,182778
Strona internetowa

Kuźniczysko (hist. Polska Kuźnica^[2], niem. Polnisch Hammer) – wieś w Polsce położona w województwie dolnośląskim, w powiecie trzebnickim, w gminie Trzebnica^[3].

Podział administracyjny

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa wrocławskiego.

Nazwa

Pierwotną nazwą była Polska Kuźnica zanim nie została zgermanizowana. Nazwa wywodzi się od polskiego słowa kuźnia i związana jest z polskim osadnictwem. Niemiecki leksykon geograficzny Neumanna wydany w 1905 roku notuje nazwę miejscowości jako Polnisch Hammer^[4]. Z powodu polskiego pochodzenia w latach 1937-1945 nazistowska administracja III Rzeszy zmieniła nazwę na nową, całkowicie niemiecką - Groß Hammer^[5] usuwając z niej pierwszy człon Polnisch.

Zabytki

Do wojewódzkiego rejestru zabytków wpisany jest^[6]:

• kościół ewangelicki, obecnie rzymskokatolicki pw. Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Marii Panny, drewniany, z XVIII w^[7].

Młyn wodny

Dzieje

Pierwsze wzmianki o młynie wodnym w Kuźniczysku sięgają roku 1785^[8], kiedy wieś zamieszkiwało 400 osób. Wiadomo jednak, że młyn istniał w tym miejscu dużo wcześniej - od XVI wieku. W XIX wieku obok młyna wybudowany został zespół dworski obejmując młyn i nadając mu nazwę dworski. Obiekt był kilkukrotnie przebudowywany. W roku 1870 w młynie została wybudowana trzecia kondygnacja, na którą wstawiono odsiewacze mąki. Ostatnia przebudowa nastąpiła w latach 1927-1931. Wymieniono wszystkie dotychczasowe urządzenia technologiczne oraz zmieniono napęd. W roku 1927 wybudowano nowe koryto Sąsiecznicy w stronę obecnej szkoły podstawowej, jaz oraz staw jako zbiornik dla potrzeb napędu technologii. Stare koryto rzeki przyjęło nazwę Młynówka. Ze względu na panujące susze, a tym samym niski poziom wody w rzece, w roku 1930 wybudowano obok młyna pierwszą w okolicy trafostację, zasilającą silnik pędni głównej. Od tego momentu rozpoczął się proces elektryfikacji wsi. W roku 1931 zlikwidowano drewniane koło nasiębierne i zabudowano nowoczesną turbinę Francisa.

Galeria

• 

  Gościniec Knuhr,s Gasthof po 1930r. (zabudowania dworskie) z tyłu widać młyn dworski

• 

  Postkomunistyczna hala w miejscu gościńca, młyn niewidoczny za drzewami

• 

  Dom młynarza i młyn dworski po 1930r.

• 

  Dom młynarza i młyn dworski obecnie

• 

  Dom młynarza i staw po 1930r. (z prawej trafostacja)

• 

  Dom młynarza i staw obecnie

Współczesność

W kwietniu 2012 roku nastąpiło uroczyste otwarcie Izby Tradycji Młynarskich^[9] i udostępnienie młyna zwiedzającym. Tym samym obiekt stał się punktem węzłowym sieci Małych Muzeów Domowych zrzeszających muzealników z Polski, Czech, Słowacji, Litwy, Ukrainy i Niemiec. Od tego czasu młyn daje odwiedzającym możliwość odbycia lekcji „żywej historii” oraz zapoznania się z jednym z ginących zawodów.

Od czerwca 2012 roku oferta turystyczna wzbogacona została o grę terenową „Sekrety Wodnego Młyna”. Quest ten na początku 2013 roku zdobył główną nagrodę w konkursie na „Najlepszą Wyprawę Odkrywców po Kocich Górach”^[10]. Karta wyprawy dostępna jest na stronie www.wyprawyodkrywcow.pl. Młyn można zwiedzać, a quest przechodzić codziennie po uprzednim umówieniu się.

Przypisy

Bibliografia

• Max Broesike: Neumans Orts- und Verkehrs-Lexi des Deutschen Reichs. Leipzig und Wien: Verlog des Bibliographischen Instituts, 1905.