Kubek wypływowy

Kubek Forda 4 mm

Kubek wypływowy (lepkościomierz) – naczynie służące do pomiaru lepkości cieczy, np. farb ciekłych, lakierów. Kształt, pojemność i średnica otworu w dnie zależy od rodzaju kubka i jest określona przez odpowiednią normę. Pomiaru lepkości dokonuje się przez napełnienie kubka mierzoną cieczą i dopuszczenie do swobodnego wypływu cieczy przez otwór w dnie kubka. Czas zupełnego wypływu cieczy podawany w sekundach jest wprost proporcjonalny do lepkości cieczy. Ponieważ lepkość cieczy maleje ze wzrostem temperatury, to przyjęto do pomiaru stosować jednakowe warunki: temperatura 20 °C, ciśnienie 1013,25 hPa.

Kubek wypływowy jest szczególnie przydatny podczas przygotowywania farb i lakierów do nakładania natryskowego pistoletem powietrznym, gdzie istotne jest przygotowanie mieszaniny roboczej rozcieńczonej do odpowiedniej lepkości. Kubek również znajduje swe zastosowanie w poligrafii, np. do pomiaru lepkości lakierów dyspersyjnych. W Polsce najbardziej rozpowszechniony jest kubek Forda o średnicy otworu wypływowego 4 mm.

Tabela porównawcza wskazań najczęściej stosowanych kubków:
Nazwa kubka FRIKMAR AFNOR FORD ZAHN ERICHSEN GS 
Średnica otworu
wypływowego (w mm)
 4 4 4 2 3 3
Pojemność kubka (w cm³) 100 100 100 43 100 110
Czas wypływu (w s)
dla cieczy o określonej
lepkości w tych samych
warunkach tempera-
tury i ciśnienia
(20 °C i 1013,25 hPa)
 32 41 36 43 84 294
 24 30 29 32 55 195
 22 27 25 28 52 165
 20 25 23 27 46 146
 19 23 22 25 42 126
 18 22 19 23 40 112
 17 21 18 22 38 105
 16 20 17 21 34 85
 15 18 15 19 31 68

Na podobnej zasadzie działa lejek Marsha.

Media użyte na tej stronie

Kubek-forda.JPG
Autor: Dariusz.Biegacz, Licencja: CC BY-SA 4.0
wiskometr - kubek forda 4 mm