Kubek wypływowy
Kubek wypływowy (lepkościomierz) – naczynie służące do pomiaru lepkości cieczy, np. farb ciekłych, lakierów. Kształt, pojemność i średnica otworu w dnie zależy od rodzaju kubka i jest określona przez odpowiednią normę. Pomiaru lepkości dokonuje się przez napełnienie kubka mierzoną cieczą i dopuszczenie do swobodnego wypływu cieczy przez otwór w dnie kubka. Czas zupełnego wypływu cieczy podawany w sekundach jest wprost proporcjonalny do lepkości cieczy. Ponieważ lepkość cieczy maleje ze wzrostem temperatury, to przyjęto do pomiaru stosować jednakowe warunki: temperatura 20 °C, ciśnienie 1013,25 hPa.
Kubek wypływowy jest szczególnie przydatny podczas przygotowywania farb i lakierów do nakładania natryskowego pistoletem powietrznym, gdzie istotne jest przygotowanie mieszaniny roboczej rozcieńczonej do odpowiedniej lepkości. Kubek również znajduje swe zastosowanie w poligrafii, np. do pomiaru lepkości lakierów dyspersyjnych. W Polsce najbardziej rozpowszechniony jest kubek Forda o średnicy otworu wypływowego 4 mm.
Nazwa kubka | FRIKMAR | AFNOR | FORD | ZAHN | ERICHSEN | GS |
Średnica otworu wypływowego (w mm) | 4 | 4 | 4 | 2 | 3 | 3 |
Pojemność kubka (w cm³) | 100 | 100 | 100 | 43 | 100 | 110 |
Czas wypływu (w s) dla cieczy o określonej lepkości w tych samych warunkach tempera- tury i ciśnienia (20 °C i 1013,25 hPa) | 32 | 41 | 36 | 43 | 84 | 294 |
24 | 30 | 29 | 32 | 55 | 195 | |
22 | 27 | 25 | 28 | 52 | 165 | |
20 | 25 | 23 | 27 | 46 | 146 | |
19 | 23 | 22 | 25 | 42 | 126 | |
18 | 22 | 19 | 23 | 40 | 112 | |
17 | 21 | 18 | 22 | 38 | 105 | |
16 | 20 | 17 | 21 | 34 | 85 | |
15 | 18 | 15 | 19 | 31 | 68 |
Na podobnej zasadzie działa lejek Marsha.