Kuchnia estońska

Pieczona wieprzowina

Odmiana pyz z nadzieniem mięsnym

Uliczna sprzedaż kiluvõileib w Tallinnie

Estońskie chleby w Tartu

Kohuke – wersja przemysłowa

Kuchnia estońska – narodowa kuchnia Estonii.

Charakterystyka ogólna

Tradycja

Kuchnia estońska, z uwagi na położenie kraju w północno-wschodnim rejonie Europy, nad Morzem Bałtyckim, charakteryzuje się pewną skromnością, nie pozbawioną jednak regionalnych specjałów. Wśród używanych produktów dominują dania mięsne, rybne (śledź, okoń, flądra, szprot^[1]) oraz mączne, w tym bardzo często spożywany chleb (przede wszystkim żytni oraz gruboziarnisty - pszenny^[2]). Warzywa i owoce spożywane są rzadziej, a jeśli już to najczęściej kapusta (zwłaszcza kiszona) i rzepa (od XIX wieku także ziemniaki)^[2]. Kuchnia Estonii zbliżona jest do kuchni fińskiej ze znacznymi wpływami kuchni niemieckiej, rosyjskiej^[3] i szwedzkiej. Ta ostatnia odcisnęła swe piętno w wiekach XVII i XVIII, kiedy to Estonia była częścią Szwecji, a rosyjska w czasach imperialnych i radzieckich. W kuchni estońskiej bardzo ostrożnie używa się wszelkich ziół i przypraw, a jeśli już to koperku (do śledzi), majeranku (do kaszanki), kminku (do sera białego), a pietruszki i selera do niektórych zup na bazie mięsnej. Z uwagi na rozwiniętą hodowlę krów popularne jest mleko oraz śmietana, w tym śmietanowe sosy – kastmed. W kuchni estońskiej silnie akcentowane są dania rybne^[4]. Słodzenie potraw odbywa się głównie miodem – cukier był praktycznie w przeszłości niestosowany^[2]. Obfite lasy porastające kraj są ponadto źródłem owoców runa leśnego, grzybów (bardzo popularnych) i dziczyzny^[1].

Ziemie Estonii były przez wieki dość ubogie, stąd wiele potraw tamtejszej kuchni jest bardzo prostych i mających przede wszystkimi zaspokoić elementarny głód^[5].

Współczesność

Po upadku ZSRR kraj stał się atrakcyjny dla turystyki kulinarnej z uwagi na stosunkowo niskie ceny i rozwijającą się sieć dobrych restauracji. Powstały restauracje innych tradycji kulinarnych, a także łączące kuchnię estońską z obcymi. Rozwinęło się też wysokiej jakości ogrodnictwo i sadownictwo. Do menu włączono nieznane wcześniej składniki lub rzadko stosowane. Licznie powstają małe browary, w tym restauracyjne^[1].

Charakterystyczne dania

Dania główne

• pieczona i smażona wieprzowina z dodatkiem kapusty i ziemniaków,
• kaszanka również z dodatkiem kapusty i ziemniaków,
• sałaka, czyli śledź bałtycki,
• sült – galart wieprzowy,
• mulgikapsad – sztandarowe danie z kapusty^[4],
• kama – drobna kasza z rozdrobnionym grochem polana zsiadłym mlekiem,
• polewka z mąki i krupy,
• kasza jęczmienna^[2],
• kiluvõileib – kanapka ze szprotem^[5],
• mulgipuder – odmiana purée ziemniaczanego^[5],
• zupa z węgorza^[1].

Dodatki

• 

  Ryby popularne w regionie Setomaa
  do dań głównych często dodaje się chleb żytni lub pszenny (razowy), także domowego wypieku, ze świeżym masłem - bochenki mają bardzo różne kształty i receptury^[3],
• korp – sernik z kminkiem i solą,
• kahja – biały ser z kminkiem^[2].

Desery i słodycze

• owoce, głównie jabłka, orzechy włoskie i orzechy laskowe,
• kringle – ciastka w formie ósemek z kardamonem,
• ciasteczka cynamonowe,
• płaskie ciastka imbirowe,
• kasza manna ugotowana z sokiem żurawinowym i zalana mlekiem^[2],
• kohuke – twarożek świeżo wyciskany, często z nadzieniem owocowym (obecnie sprzedawany w formie przemysłowo wytwarzanych batoników)^[5],
• kama – mieszanina mąki różnych ziaren, najczęściej jęczmienia, żyta, owsa i grochu używana do różnorodnych wypieków^[5].

Napoje

W Estonii bardzo popularne jest piwo. Pije się też napój na bazie młodego piwa, zabielany śmietaną i słodzony miodem, pity do kahji – białego sera^[2]. Popularne są także likiery, w tym najbardziej znany – Vana Tallinn (dodawany m.in. do kawy i deserów). Bardzo popularne jest mleko, także zsiadłe oraz domowe soki owocowe^[1].

Zobacz też

• kuchnia litewska

Przypisy