Kuchnia fińska

Ten artykuł od 2011-12 wymaga zweryfikowania podanych informacji. Należy podać wiarygodne źródła, najlepiej w formie przypisów bibliograficznych. Część lub nawet wszystkie informacje w artykule mogą być nieprawdziwe. Jako pozbawione źródeł mogą zostać zakwestionowane i usunięte. Dokładniejsze informacje o tym, co należy poprawić, być może znajdują się w dyskusji tego artykułu. Po wyeliminowaniu niedoskonałości należy usunąć szablon {{Dopracować}} z tego artykułu.

Karjalanpiirakat – tradycyjne fińskie pierogi z cienkiego ciasta żytniego z nadzieniem z ryżu. Przed podaniem na gorącym cieście rozsmarowuje się masło, często zmieszane z drobno pokrojonym gotowanym jajkiem (voimuna paisti)

Kuchnia fińska – sztuka kulinarna Finlandii; ogół potraw i napojów charakterystycznych dla tego kraju.

Łączy dania tradycyjne i haute cuisine z nowoczesną kuchnią w stylu kontynentalnym. Ryby i mięso odgrywają ważną rolę w tradycyjnych fińskich potrawach z zachodniej części kraju, a dania z części wschodniej tradycyjnie bazują na różnych warzywach i grzybach. Fińska kuchnia często używa pełnoziarnistych produktów (żyto, jęczmień, owies) i jagód (np. borówki, brusznice moroszki i owoców rokitnika). Różne odmiany rzepy były powszechne w tradycyjnych potrawach, ale zostały zastąpione przez ziemniaki po ich wprowadzeniu w XVIII wieku. Mleko i jego pochodne, jak maślanka są powszechnie stosowane.

W 2007 roku w głosowaniu zorganizowanym przez gazetę „Iltalehti” czytelnicy uznali karjalanpaisti za fińskie danie narodowe^[1], natomiast w 2016 w podobnym głosowaniu zorganizowanym przez Suomalaisen ruokakulttuurin edistämissäätiö ELO daniem narodowym wybrano chleb żytni, a karjalanpaisti zajęło drugie miejsce^[2][3].

Potrawy

Leipäjuusto tu podany z dżemem z moroszki

Tradycyjne potrawy fińskie to:^[4]

• Kaalikääryleet – ruloniki z kapusty
• Dziczyzna: mięso z jelenia, łosia, kaczki, zająca itp.
• Hernekeitto – zupa z zielonego groszku, serwowana w czwartki z naleśnikami na deser
• Leipäjuusto także juustoleipä – podpiekany świeży ser krowi
• Viili – jogurt ze fermentowanego mleka
• Perunamuusi – rodzaj purée ziemniaczanego
• Lihapullat – klopsiki, często z sosem
• Palvikinkku i palviliha – wedzona wieprzowina lub wołowina

Desery ^[5]

• Pulla, słodki chleb jedzony jako deser
  • korvapuustit - pulla zwijane w roladki z cynamonem i cukrem
• Złoty deser moroszkowy
• Kiisseli
• Vispipuuro - słodki różowy deser z owsianki i jagód (zazwyczaj brusznic), serwowany z mlekiem i cukrem
• Tarta Runeberga nazwana na cześć poety J.L. Runeberga, podawana w jego wspomnienie 5 lutego.
• Rönttönen - ciastko z nadzieniem brusznicowym
• Pannukakku -naleśnik pieczony w piekarniku^[6]

Przystawki

• Graavilohi - Łosoś marynowany
• Paistettu Matia - smażona ikra
• Veripalttu Kluski z krwią

Potrawy świąteczne

Ostatki

Laskiaispulla

• Laskiaispulla – ciastko nadziewane bitą śmietaną, pastą migdałową lub dżemem

Wielkanoc

• Mämmi – wielkanocny pudding słodzony żytnią owsianką, serwowany z cukrem, mlekiem lub śmietaną
• Pascha – deser pochodzący z Rosji

Vappu

• Sima – miód pitny
• Munkki – smażone ciasto pulla posypane cukrem
• Tippaleipä

Boże Narodzenie

• Joulupöytä (dosł. stół świąteczny) – zestaw wielu typowo świątecznych dań
• Glögi – grzane wino podawane w sezonie zimowym

Kuchnia regionalna

Laponia

Renifer sautée z purée ziemniaczanym, dżemem brusznicowym i kiszonymi ogórkami

• Poronkäristys – mięso renifera krojone w długie i wąskie paski, sautée
• Lohikeitto – zupa z łososia ze śmietaną

Karelia

• Karjalanpiirakat – rodzaj płaskiego pieroga otwartego, składającego się z dwóch warstw: spodniej z ciasta z mąki pszenno-żytniej, oraz wierzchniej, wykonanej z purée ziemniaczanego lub gotowanego ryżu
• Karjalanpaisti – potrawa typu eintopf, częsty element bożonarodzeniowego menu w całej Finlandii
• Sultsina – sprzedawana na rynku w Joensuu i okolicy

Sawonia

• Kalakukko – ciasto z rybnym nadzieniem
• Mykyrokka – zupa z krwi zwierzęcej z pierogami
• Lörtsy – słodkie ciastko nadziewane dżemem

Ostrobotnia i Wyspy Alandzkie

W związku z wyraźnymi wpływami kultury szwedzkiej, kuchnia zachodnia różni się znacząco od wschodniej.

• Klimppisoppa – zupa z mąką i pierogami
• Ålandskie naleśniki – zazwyczaj z resztek owsianki, serwowane z zupą śliwkową
• Szwedzki svartbröd "czarny chleb" ze szwedzkojęzycznych regionów Åland; podobny skärgårdslimpa ("wyspiarski chleb", w nawiązaniu do Åland), wyrabia się na południowym wybrzeżu, a w Malaxie w Ostrobotnii malaxlimpa. Chleb żytni, zabarwiony ciemnym syropem

Inne specjalności

• Mustamakkara z Tampere – kiełbasa z krwi
• Rössypottu z Oulu – eintopf z dziczyzny i wieprzowiny
• Hapanvelli z Virolahti – żytnia owsianka z groszkiem

Posiłki

Lohikeitto – popularna w krajach nordyckich zupa z łososia

W Finlandii spożywane są trzy główne posiłki w ciągu dnia: śniadanie, obiad i kolację. Posiłki są często jednodaniowe, składające się z mięsa, do tego ziemniaków, ryżu lub makaronu. Zupy nie są podawane na przystawki, częściej są cięższym pojedynczym posiłkiem. Podczas posiłków pije się często wodę, nalewaną prosto z kranu.

Śniadanie

Śniadanie jest postrzegane jako istotny posiłek i zwykle składa się z kanapek. Kanapka jest często posmarowana margaryną, ma pikantne dodatki, takie jak żółty ser lub wędliny. Produkty z kwaśnego mleka, takie jak jogurt lub viili są także powszechne, zazwyczaj podawane w misce z płatkami kukurydzianymi lub muesli, a czasem z cukrem, owocami lub dżemem. Je się też owsiankę (puuro) i spożywane z masłem voisilmä lub z mlekiem, owocami lub dżemem, zwłaszcza z malin lub truskawek (czasami z borówek). Napoje to mleko, soki, herbaty lub kawy.

Przerwy na kawę

Finowie piją dużo kawy. Piciu kawy często towarzyszą słodkie bułki lub kanapki. Większość firm wyznacza czas wolny na przerwy na kawę, a podawanie kawy jest nieodłączną częścią każdej wizyty w prywatnym domu.

Przypisy