Kukang mały
Nycticebus pygmaeus[1] | |||
Bonhote, 1907[2] | |||
![]() | |||
Systematyka | |||
Domena | |||
---|---|---|---|
Królestwo | |||
Typ | |||
Podtyp | |||
Gromada | |||
Podgromada | |||
Infragromada | |||
Rząd | |||
Podrząd | |||
Rodzina | |||
Rodzaj | kukang | ||
Gatunek | kukang mały | ||
Synonimy | |||
| |||
Kategoria zagrożenia (CKGZ)[4] | |||
![]() | |||
Zasięg występowania | |||
(c) IUCN Red List of Threatened Species, species assessors and the authors of the spatial data., CC BY-SA 3.0 |
Kukang mały[5], lori mały (Nycticebus pygmaeus) – gatunek ssaka naczelnego z podrodziny Lorisinae w obrębie rodziny lorisowatych zamieszkujący lasy deszczowe południowo-wschodniej Azji. Przez niektórych biologów uważany za podgatunek kukanga większego.
Zasięg występowania
Kukang mały występuje w Laosie, Wietnamie i wschodniej Kambodży (na wschód od rzeki Mekong); dokładna granica na zachodzie niepewna, ale wydaje się być nieobecny (lub przynajmniej bardzo rzadki) na skrajnej zachodniej części równin Mekongu; dane z południowej Chińskiej Republiki Ludowej (południowo-wschodni Junnan) są niepewne i mogą być oparte na uwolnionych okazach żyjących w niewoli sprowadzonych z innych miejsc[6].
Taksonomia
Gatunek po raz pierwszy naukowo opisał w 1907 roku brytyjski przyrodnik John Lewis James Bonhote nadając mu nazwę Nycticebus pygmaeus[2]. Jako miejsce typowe odłowu holotypu wskazał Nha Trang, w Wietnamie[2][7].
Kolor futra nie zmienia się w całym zasięgu występowania[6]. Chociaż sympatryczny z N. bengalensis, nie ma dowodów na występowanie mieszańców[6]. Autorzy Illustrated Checklist of the Mammals of the World uznają ten takson za gatunek monotypowy[6].
Etymologia
- Nycticebus: gr. νυκτι- nukti- „nocny”, od νυξ nux, νυκτος nuktos „noc”; κηβος kēbos „długoogoniasta małpa”[8].
- pygmaeus: łac. pygmaeus „karłowaty”, od gr. πυγμαιος pugmaios „karłowaty, wielkości pięści”, od πυγμη pugmē „pięść”[9].
Wygląd
Długość ciała (bez ogona) samic 19,5–23 cm, samców 20–23 cm, długość ogona 1,8 cm; masa ciała samic około 428 g, samców około 420 g[10]. Krótkie, wełniste futro przybiera barwy od szarobrązowej do rudobrązowej. Na grzbiecie i szyi mogą występować ciemne pasy. Oczy są duże, okrągłe, umieszczone z przodu głowy. Uszy małe, zazwyczaj zakryte futrem. Zwierzę nie posiada ogona. Łapy bardzo silne, wyposażone w przeciwstawny kciuk, palce zakończone paznokciami, z wyjątkiem drugiego palca tylnej nogi zaopatrzonego w pazur.
Tryb życia
Prowadzą nocny tryb życia, dzień przesypiają zwinięte w kłębek. Żyją w luźnych stadach złożonych z 1 samca i kilku samic. Samce agresywnie bronią swego terytorium, jego granice znaczą moczem. Ich głównymi zmysłami są wzrok i węch. Poruszają się zazwyczaj bardzo powoli, mogą na długi czas zastygnąć w bezruchu. Przestraszone jednak potrafią szybko uciec, skacząc z gałęzi na gałąź.
Pożywienie
Ich dieta jest różnorodna. Żywią się owadami, mięczakami, jajami, jaszczurkami, ptakami, małymi ssakami, owocami i innymi częściami roślin.
Rozmnażanie
Lori mały rozmnaża się co 12–18 miesięcy. Samce posiadają haremy złożone z kilku samic. Po trwającej ok. 190 dni ciąży samica rodzi 1–2 młode, które karmi mlekiem przez ok. 9 miesięcy. Małe po narodzinach są w pełni rozwinięte i pokryte futrem. Młode przez jakiś czas podróżują uczepione brzucha matki. Gdy nieco podrosną, samica często zostawia je ukryte wśród roślin. Gdy są już dostatecznie duże, podążają za matką i obserwują ją, ucząc się, jak zdobywać pożywienie. Samice osiągają dojrzałość płciową w wieku 9 miesięcy, samce potrzebują na to 17–20 miesięcy.
Zagrożenie
Człowiek nie poluje na lori małe dla mięsa, głównie z powodu wielkości zwierzęcia. Części ciał tych naczelnych są jednak używane w medycynie naturalnej, lori są także chwytane w celu oswojenia i zamienienia w zwierzęta domowe. Głównym zagrożeniem jest dla nich wycinka lasu. W czasie wojny wietnamskiej wskutek niszczenia lasów gatunek ten niemal wyginął.
Przypisy
- ↑ Nycticebus pygmaeus, [w:] Integrated Taxonomic Information System [online] (ang.).
- ↑ a b c J.L.J. Bonhote. [A collection of Mammals from Annam sent home by Dr. Vassal]. „Abstract of the Proceedings of the Zoological Society of London”. 38, s. 2, 1907. (ang.).
- ↑ Dao Van Tien. Su rune nouvelle espece de Nycticebus au Vietnam. „Zoologischer Anzeiger”. 164, s. 240–243, 1960. (fr.).
- ↑ M. Blair i inni, Nycticebus pygmaeus, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species 2020 [online], wersja 2021-2 [dostęp 2021-08-08] (ang.).
- ↑ W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 34. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).
- ↑ a b c d C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 1: Monotremata to Rodentia. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 168. ISBN 978-84-16728-34-3. (ang.).
- ↑ D.E. Wilson & D.M. Reeder (redaktorzy): Species Nycticebus pygmaeus. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2021-08-08].
- ↑ T.S. Palmer. Index Generum Mammalium: a List of the Genera and Families of Mammals. „North American Fauna”. 23, s. 465, 1904. (ang.).
- ↑ The Key to Scientific Names, J.A. Jobling (red.), [w:] Birds of the World [online], S.M. Billerman et al. (red.), Cornell Lab of Ornithology, Ithaca (ang.).
- ↑ K.A.-I. Nekaris: Family Lorisidae (Angwantibos, Pottos and Lorises). W: R.A. Mittermeier, A.B. Rylands & D.E. Wilson: Handbook of the Mammals of the World. Cz. 3: Primates. Barcelona: Lynx Edicions, 2013, s. 235. ISBN 978-84-96553-89-7. (ang.).
Bibliografia
- N. Bharti: Nycticebus pygmaeus. Animal Diversity Web. [dostęp 2010-06-09]. (ang.).
Media użyte na tej stronie
Autor: (of code) -xfi-, Licencja: CC BY-SA 3.0
The Wikispecies logo created by Zephram Stark based on a concept design by Jeremykemp.
A female Pygmy Slow Loris (Nycticebus pygmaeus) clinging strongly to a human arm
(c) IUCN Red List of Threatened Species, species assessors and the authors of the spatial data., CC BY-SA 3.0
Distribution map for the Pygmy Slow Loris (Nycticebus pygmaeus) range.