Kuklik zwisły

Kuklik zwisły
Ilustracja
Systematyka[1][2]
Domenaeukarionty
Królestworośliny
Podkrólestworośliny zielone
Nadgromadarośliny telomowe
Gromadarośliny naczyniowe
Podgromadarośliny nasienne
Nadklasaokrytonasienne
KlasaMagnoliopsida
Nadrządróżopodobne
Rządróżowce
Rodzinaróżowate
Rodzajkuklik
Gatunekkuklik zwisły
Nazwa systematyczna
Geum rivale L.
Sp. pl. 1:501. 1753
Kategoria zagrożenia (CKGZ)[3]
Status iucn3.1 LC pl.svg

Kuklik zwisły (Geum rivale) – gatunek rośliny należący do rodziny różowatych. Występuje w rejonie Kaukazu, środkowej Azji, w strefie umiarkowanej Ameryki Północnej[4]. Pospolity w całej Polsce, zarówno na niżu, jak i w górach.

Morfologia

Kuklik zwisły – kwiat
Liść
Pokrój
Wysokość 37–100 cm.
Łodyga
Wyprostowana, szorstka, czewonobrunatna, ogruczolona w górnej części. Pod ziemią roślina posiada nierozgałęzione, skośnie rosnące i krótkie kłącze.
Liście
Odziomkowe długoogonkowe, przerywanopierzaste o ząbkowanych odcinkach, górne łodygowe krótkoogonkowe, z drobnymi przylistkami. Szczytowy liść duży, okrągły, trójklapowy.
Kwiaty
Kwiaty czerwonobrunatne na zewnątrz, żółtokremowe wewnątrz, dzwonkowate. Wyrastają na dość długich, cienkich i zwisających szypułkach (stąd polska nazwa gatunkowa rośliny), w czasie owocowania szypułka wyprostowuje się. Płatki korony pięciokrotne (podobnie kielich i kieliszek) szerokie, zawężone w paznokieć, odwrotnie jajowate. Kwiaty posiadają także dodatkowy, złożony z 5 listków kieliszek, który tak jak i kielich jest owłosiony. Wewnątrz kwiatu liczne pręciki i słupki o dwuczłonowych szyjkach.
Owoce
Niełupki zakończone hakowato, osadzone na trzoneczku (karpoforze), tworzące główkowaty owoc zbiorowy.

Biologia i ekologia

Bylina, hemikryptofit. Rośnie pospolicie w lasach, zaroślach, olszynach, na mokrych łąkach, brzegach rzek, strumyków, rowów. W górach rośnie aż po piętro alpejskie. Kwiaty są przedsłupne. Kwitną w maju i czerwcu, zapylane są przez owady.

Zmienność

Tworzy mieszańce z kuklikiem pospolitym[5].

Zastosowanie

Roślina lecznicza, obecnie używana tylko w lecznictwie ludowym[6]. Surowcem zielarskim jest korzeń (Radix Gei rivalis), który zawiera geinę (glikozyd), garbniki, kwasy organiczne i substancje goryczowe[6]. Działa ściągająco, antyseptycznie, przeciwzapalnie[6].

Przypisy

  1. Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS ONE”, 10 (4), 2015, e0119248, DOI10.1371/journal.pone.0119248, PMID25923521, PMCIDPMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
  2. Peter F. Stevens, Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-01-23] (ang.).
  3. Geum rivale, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species [online] (ang.).
  4. Alicja Szweykowska, Jerzy Szweykowski: Słownik botaniczny. Wyd. II, zmienione i uzupełnione. Warszawa: Wiedza Powszechna, 2003, s. 431-432. ISBN 83-214-1305-6.
  5. Lucjan Rutkowski: Klucz do oznaczania roślin naczyniowych Polski niżowej. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 2006. ISBN 83-01-14342-8.
  6. a b c Jan Macků, Jindrich Krejča, Apoloniusz Rymkiewicz: Atlas roślin leczniczych. Wrocław [etc.]: Zakład Narodowy im. Ossolińskich – Wydawnictwo, 1989. ISBN 83-04-03281-3.

Media użyte na tej stronie