Kulaszne

Artykuł

49°24′45″N 22°9′37″E

- błąd

39 m

WD

49°25'59.9"N, 22°10'0.1"E, 49°24'50.76"N, 22°8'4.92"E

- błąd

14 m

Odległość

2495 m

Kulaszne
wieś
Ilustracja
Cerkiew greckokatolicka
Państwo

 Polska

Województwo

 podkarpackie

Powiat

sanocki

Gmina

Komańcza

Liczba ludności (2020)

192[1]

Strefa numeracyjna

13

Kod pocztowy

38-542[2]

Tablice rejestracyjne

RSA

SIMC

0354347[3]

Położenie na mapie gminy Komańcza
Mapa konturowa gminy Komańcza, u góry nieco na prawo znajduje się punkt z opisem „Kulaszne”
Położenie na mapie Polski
Położenie na mapie województwa podkarpackiego
Mapa konturowa województwa podkarpackiego, na dole znajduje się punkt z opisem „Kulaszne”
Położenie na mapie powiatu sanockiego
Mapa konturowa powiatu sanockiego, w centrum znajduje się punkt z opisem „Kulaszne”
Ziemia49°24′45″N 22°09′37″E/49,412500 22,160278

Kulaszne (j. łemkowski Куляшне, w latach 1977–1981 Międzygórze) – wieś w Polsce położona w województwie podkarpackim, w powiecie sanockim, w gminie Komańcza[3][4]. Leży nad potokiem Kulaszne dopływem Osławy. Przez wieś przebiega droga wojewódzka nr 889.

Historia

Osadę lokowano na prawie wołoskim w 1538. Wieś królewska położona na przełomie XVI i XVII wieku w ziemi sanockiej województwa ruskiego[5], w drugiej połowie XVII wieku wieś Kulasne należała do starostwa sanockiego[6]. W dniu 6 kwietnia 1765 roku król Stanisław August Poniatowski darował dobra Kulaszne, będące wówczas częścią starostwa sanockiego, Mikołajowi Mrozowickiemu starościcowi stęgwilskiemu[7]. Do 1772 województwo ruskie, ziemia sanocka. Od 1772 należała do cyrkułu leskiego, a następnie sanockiego w Galicji. Do 1914 powiat sanocki, powiat sądowy Bukowsko. W 1785 wieś liczyła 235 mieszkańców.

W połowie XIX wieku właścicielką posiadłości tabularnej w Kulasznem była Rudolfa Rylska[8]. W 1905 Werner Lipa wraz z dwoma współwłaścicielami posiadał we wsi obszar 180 ha[9].

Od listopada 1918 do stycznia 1919 w obrębie Republiki Komańczańskiej. Po 1947 ludność ukraińska i rusińska została przesiedlona na Ukrainę oraz tzw. ziemie odzyskane. Na początku lat 60. XX wieku kilkadziesiąt wysiedlonych osób powróciło do Kulasznego. W latach 1975–1998 miejscowość położona była w województwie krośnieńskim. Na radzieckich mapach z okresu II wojny światowej jako Кулашне.

Nazwy osobowe

Nazwiska mieszkańców w XIX w.: Baraniecki, Barneczka, Barwicki, Barnecki, Bida, Binik, Chałupniak, Chrin, Ciura, Czura, Chomczyk, Chwaściak, Dembicki, Dembuka, Diak, Dorociak, Dziubak, Fejko, Fenio, Guzik, Hrycyszyn, Hwostiak, Huzels, Inkuła, Jacenko, Jurenko, Jurkowski, Kaczmar, Kaczmarczyk, Kicak, Krepicz, Królik, Kuper, Kupra, Kukułka, Mafko, Maliniak, Marko, Melnik, Michaliszyn, Miszczyszyn, Nycz, Oczicz, Pisarek, Proćko, Sejka, Sekelyk, Seman, Sobko, Stapaj, Stasicki, Strojny, Sydor, Szumski, Szymoka, Szymski, Tejka, Trojanowski, Trzymski, Urban, Wach,Terek

Toponimia

Według Antoniewicza nazwa wsi wywodzi się od albańskiej nazwy kulloše oznaczającej pastwisko[10].

Religia i wyznawcy

Parafia łacińska w Bukowsku do 1947.

Parafia greckokatolicka św. Michała Archanioła w Kulasznem należy do dekanatu sanockiego, który jest jednym z sześciu w archieparchii przemysko-warszawskiej. Do 1947 kościół filialny pw. Św. Michała (wcześniej pw. Św. Eliasza) należał do parafii w Szczawnem.

W Kulasznem znajduje się nowo wybudowana cerkiew greckokatolicka pw. św. Michała Archanioła (na zdjęciu) oraz stary cmentarz obok świątyni. Nowa cerkiew stoi nieopodal miejsca, gdzie znajdowała się pierwotna świątynia greckokatolicka św. Michała Archanioła. Zbudowano ją na początku XX w., a po pożarze w 1974 odbudowano jako kościół rzymskokatolicki.

Turystyka

Przebiega tędy szlak śladami dobrego wojaka Szwejka. Na tutejszym cmentarzu pochowany jest rzeźbiarz, malarz, poeta i bard bieszczadzki Andrzej Wasielewski jako Jędrek Połonina rodem z Brodnicy k. Torunia.

Przypisy

  1. Raport o stanie gminy za rok 2020. Stan ludności 31.12.2020 str.3 [dostęp 2022-01-17]
  2. Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 633 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22].
  3. a b GUS. Wyszukiwarka TERYT
  4. Rozporządzenie w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)
  5. Atlas historyczny Rzeczypospolitej Polskiej wydany z zasiłkiem Akademii Umiejętności w Krakowie , [T. 1] , Epoka przełomu z wieku XVI-ego na XVII-sty. Dział II-gi. "Ziemie Ruskie" Rzeczypospolitej, Dział opracowany przez Aleksandra Jabłonowskiego [...], k. 4.
  6. Lustracja województwa ruskiego 1661–1665. Cz. 1, Ziemia Przemyska i Sanocka, wydali Kazimierz Arłamowski i Wanda Kaput, Wrocław-Warszawa-Kraków 1970, s. 263.
  7. AGAD, Metryka Koronna, Sigillata 29, k. 258
  8. Skorowidz wszystkich miejscowości położonych w królestwie Galicyi i Lodomeryi jakoteż w wielkim księstwie Krakowskiem i księstwie Bukowińskiem, pod względem politycznej i sądowej organizacyi kraju wraz z dokładnem oznaczeniem parafii, poczt i właścicieli tabularnych, ułożony porządkiem abecadłowym. Lwów: Karol Wild, 1855, s. 105.
  9. Alojzy Zielecki, Życie gospodarcze, W epoce autonomii galicyjskiej, w: Sanok. Dzieje miasta. Praca zbiorowa pod redakcją Feliksa Kiryka, Kraków 1995. s. 405.
  10. "Szczególnie ważne są dla nas migracje nazw miejscowych charakterystycznych dla Albanii. ..., wystarczy podać kilka przykładów, nazwa osady w pow. sanockim Kulaszne, może się wiązać z alb. kulloše "Weideplatz" (Godin 393), nazwa przysiółka Magula w Gliniku niemieckim na południe od Jasła" [w:] Włodzimierz Antoniewicz. Pasterstwo Tatr Polskich i Podhala, t. 8. s. 156.

Bibliografia

  • metryki józefińskie z 1785

Linki zewnętrzne

Media użyte na tej stronie

Subcarpathian Voivodeship location map.svg
Autor: SANtosito, Licencja: CC BY-SA 4.0
Location map of Podkarpackie Voivodeship. Geographic limits of the map:
  • N: 50.9 N
  • S: 48.95 N
  • W: 21.03 E
  • E: 23.66 E
Powiat sanocki location map.png
Autor: Smat, Licencja: CC BY-SA 2.0
Location map
POL województwo podkarpackie flag.svg
Flaga województwa podkarpackiego
Bieszczady-Kulaszne.jpg
Autor: PLKristof, Licencja: CC BY-SA 3.0
Widok na Bieszczady Zachodnie z serpentyn w miejscowości Kulaszne
POL gmina Komańcza COA.svg
Herb gminy Komańcza
Kulaszne, cerkiew św. Michała Archanioła (HB4).jpg
Autor: Henryk Bielamowicz, Licencja: CC BY-SA 4.0
Kulaszne, cerkiew św. Michała Archanioła