Kultura grobów jamowych (IV/III tys. p.n.e.)

Obszar kultury grobów jamowych (na żółto), kultura ceramiki sznurowej na czerwono

Kultura grobów jamowychkultura archeologiczna datowana na około 3300–2600 p.n.e. Z końcem tego okresu jeźdźcy identyfikowani genetycznie jako pochodzący ze wschodnioeuropejskich stepów przedstawiciele kultury grobów jamowych dokonali inwazji na rozległe połacie Europy, docierając w ciągu kilkuset lat do Półwyspu Iberyjskiego. W wielu krajach Europy domieszka ich materiału genetycznego jest znaczna, a w niektórych dominująca[1][2].

Nazwa pochodzi od typowego pochówku szkieletowego pod kurhanem w jamie grobowej. Czasami kulturę tę utożsamia się z najstarszą fazą tzw. kultury grobów ze szkieletami pokrytymi ochrą (jej dalsze fazy to kultura grobów katakumbowych i kultura grobów zrębowych)[3].

Gospodarka oparta głównie na hodowli, w mniejszym stopniu na rolnictwie.

Kluczowa rola w zasiedleniu Europy przez współczesnego człowieka

Według badań DNA z zachowanych szkieletów, kultura grobów jamowych stanowi trzecią i ostatnią fazę inwazji współczesnego człowieka (Homo sapiens) na tereny Europy. 45 000 lat temu w Europie pojawiły się pierwsze społeczności łowiecko-zbierackie, a około 8000 lat temu przybyli z Bliskiego Wschodu pierwsi rolnicy. 4500 lat temu z terenów dzisiejszej zachodniej Rosji i Ukrainy napłynęli przybysze reprezentujący kulturę grobów jamowych, skolonizowali Europę[2], i co jest prawdopodobne, wprowadzili na kontynencie europejskim protoplastę tutejszych języków indoeuropejskich (mogli być również drugą fazą przeniknięcia tej grupy językowej ze wschodu do Europy). Badacze uważają, że ślady kultury grobów jamowych świadczą także o jej wschodniej ekspansji, np. na tereny Syberii i zachodnich Chin[1].

Zobacz też

Przypisy

  1. a b Carl Zimmer: DNA Deciphers Roots of Modern Europeans (DNA odszyfrowuje korzenie współczesnych Europejczyków). The New York Times, 10 czerwca 2015. [dostęp 2015-06-16].
  2. a b Tomasz Ulanowski: Skąd się wzięli brytyjscy rolnicy, którzy zbudowali Stonehenge? Przypłynęli z Hiszpanii. Gazeta Wyborcza, 16 kwietnia 2019. [dostęp 2019-04-16].
  3. Michel Brézillon: Encyklopedia kultur pradziejowych. Warszawa: WAiF, 1981. ISBN 83-221-0143-0.

Linki zewnętrzne

Media użyte na tej stronie

Corded Ware culture.png
Autor: User:Dbachmann, Licencja: CC-BY-SA-3.0
The w:Corded Ware culture (also Battle-axe culture) is an enormous Chalcolithic and Early Bronze Age archaeological grouping, flourishing ca. 3200 - 2300 BC. It encompasses most of continental northern Europe from the Rhine River on the west, to the Volga River in the east, including most of modern-day Germany, Denmark, Poland, the Baltic States, Belarus, the Czech Republic, Slovakia, northern Ukraine, and western Russia, as well as southern Sweden and Finland, It receives its name from the characteristic pottery of the era; wet clay was decoratively incised with cordage, i.e., string. It is known mostly from its burials. by en:User:Dbachmann, based on Image:Europe 34 62 -12 54 blank map.png.