Kunołaz pręgowany

Kunołaz pręgowany
Hemigalus derbyanus[1]
(J.E. Gray, 1837)
Ilustracja
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

zwierzęta

Typ

strunowce

Podtyp

kręgowce

Gromada

ssaki

Podgromada

żyworodne

Infragromada

łożyskowce

Rząd

drapieżne

Rodzina

wiwerowate

Podrodzina

kunołazy

Rodzaj

Hemigalus
Jourdan, 1837[2]

Gatunek

kunołaz pręgowany

Podgatunki
  • H. d. derbyanus (J.E. Gray, 1837)
  • H. d. minor G.S. Miller, 1903
  • H. d. sipora (Chasen & Kloss, 1928)
Kategoria zagrożenia (CKGZ)[14]
Status iucn3.1 NT pl.svg
Zasięg występowania

Kunołaz pręgowany[15][16] (Hemigalus derbyanus) – gatunek drapieżnego ssaka z podrodziny kunołazów (Hemigalinae) w obrębie rodziny wiwerowatych (Viverridae).

Taksonomia

Gatunek po raz pierwszy zgodnie z zasadami nazewnictwa binominalnego opisał w 1837 roku brytyjski zoolog John Edward Gray nadając mu nazwę Paradoxurus derbyanus[5]. Holotyp pochodził z Półwyspu Malajskiego[17]. Jedyny przedstawiciel rodzaju kunołaz[15] (Hemigalus) który opisał w 1837 roku francuski zoolog Claude Jourdan[2]. Podstawowe dane taksonomiczne podgatunków (oprócz nominatywnego) przedstawia poniższa tabelka:

PodgatunekOryginalna nazwaAutor i rok opisuMiejsce typowe
H. d. minorHemigale minorG.S. Miller, 1903Południowa Pagai, Sumatra, Indonezja[18].
H. d. siporaHemigalea derbyana siporaChasen & Kloss, 1927Sipora, Sumatra Zachodnia[19].

Corbet i Hill w 1992 roku umieścili w Hemilagus Chrotogale jednocześnie wyłączając Diplogale[20]. Nie ma wątpliwości, że te trzy taksony stanowią monofiletyczny grupę i że Diplogale jest bardziej związany ze Hemigalus niż Chrotogale. Badania molekularne przeprowadzone przez Verona i Heada w 2000 roku wsparły rozdzielenie Hemigalus i Chrotogale[21]. Autorzy Illustrated Checklist of the Mammals of the World rozpoznają trzy podgatunki[22].

Etymologia

  • Hemigalus: gr. ἡμι- hēmi- „pół-, mały”, od ἡμισυς hēmisus „połowa”; γαλεή galeē lub γαλή galē „łasica”[23].
  • derbyanus: Edward Smith-Stanley (13. hrabia Derby) (1775–1851), angielski zoolog, założyciel Knowsley Menagerie[5].
  • minor: łac. minor „mniejszy”, forma wyższa od parvus „mały”[24].
  • sipora: Sipura, Wyspy Mentawai, Sumatra[25].

Zasięg występowania

Kunołaz pręgowany występuje w zależności od podgatunku[26][22]:

Morfologia

Długość ciała (bez ogona) 41–56,5 cm, długość ogona 23,5–37,5 cm, długość ucha 3,6–5,5 cm, długość tylnej stopy 7,5–8,2 cm; masa ciała 1–3 kg[26]. Kunołaz pręgowany ma wysmukłe, silnie wydłużone ciało i stopniowo zwężający się ku wierzchołkowi spiczasty pysk. Jego sierść jest zwykle biaława do ochrowożółtej z ciemnymi pręgami na głowie, karku, grzbiecie i nasadzie ogona.

Tryb życia

Kunołaz pręgowany jest zwierzęciem nocnym. Świetnie wspina się po drzewach, ponieważ dzięki mocnym kończynom jest doskonale przystosowany do prowadzenia nadrzewnego trybu życia. Pokarmu poszukuje zarówno na drzewach, jak i na powierzchni ziemi, w tym także na brzegach rzek. W skład jego pożywienia wchodzą dżdżownice, szarańczaki, mrówki, pająki, skorupiaki, lądowe i słodkowodne ślimaki oraz płazy.

Rozmnażanie

O rozrodzie kunołazów pręgowanych nic nie wiadomo.

Uwagi

  1. ↑ a b Niepoprawna późniejsza pisownia Hemigalus Jourdan, 1837.
  2. ↑ a b Niepoprawna późniejsza pisownia Paradoxurus derbyanus J.E. Gray, 1837.

Przypisy

  1. ↑ Hemigalus derbyanus, [w:] Integrated Taxonomic Information System [online] (ang.).
  2. ↑ a b C. Jourdan. Mémoire sur deux mammiferes nouveaux de Clade, considérés comme types de deux genres voisins des Paradoxures, genres Hemigale et Ambliodon. „Comptes rendus hebdomadaires des séances de l’Académie des sciences”. 5, s. 442, 1837. (fr.). 
  3. ↑ H.M.D. de Blainville. Rapport sur un mémoire de M. Jourdan concernant deux nouvelles espèces de mammifères de l’Inde. „Comptes rendus hebdomadaires des séances de l’Académie des sciences”. 5, s. 595, 1837. (fr.). 
  4. ↑ J.E. Gray. A revision of the genera and species of Viverrine animals (Viverridae) founded on the collection in the British Museum. „Proceedings of the Zoological Society of London”. 1964, s. 542, 1864. (ang.). 
  5. ↑ a b c d J.E. Gray. Description of some new or little known Mammalia, principally in the British Museum Collection. „Magazine of natural history and journal of zoology, botany, mineralogy, geology and meteorology”. New series. 1, s. 579, 1837. (ang.). 
  6. ↑ J.E. Gray. On a New Species of Paradoxure (Paradoxuras Derbianus), with remarks on some Mammalia recently purchased by the British Museum, and characters of the New Species. „Proceedings of the Zoological Society of London”. 5, s. 67, 1838. (ang.). 
  7. ↑ S. Müller. Over eenige nieuwe zoogdieren van Borneo. „Tijdschrift voor natuurlijke geschiedenis en physiologie”. 5, s. 144, 1838–1839. (niderl.). 
  8. ↑ C.J. Temminck: Monographies de mammalogie, ou Description de quelques genres de mammifères, dont les espèces ont été observées dans les d1fférens Musées de l’Europe. T. 2. Leiden: C. C. van der Hoek, 1835–1841, s. 343. (fr.).
  9. ↑ G.S. Miller. Seventy new Malayan Mammals. „Smithsonian miscellaneous collections”. 43, s. 63, 1903. (ang.). 
  10. ↑ O. Thomas. Some Notes on the Viverrine Genus Hemigalus. „The journal of the Bombay Natural History Society”. 23 (4), s. 613, 1914. (ang.). 
  11. ↑ F.N. Chasen & C.B. Kloss. Spolia Mentawiensia.—Mammals. „Proceedings of the Zoological Society of London”. 1927 (4), s. 817, 1927. DOI: 10.1111/j.1469-7998.1927.tb07434.x.. (ang.). 
  12. ↑ R.I. Pocock. The rarer Genera of Oriental Viverridae. „Proceedings of the Zoological Society of London”. 103 (4), s. 969, 1006, 1933. DOI: 10.1111/j.1096-3642.1933.tb01638.x. (ang.). 
  13. ↑ F.N. Chasen. A handlist of Malaysian mammals. „Bulletin of the Raffles Museum”. 15, s. 101, 1940. (ang.). 
  14. ↑ J. Ross i inni, Hemigalus derbyanus, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species 2015 [online], wersja 2021-3 [dostęp 2022-04-21] (ang.).
  15. ↑ a b W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 140. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).
  16. ↑ Zygmunt Kraczkiewicz: SSAKI. Wrocław: Polskie Towarzystwo Zoologiczne - Komisja Nazewnictwa Zwierząt Kręgowych, 1968, s. 81, seria: Polskie nazewnictwo zoologiczne.
  17. ↑ D.E. Wilson & D.M. Reeder (redaktorzy): Species Hemigalus derbyanus. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2020-03-13].
  18. ↑ J.S. Zijlstra: Hemigale minor Miller, 1903. Hesperomys project. [dostęp 2022-04-21]. (ang.).
  19. ↑ J.S. Zijlstra: Hemigalea derbyana sipora Chasen & Kloss, 1928. Hesperomys project. [dostęp 2022-04-21]. (ang.).
  20. ↑ G.B. Corbet & J.E. Hill: Mammals of the Indomalayan region. A systematic review. Oxford: Oxford University Press, 1992. ISBN 0-19-854693-9. (ang.).
  21. ↑ G. Veron & S. Heard. Molecular systematics of the Asiatic Viverridae (Carnivora) inferred from mitochondrial cytochrome b sequence analysis. „Journal of Zoological Systematics and Evolutionary Research”. 38 (4), s. 209-217, 2000. DOI: 10.1046/j.1439-0469.2000.384132.x. (ang.). 
  22. ↑ a b C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 2: Eulipotyphla to Carnivora. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 414. ISBN 978-84-16728-35-0. (ang.).
  23. ↑ T.S. Palmer. Index Generum Mammalium: a List of the Genera and Families of Mammals. „North American Fauna”. 23, s. 318, 1904. (ang.). 
  24. ↑ minor, [w:] The Key to Scientific Names, J.A. Jobling (red.), [w:] Birds of the World, S.M. Billerman et al. (red.), Cornell Lab of Ornithology, Ithaca [dostęp 2022-04-21] (ang.).
  25. ↑ sipora, [w:] The Key to Scientific Names, J.A. Jobling (red.), [w:] Birds of the World, S.M. Billerman et al. (red.), Cornell Lab of Ornithology, Ithaca [dostęp 2022-04-21] (ang.).
  26. ↑ a b A.P. Jennings & G. Veron: Family Viverridae (Civets, Genets and Oyans). W: D.E. Wilson & R.A. Mittermeier (redaktorzy): Handbook of the Mammals of the World. Cz. 1: Carnivores. Barcelona: Lynx Edicions, 2009, s. 231–232. ISBN 978-84-96553-49-1. (ang.).

Media użyte na tej stronie

Wikispecies-logo.svg
Autor: (of code) -xfi-, Licencja: CC BY-SA 3.0
The Wikispecies logo created by Zephram Stark based on a concept design by Jeremykemp.
Banded palm civet 10.jpg
Autor: Greg Hume, Licencja: CC BY-SA 4.0
Banded Palm Civet - Hemigalus derbyanus. Captive animal - taken at the Cincinnati Zoo.
Status iucn3.1 NT pl.svg
Autor: unknown, Licencja: CC BY 2.5