Kupiatycze (obwód brzeski)

Kupiatycze
Ilustracja
Droga przez wieś
Państwo Białoruś
Obwódbrzeski
Rejonpiński
SielsowietHorodyszcze
Populacja (2009)
• liczba ludności
801[1]
Nr kierunkowy375 165
Kod pocztowy225737
Tablice rejestracyjne1
Położenie na mapie obwodu brzeskiego
Mapa konturowa obwodu brzeskiego, blisko centrum po prawej na dole znajduje się punkt z opisem „Kupiatycze”
Położenie na mapie Białorusi
Ziemia52°10′29″N 26°11′55″E/52,174722 26,198611
Portal Białoruś

Kupiatycze (białorus.: Купяцічы, ros.: Купятичи) – wieś w rejonie pińskim obwodu brzeskiego, położona na obszarze sielsowietu horodyskiego (Гарадзішчанскі сельсавет).

Siedziba parafii prawosławnej pw. św. Mikołaja Cudotwórcy[2].

Historia

Legendarne początki wsi sięgają roku 1182, kiedy to pasąca owce dziewczynka znalazła cudowną ikonę (enkolpion) Matki Bożej[3][4]. Wkrótce miejscowość stała się lokalnym sanktuarium, a cerkiew kupiatycka otrzymała liczne nadania od władających księstwem pińskim kniaziów Olelkowiczów-Słuckich, a szczególnie panującego po nich kniazia Fedora Iwanowicza Jarosławicza (1501-1522). Po bezpotomnej śmierci Fedora Iwanowicza Jarosławicza księstwo pińskie przeszło w ręce Zygmunta I Starego i jego żony Bony, która również otoczyła opieką miejscową cerkiew. W połowie XVI w. wieś weszła w skład dóbr rodziny Woynów, których przedstawiciel, kasztelan brzeski Hrehory Woyna, dokonał remontu świątyni. W 1629 r. Bazyli Kopeć, kasztelan nowogródzki, założył w Kupiatyczach męski monaster Wprowadzenia do Świątyni Matki Bożej i nadał mu 4 włóki ziemi (dwie w Kupiatyczach i dwie za rzeką Jasiołdą we wsi Wólka) wraz z poddanymi. Pierwsi mnisi pochodzili z monasteru Świętego Ducha w Wilnie, m.in. ihumen Józef Nielubowicz-Tukalski i Atanazy Filipowicz.

Rozwój monasteru, któremu metropolita Piotr Mohyła podporządkował cerkwie powiatu pińskiego, zahamowało znacznie ufundowanie klasztoru benedyktynów w pobliskim Horodyszczu przez wojewodę połockiego Jana Karola Kopcia. Przez długi czas zakonnicy prawosławni i katoliccy wiedli ze sobą spór o dobra kupiatyckie.

Wobec zagrożenia ze strony unitów cudowną ikonę kupiatycką w 1655 r. przeniesiono do soboru Sofijskiego w Kijowie. Monaster w Kupiatyczach podlegał już wówczas przełożonym klasztoru Św. Ducha w Wilnie[5].

W 1743 r. spór pomiędzy benedyktynami a mnichami kupiatyckimi zakończył się przyłączeniem (na prośbę ktitorki monasteru Teodory Moroz Szczerbickiej) monasteru do monasteru Objawienia Pańskiego (Bogojawleńskiego) w Pińsku. Wtedy też mnisi przyjęli unię brzeską[6].

Wieś duchowna położona była w końcu XVIII wieku w powiecie pińskim województwa brzeskolitewskiego[7].

W okresie rozbiorów Kupiatycze znalazły się w zaborze rosyjskim (od 1795 r. ujezd piński, gubernia mińska). W 1817 r. monaster kupiatycki został zamknięty[8], a cerkiew monasterska stała się świątynią parafialną. Po likwidacji przez władze rosyjskie unii na ziemiach zabranych świątynia ponownie stała się prawosławną. Przy cerkwi działała rządowa szkółka dla dzieci wiejskich.

W 1894 r. na miejscu starej świątyni wzniesiono nową pod wezwaniem św. Mikołaja Cudotwórcy, istniejącą do dziś. Wierni zwracali się także z prośbą o zwrot ikony Matki Bożej, jednak odmówiono im tego.

Po I wojnie światowej wieś znalazła się w granicach Rzeczypospolitej Polskiej, a po II wojnie światowej w obrębie BSRR.

Współczesność

Cerkiew św. Mikołaja

Obecnie wieś jest ośrodkiem rolnictwa i agroturystyki. Leży na terenie gospodarstwa rolnego „Paczapawa” (ААТ „Пачапава”), które jest częścią agroholdingu „Maczuliszczy” („Мачулішчы”)[9]

Przypisy

  1. ↑ Liczby ludności miejscowości obwodu brzeskiego na podstawie spisu ludności wg stanu na dzień 14 października 2009 roku (ros.).
  2. ↑ Пинское благочиние → 17. Приход храма Святителя Николая Чудотворца д.Купятичи Пинского района (ros.). pinskeparh.by. [dostęp 2021-01-26].
  3. ↑ Piotr Chomik: Kupiatycka ikona Matki Bożej : historia i literatura. Wyd. I. Białystok: Białoruskie Towarzystwo Historyczne, 2009, s. 21. ISBN 978-83-60456-09-5.
  4. ↑ Скарб Купяціцкага мужчынскага манастыра не знайшлі па сённяшні дзень (biał.). [dostęp 2011-03-24].
  5. ↑ Pawluczuk U. A.: Życie monastyczne w II Rzeczypospolitej. Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku, 2007, s. 27. ISBN 978-83-7431-127-4.
  6. ↑ Алена Дзянісава: Купяціцкі Свята-Увядзенскі мужчынскі манастыр у XVII - пачатку XIX стст. (biał.). [dostęp 2011-03-24].
  7. ↑ Вялікі гістарычны атлас Беларусі Т.2, Mińsk 2013, s. 109.
  8. ↑ Pawluczuk U. A.: Życie monastyczne w II Rzeczypospolitej. Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku, 2007, s. 29. ISBN 978-83-7431-127-4.
  9. ↑ Аляксандр Курэц: Няўрымслівы купяціцкі народ (biał.). [dostęp 2011-03-24]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-01-21)].

Linki zewnętrzne

Media użyte na tej stronie

Brest oblast location map.svg
Autor: Ta ^specifik^ z W3C grafika wektorowa została stworzona za pomocą Inkscape ., Licencja: CC BY-SA 3.0
Позиционная карта Брестской области

Цилиндрическая равноугольная проекция с координатами краёв:

  • С: 53.45° с.ш.
  • Ю: 51.4° с.ш.
  • З: 23.1° в.д.
  • В: 27.7° в.д.
Kupiacičy (3).jpg
Autor: Zelyoniy.anton, Licencja: CC BY-SA 4.0
Краявід