Kusacz pampasowy

Kusacz pampasowy
Eudromia elegans[1]
I. Geoffroy Saint-Hilaire, 1832[2]
Ilustracja
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

zwierzęta

Typ

strunowce

Podtyp

kręgowce

Gromada

ptaki

Podgromada

Neornithes

Nadrząd

ptaki paleognatyczne

Rząd

kusacze

Rodzina

kusacze

Rodzaj

Eudromia

Gatunek

kusacz pampasowy

Synonimy
  • Calopezus intermedius Dabbene & Lillo, 1913[3]
  • Calopezus elegans albidus Wetmore, 1921[4]
Kategoria zagrożenia (CKGZ)[11]
Status iucn3.1 LC pl.svg
Zasięg występowania
Mapa występowania

Kusacz pampasowy[12], kurak stinamu (Eudromia elegans) – gatunek średniego ptaka lądowego z rodziny kusaczy (Tinamidae), zamieszkujący Amerykę Południową. Nie jest zagrożony wyginięciem.

Zasięg występowania

Kusacz pampasowy występuje w zależności od podgatunku[13][14]:

  • E. elegans intermedia – północno-zachodnia Argentyna, być może także skrajnie południowa Boliwia
  • E. elegans magnistriata – północno-zachodnia Argentyna
  • E. elegans riojana – zachodnio-środkowa Argentyna
  • E. elegans albida – zachodnio-środkowa Argentyna
  • E. elegans wetmorei – zachodnia Argentyna
  • E. elegans numida – środkowa Argentyna
  • E. elegans elegans – południowo-środkowa Argentyna
  • E. elegans multiguttata – wschodnio-środkowa Argentyna
  • E. elegans devia – południowo-zachodnia Argentyna
  • E. elegans patagonica – południowe Chile (region Aysén) i południowa Argentyna

Charakterystyka

Wygląd zewnętrzny
Długość ciała 37,5–41 cm; masa ciała samic 709–892 g, samców 676–809 g[13]. Ptak pokroju kuropatwy, z małą głową i krótkimi skrzydłami. Samiec i samica ubarwione podobnie, jednak samica nieco bardziej kontrastowa. Wierzch ciała brązowy z białymi i czarnymi plamkami. Szyja i pierś rdzawożółta z ciemnym rysunkiem, brzuch żółty. Głowa brązowa z białymi kresami. Na głowie czub z piór, zazwyczaj złożony do tyłu, może być jednak stroszony. Dziób krótki i cienki, lekko zakrzywiony do dołu. Nogi w kolorze od jasnoszarego do szarobrązowego, z trzema dużymi palcami skierowanymi do przodu (brak tylnego palca).
Zachowanie
Prowadzi naziemny tryb życia. Prawie w ogóle nie lata, jedynie w sytuacji zagrożenia podrywa się na chwilę w powietrze, by za chwilę wylądować. Zimą kusacze pampasowe zbierają się w grupki od 6 do 30 ptaków i wspólnie przemierzają duże połacie terenu w poszukiwaniu pożywienia. Latem, kiedy jest obfitość pożywienia, pozostają z reguły na niewielkim obszarze.

Środowisko

Otwarte, suche tereny trawiasto-krzewiaste: pampa, puna i chaco. Występują na wysokościach od poziomu morza do 2500 m n.p.m.

Pożywienie

Wszystkożerne. Głównie nasiona i owoce zbierane z ziemi lub niskich krzewinek, ale także pąki, liście, kwiaty, a nawet korzonki. Zjadają również owady i ich larwy oraz mięczaki. Z reguły zimą są wyłącznie roślinożerne, a latem, kiedy występuje obfitość owadów, przestawiają się bardziej na pokarm zwierzęcy. Aby ułatwić rozdrabnianie pokarmu, połykają małe kamyki.

Lęgi

Jajo z kolekcji muzealnej

Samce żyją w poligamii, a samice w poliandrii. Wyprowadzają jeden lęg w roku (w przypadku poliandrii może być kilka zniesień), od czerwca-sierpnia aż po listopad. Większość jaj jest składana w październiku.

Gniazdo
Na ziemi, uwite z części roślin.
Jaja
Samica składa 5–9 jaj w kilku gniazdach. Jaja są owalne, błyszczące, w różnych kolorach: zielone, turkusowe, ciemnoczerwone lub ciemnobrązowe, zawsze jednolicie ubarwione, bez plamek.
Wysiadywanie
Jaja wysiadywane są przez samca, od zniesienia pierwszego jaja przez okres 20–21 dni. Samiec siedzi na jajach nieprzerwanie przez długie godziny, opuszczając gniazdo tylko rano w celu znalezienia pożywienia.
Pisklęta
Pisklęta są okryte gęstym, niepozornie ubarwionym puchem. Są wychowywane przez samca.

Status

Międzynarodowa Unia Ochrony Przyrody (IUCN) uznaje kusacza pampasowego za gatunek najmniejszej troski (LC – Least Concern). Liczebność populacji nie została oszacowana; w 1996 roku ptak ten opisywany był jako dość pospolity. Jego liczebność spada ze względu na polowania i utratę siedlisk[11].

Naturalnymi wrogami kusaczy pampasowych są skunksy, lisy, dzikie koty oraz ptaki drapieżne, takie jak myszołów rdzawogrzbiety.

Przypisy

  1. Eudromia elegans, [w:] Integrated Taxonomic Information System [online] (ang.).
  2. a b I. Geoffroy Saint-Hilaire. Eudromie. Eudromia. Isid. Geoff. „Magasin de Zoologie”. 2, s. cl. 2, s. 3, ryc. 1, 1832. (fr.). 
  3. a b R. Dabbene & M. Lillo. Description de deux nouvelles espèces d’oiseaux de la Républic Argentine. Un perroquet du genre Cyanolyseus et un tínamou du genre Calopezus. „Anales del Museo Nacional de Historia Natural de Buenos Aires”. 24, s. 192, 194, ryc. xii, 1913. (fr.). 
  4. a b A.W. Wetmore. Three new birds of the family Tinamidae from South America. „Journal of the Washington Academy of Sciences”. 11, s. 437, 1921. (ang.). 
  5. a b C.Ch. Olrog. Eudromia formosa (Lille) y Eudromia elegans. Univ. Nac. de Tucuman, Instituto "Miguel Lillo". „Neotrópica”. 5, s. 19, 1959. (hiszp.). 
  6. Banks 1977 ↓, s. 537.
  7. Banks 1977 ↓, s. 536.
  8. Conover 1950 ↓, s. 367.
  9. Conover 1950 ↓, s. 369.
  10. Conover 1950 ↓, s. 364.
  11. a b BirdLife International, Eudromia elegans, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species 2020 [online], wersja 2020-1 [dostęp 2020-07-02] (ang.).
  12. Systematyka i nazwa polska za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Rodzina: Tinamidae Gray,GR, 1840 (1831) - kusacze - Tinamous (wersja: 2018-03-31). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2020-08-01].
  13. a b V. Gomes: Elegant Crested-Tinamou (Eudromia elegans), version 1.0. W: T.S. Schulenberg (red.): Birds of the World. Ithaca, NY: Cornell Lab of Ornithology, 2020. DOI: 10.2173/bow.elctin1.01. [dostęp 2021-10-10]. (ang.). Publikacja w zamkniętym dostępie – wymagana rejestracja, też płatna, lub wykupienie subskrypcji
  14. F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): IOC World Bird List (v11.2). [dostęp 2021-10-10]. (ang.).

Bibliografia

Linki zewnętrzne

Media użyte na tej stronie

Closed Access logo alternative.svg
Autor: Jakob Voß, influenced by original art designed at PLoS, modified by Wikipedia users Nina and Beao, Licencja: CC0
Closed Access logo, derived from PLoS Open Access logo. Alternative version.
Status iucn3.1 LC pl.svg
Autor: unknown, Licencja: CC BY 2.5
Wikispecies-logo.svg
Autor: (of code) -xfi-, Licencja: CC BY-SA 3.0
The Wikispecies logo created by Zephram Stark based on a concept design by Jeremykemp.
Eudromia elegans MHNT.ZOO.2010.11.2.2.jpg
Autor: , Licencja: CC BY-SA 4.0
Egg of elegant crested tinamou Collection of Jacques Perrin de Brichambaut.
Eudromia elegans map.svg
Autor: Cephas, Licencja: CC BY-SA 4.0
Range map of Elegant Crested-Tinamou (Eudromia elegans)
Crested Tinamou Bronx Zoo.JPG
Autor: Evanphoto, Licencja: CC BY-SA 3.0
A crested tinamou at the bronx zoo.