Kwas jodowy

Kwas jodowy
Niepodpisana grafika związku chemicznego; prawdopodobnie struktura chemiczna bądź trójwymiarowy model cząsteczki
Ogólne informacje
Wzór sumarycznyHIO3
Inne wzoryHOIO2
Masa molowa175,91 g/mol
Wyglądbiałe kryształy[1]
Identyfikacja
Numer CAS7782-68-5
PubChem24345
Podobne związki
Inne anionykwas chlorowy, kwas bromowy
Podobne związkitlenowe kwasy jodu
Pochodne solejodany, np. jodan potasu, jodan sodu
Jeżeli nie podano inaczej, dane dotyczą
stanu standardowego (25 °C, 1000 hPa)

Kwas jodowy, HIO3nieorganiczny związek chemiczny z grupy tlenowych kwasów jodu. Atomem centralnym kwasu jodowego jest jod na V stopniu utlenienia.

Otrzymywanie

Metody otrzymywania kwasu jodowego:

  • rozpuszczenie pięciotlenku jodu w wodzie[3]:
I
2
O
5
+ H
2
O ⇄ 2HIO
3
Ba(IO
3
)
2
+ H
2
SO
4
→ 2HIO
3
+ BaSO
4
  • utlenianie jodu, np.[1]:
3I
2
+ 10HNO
3
→ 6HIO
3
+ 10NO + 2H
2
O
I
2
+ 5H
2
O
2
→ 2HIO
3
+ 4H
2
O
I
2
+ 5Cl
2
+ 6H
2
O → 2HIO
3
+ 10HCl

Utlenianie można przeprowadzić też metodą elektrolityczną[3].

Właściwości

Czysty kwas jodowy tworzy białe kryształy[1], dobrze rozpuszczalne w wodzie[2]. Jest stosunkowo słabym kwasem o pKa = 0,8[1]. Jest silnym utleniaczem w kwasowym środowisku, przy czym redukuje się on do jodu (I
2
), np.[3][1]:

HIO
3
+ 5HI → 3I
2
+ 3H
2
O
2HIO
3
+ 5H
2
S
→ I
2
+ 6H
2
O + 5S

lub jodków (I
), np.[3]:

IO
3
+ 3SO2−
3
→ I
+ 3SO2−
4

W specjalnych warunkach (bardzo niskie pH i wysokie stężenie jonu chlorkowego, np. w stężonym kwasie chlorowodorowym), kwas jodowy zostaje zredukowany do trichlorku jodu, ICl
3
.

Jest to jeden z najbardziej stabilnych termicznie kwasów spośród oksokwasów fluorowców. Po podgrzaniu do 75 °C odwadnia się do kwasu pirojodowego, HI
3
O
8
(HIO
3
·I
2
O
5
), a w 200 °C do pięciotlenku jodu I
2
O
5
[3], który przy dalszym ogrzewaniu (300 °C) rozkłada się do jodu i tlenu[3]:

12HIO
3
→ 4HI
3
O
8
→ 6I
2
O
5
→ 6I
2
+ 15O
2

Zastosowanie

Kwas jodowy jest używany jako silny utleniacz, np. w miareczkowaniu redox, m.in. w jodometrii, gdzie wykorzystuje się go do generowania jodu z jodków[1].

Przypisy

  1. a b c d e f g h Pradyot Patnaik, Handbook of Inorganic Chemicals, London: McGraw-Hill, 2003, s. 395–397, ISBN 0-07-049439-8.
  2. a b c CRC Handbook of Chemistry and Physics, David R. Lide (red.), wyd. 90, Boca Raton: CRC Press, 2009, s. 4-67, ISBN 978-1-4200-9084-0.
  3. a b c d e f Norman N. Greenwood, Alan Earnshaw, Chemistry of the Elements, wyd. 2, Oxford–Boston: Butterworth-Heinemann, 1997, s. 852, 863, ISBN 0-7506-3365-4.

Media użyte na tej stronie

NFPA 704.svg
The "fire diamond" as defined by NFPA 704. It is a blank template, so as to facilitate populating it using CSS.
GHS-pictogram-rondflam.svg
Globally Harmonized System of Classification and Labelling of Chemicals (GHS) pictogram for oxidizing substances
GHS-pictogram-acid.svg
Globally Harmonized System of Classification and Labelling of Chemicals (GHS) pictogram for corrosive substances